ནུབ་ཕྱོགས་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་ཐོ་རེངས་སྐར་ཆེན་བཞི་ངོ་སྤྲོད་པ་ལས། ཛེ་ནོ་དང་མདའ།

ས་བུ་ཆེ།(རྫ་ཆུ་ཁ) མཆོད་མེ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དྲ་བ། 2020-02-26


  ༄༅། །ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡ་ཐོག་ལྟ་གྲུབ་མཁས་པ་ཚོའི་ཁྲོད་ཀྱི་རིག་པ་རྣོ་བའི་ཚད་དུ་འཇོག་པ་ནི་ཨེ་ལེ་པ་ཛེ་ནོ་མཆོག་ཡིན། ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སི་ཡིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ངོ་བོ་རྫས་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཏུ་བཤད་པའི་རྗེས་ཀྱི་དུས་རབས་ཕྱེད་ཙམ་ནང་། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ལྟ་གྲུབ་པ་ཚོས་འཇིག་རྟེན་ནམ་སྟོང་ཆེན་པོའི་ཁམས་ལ་ངོ་བོ་ཐ་མ་དད་པ་ཞིག་ཡོད་པར་དགོངས་བཞིན་ཡོད་ལ། ཕྱོགས་གཞན་ནས་ཐཱ་ལེ་སི་ནས་མགོ་བརྩམས་པའི་རྫས་བཅས་འཇིག་རྟེན་གྱི་འགྲེལ་བ་དེ་དར་འཕེལ་བྱུང་ནས་ས་མེ་རླུང་སོ་སོ་དང་ས་ཆུ་མེ་རླུང་བཞི་པོའི་ཚོགས་ནས་ངོ་བོ་གྲུབ་པར་བཤད་པའི་ལྟ་བ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་ཕཱར་མེན་དེས་བྱ་བ་དེ་ཡིས་རྗེས་མའི་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ལ་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་ཡོད་དེ། དེ་དག་ཀུན་གྱིས་རྫས་སུ་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་པར་འདོད་མོད། རྒྱུ་དེ་གནས་ཐུབ་པའི་ཡུལ་ལམ་ནམ་མཁའ་ཞིག་དེ་དག་གི་སྔོན་འགྲོར་ཆགས་དགོས་བསྟན་ཡོད་པ་ཡིན་ན། ས་ཆུ་སོགས་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྒྱུ་དང་པོར་བཤད་ཁག་པོ་ཡིན་ཏེ། མ་མཐའ་ཡང་སྣོད་ནམ་མཁའ་དང་འབྱུང་བ་གང་རུང་གཉིས་པོ་མཉམ་བྱུང་ཡིན་དགོས་པ་རེད། དེ་བས། ཁོང་གིས་སྐྱོན་དེ་འདྲ་ཞིག་སེལ་ཆེད་དུ་ནམ་མཁའ་ཡོད་པར་མི་འདོད་པའི་མུ་ལ་སྟེགས་འཆའ་བ་རེད་ལ། ཁོང་གིས་འཇིག་རྟེན་དེ་གཅིག་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ཞིག་ཏུ་འདོད་ལ། དེ་ལ་ཆ་ཤས་སུ་མེད་པ། བགོ་བ་མེད་པ། གཡོ་བ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་ཀུན་སྙོམས་ཀྱི། རྟག་བརྟན་གྱི་ཟླུམ་གཟིགས་ཤིག་ཡིན་དགོས་པ་དང་། དེ་ནས་རིགས་འདེད་བྱས་ན་འཇིག་རྟེན་འདིར་འགུལ་བ་དང་འགྱུར་བ་བྱེ་བྲག་མེད་ཅེས་གསུངས་པ་རེད། ལྟ་བ་འདི་བློ་རྒོད་པོས་ཀྱང་སློང་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན་པས་ན། སྐབས་དེའི་ལྟ་གྲུབ་སྨྲ་བོ་དང་རྟོག་གེ་པ་དག་གིས་དགག་རྒོལ་རབ་རིམ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། མཁས་པ་ཁ་ཤས་ཀྱིས་དེ་ལ་དགག་པ་བྱེད་དུས་ཅི་ཡང་མི་སྨྲ་བར་ཕར་ཚུར་གོམ་པ་སྤོས་ནས་འགུལ་བ་ཡོད་པའི་དཔེ་བསྟན་པའང་རེད།

  འོན་ཀྱང་ཕཱར་མེན་དེས་ཀྱིས་རྒོལ་བ་འདི་དག་ལ་ཕྱི་རྒོལ་གྲལ་བསྒྲིགས་བྱས་ཡོད་དེ། ཁོང་གིས་ང་ཚོས་ཚོར་ངོས་ནས་འགུལ་བ་སོགས་མཐོང་བཞིན་མྱོང་བཞིན་ཡོད་ནའང་། དེ་ནི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་ལས། ཚོར་བ་དང་ཉམས་མྱོང་ནི་ཚད་མར་མི་འོས་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་སོ། །

  ཕཱར་མེན་དེས་ཀྱི་ལྟ་བ་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་མཁན་ཆེས་གལ་ཆེ་བ་དེ་ནི་ཁོང་གི་དངོས་སློབ་ཛེ་ནོ་བྱ་བ་དེ་ཡིན། ཛེ་ནོ་ཕ་ལམ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་༤༩༠འི་ལོ་ནས་༤༢༥འི་ལོའི་བར་བཞུགས་ཡོད་པ་ཡིན། ཛེ་ནོ་ཡིས་རང་ལྟ་སྐྱོང་བ་དང་ཕ་རོལ་རྒོལ་བའི་ཆེད་དུ། སྔོན་གྱི་མཁས་པ་དང་མ་འདྲ་བའི་ཐབས་ཚུལ་ཞིག་སྤྱོད་ཡོད་དེ། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྟག་འགལ་ཅན་དང་ངོ་བོ་རྩོད་སྒྲུབ་ཐབས་ཚུལ་ཞེས་པ་དེ་རེད། ཐབས་ཚུལ་དེ་ནི་ང་ཚོས་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་པའི་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་རྩོད་སྟངས་དང་ཤིན་ཏུ་འདྲ། དེ་ཡང་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ཐོག་མར་ཕ་རོལ་པོའི་དམ་བཅའ་ཁས་ལེན་བྱེད་པ་དང་། དེ་ནས་ཕ་རོལ་པའི་རིགས་ལམ་ལྟར་སོང་ནས་དེའི་ལྟ་བ་དང་རིགས་པའི་ཁྲོད་ཀྱི་འགལ་བ་ཐེར་འདོན་བྱེད་པ་དང་། མཐར་ཕ་རོལ་པོའི་དམ་བཅའ་ཚུགས་མི་ཐུབ་པ་བསྟན་ནས་དེའི་དགག་བྱར་གྱུར་བའི་རང་ཕྱོགས་ཀྱི་དམ་བཅའ་ཇེ་བཙན་དང་བདེན་སྐྱེལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། །

  ཛེ་ནོ་ཡི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ཁྱད་ཆོས་ནི་རྩོད་སྒྲུབ་ཐབས་ཚུལ་ཡིན། ཁོང་ནི་ཨེ་ལི་ཡ་གྲུབ་མཐའི་མཁས་ཆེན་ཡིན། ཁོང་གི་མདུན་ནས། ཨེ་ལི་ཡ་གྲུབ་མཐའི་དཔྱོད་པ་གཅིག་ཅར་སྨྲ་བ་དེ་དོན་རྟོག་རང་གི་འགུལ་བསྐྱོད་ལ་སྤོ་བསྒྱུར་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཚན་རིག་གི་བླ་སྲོག་ཏུ་ཆགས་ཡོད་པ་ཡིན་པས། ཁོང་ནི་རྩོད་སྒྲུབ་ཐབས་ཚུལ་གྱི་ཤིང་རྟ་ཆེན་མོ་ཡིན། །(1)

  ང་ཚོས་ཤེས་པ་ལྟར། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆེས་ཐོག་མའི་རྩོད་པའི་སྐོར་ལ་བསྟན་བཅོས་ཐུང་ངུ་གཉིས་ཡོད་པ་རྣམས་བོད་ཀྱི་བསྟན་འགྱུར་ནང་དུ་ཡོད་སྟེ་དེ་ནི་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་རྩོད་པ་ཟློག་པ་དང་ཞིབ་མོ་རྣམ་འཐག་ཞེས་བྱ་བ་གཉིས་ཡིན་ལ། དེ་གཉིས་ཀས་རྩོད་པའི་བྱ་ཐབས་སྐོར་འདི་ལྟར་གསལ་བཤད་དང་ར་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་པ་ནི། ཁས་ལེན་རུང་བའི་དམ་བཅའ་གང་ཡང་མེད་པར་སྟོན་པ་དེ་རེད། དེ་ཡང་རྒོལ་པ་པོས་དམ་བཅའ་གང་ཞིག་ཁས་བླངས་རུང་དེ་ཡི་ཁ་གཏད་ཀྱི་སྒྲུབ་ངག་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་རྩོད་སྒྲུབ་ཀྱི་ཐབས་ཤེས་སྟེང་ནས་གཏོར་ཐུབ་པ་ཡིན། །(2)

  ཐབས་ཚུལ་འདི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ཡིས་རིགས་པ་གཙོ་བྱེད་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ཐབས་ཚུལ་ཚུགས་ཐུབ་ཡོད་པ་རེད། རིགས་པ་གཙོ་བྱེད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཏོགས་དེ་མཐའ་མར་དཔྱོད་ཤེས་རིང་ལུགས་སུ་འཕེལ་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནི་དེང་རབས་ཚན་རིག་གི་ཐབས་ཚུལ་ཏེ་དངོས་མྱོང་གཙོ་བྱེད་ཀྱི་ལུགས་དང་ལྡོག་ཟླར་འགྱུར་ཡོད་པ་རེད། རང་རེས་བོད་ཀྱི་ཚིག་བབ་ཏུ། དཔྱོད་པ་སྨྲ་བ་དང་དཔྱོད་ཤེས་རིང་ལུགས་ཟེར་དུས་ཚན་རིག་དང་འདྲ་རྟགས་བཀོད་ཀྱིན་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ལྡོག་ཕྱོགས་སུ་ཆོས་ལུགས་སྣ་ཚོགས་འཇོག་གིན་ཡོད་པ་རེད་མོད། ཞིབ་ཕྲའི་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་ན། རིགས་པ་གཙོ་བྱེད་ཀྱི་དཔྱོད་ཤེས་རིང་ལུགས་ནི་ཚན་རིག་དང་མི་འདྲ་ལ། ཁྱད་པར་ཏུ་དེང་རབས་ཚན་རིག་དང་འདྲ་བ་མིན་པར་མ་ཟད། ང་ཚོས་ཚན་རིག་གི་ལྡོག་ཕྱོགས་སུ་འདོད་པའི་ཆོས་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ཚོར་མིན་དཔྱོད་ཤེས་དེ་ཁས་མི་ལེན་པའང་མ་ཡིནཏེ། ནང་ཆོས་ལྟ་བུའི་ལྟ་གྲུབ་ནི་རིགས་པ་དང་དཔྱོད་པ་གཙོ་བོ་ཡིན་གྱི་ལས་ལུང་གཙོ་བོ། རྒྱུ་མཚན་མ་དྲངས་པའི་ཡིད་ཆེས་གཙོ་བོ། ཉམས་མྱོང་གཙོ་བོ་བྱེད་པའི་ལྟ་གྲུབ་དང་འདྲ་བ་ཡིན་རྒྱུ་མ་རེད། དེ་བས་ནང་ཆོས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ངོས་ཀྱི་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་སྐབས། ང་ཚོས་གནད་འདི་ལ་དོགས་གཟབ་དགོས་པ་འདྲ།

  གང་ལྟར་ཛེ་ནོ་ཡིས་ཀྱང་ཁོང་གི་དགེ་རྒན་ལྟར་མིག་མཐོང་རྣ་ཟིན་སོགས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཚད་མར་མི་འདོད་ལ། འགུལ་བ་ཡོད་མེད་གླེང་སྐབས། རིགས་པ་དང་དཔྱོད་པ་ཁོ་ནའི་སྟེང་ནས་གླེང་གིན་ཡོད་པ་དང་། ལོ་རྒྱུས་སུ་ཁོང་གིས་རྩོད་ཡ་དག་གི་དམ་བཅའ་ལས་ལྟག་འགལ་དུ་སོང་བའི་རིགས་ལམ་བཞི་བཅུ་ལྷག་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་བཤད་ལ། ལྟག་འགལ་དེ་དག་ལས་ཆེས་སྐད་གྲགས་ཆེ་བ་ནི་འཕུར་བའི་མདའ་མོ་འགུལ་མེད་ཡིན་ཞེས་པ་དེ་རེད།

  ཛེ་ནོས་སྨྲས་པར། དེ་ལ་འཕུར་བཞིན་པའི་མདའ་མོ་ཞིག་ཡོད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན། དེ་ཡིས་དུས་ཚོད་བྱེ་བྲག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁྲོད་ནས་གནས་ངེས་ཅན་དང་གནས་གཏན་ཁེལ་བ་རང་གི་རིང་ཐུང་དང་འདྲ་བ་རེ་རེ་བཟུང་ཡོད་པ་དང་། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་འཕུར་མདའ་ཞིག་གིས་དུས་ཚོད་བྱེ་བྲག་པ་རེ་རེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་དུ་རང་གནས་རེ་རེ་འཛིན་ཐུབ་གྱིན་ཡོད་ན། དོན་དུ་འཕུར་མདའ་དེ་འགུལ་བ་མེད་པ་རེད་དེ། དེ་བྱེ་བྲག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དུས་དང་གནས་ཡུལ་དུ་འགུལ་མེད་ཡིན་པས་ཕྱིར་རོ།།

  ཛེ་ནོས་མདའ་མོ་ཞིག་ས་ཆ་ཀ་པ་ནས་ཁ་པར་འཕུར་དགོས་ན། དུས་ཚོད་བྱེ་བྲག་རེ་རེའི་ནང་ནས་གནས་ངེས་ཅན་རེ་འཛིན་དགོས་པ་བསྟན་ནས། གནས་དེ་འདྲའི་ནང་འཕུར་མདའ་འགུལ་མེད་ཡིན་པ་རིགས་པས་དེད་པ་རེད། དེ་ནི་དུས་ཚོད་ནས་འཕྲོས་ཏེ་གཙོ་བོ་གནས་ཀྱི་ཆ་ནས་འགུལ་བ་དགག་བཞིན་ཡོད་པ་ཞིག་རེད་དེ། ཁོས་འགུལ་བ་དགག་སྐབས། གཙོ་བོ་མདའ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་ཞིག་གིས་ནམ་ཡང་རང་གི་གནས་ངེས་ཅན་རེ་རེ་བཟུང་ནས་འགུལ་མེད་དུ་བསྡད་ཡོད་པ་དེ་གནད་འགག་ཏུ་བཟུང་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོས་འདི་ནས་གཤིབ་བསྡུར་བྱེད་སྤྲོ་བ་ཞིག་ནི་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་འགུལ་བ་དགག་པའི་རིགས་ལམ་དེ་རེད། །

  འགྲོ་པོ་ཡིན་པར་གྱུར་པ་ནི། །འགྲོ་རྣམས་གསུམ་དུ་འགྲོ་མི་བྱེད། །མ་ཡིན་པར་ནི་གྱུར་དེ་ཡང་། །འགྲོ་རྣམས་གསུམ་དུ་འགྲོ་མི་བྱེད། །ཡིན་དང་མ་ཡིན་གྱུར་པ་ཡང་། །འགྲོ་རྣམས་གསུམ་དུ་འགྲོ་མི་བྱེད། །འགྲོ་བ་པོ་ཡིན་པར་གྱུར་པ་འགྲོ་བའི་བྱ་བ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་པ་ནི། འགྲོ་བའི་བྱ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དང་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་འགྲོ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྲོ་བར་མི་བྱེད། འགྲོ་བ་པོ་མ་ཡིན་པར་གྱུར་པ་འགྲོ་བའི་བྱ་བ་དང་མི་ལྡན་པ་དེ་ཡང་ཡིན་པ་དང་མ་ཡིན་པ་དང་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་འགྲོ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྲོ་བར་མི་བྱེད་དོ༑ འགྲོ་བ་པོ་ཡིན་པ་དང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བ་ཡང་། ཡིན་པ་དང་མ་ཡིན་པ་དང་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་འགྲོ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྲོ་བར་མི་བྱེད་དོ། །(3)

  གོང་ལྟར། ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་འགུལ་བ་བྱུང་སའི་གནས་དེ་གཙོ་བོར་བཟུང་ཡོད་མ་རེད། ཁོང་གིས་གཙོ་བོ་དུས་ཚོད་ཀྱི་སྟེང་ནས་འདས་མ་ད་གསུམ་གྱི་འགལ་བ་དང་འགུལ་བྱེད་ཀྱི་འགྲོ་པ་པོའི་ལས་ལ་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་ནས་འགུལ་བ་དགག་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད། དེ་བས། ལྟས་ཚོད་དུ་ཛེ་ནོ་དང་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཐབས་ཚུལ་ལ་བློ་ཕྱོགས་འདྲ་བོ་ཡོད་ནའང་། ཞིབ་སའི་རིགས་པའི་གནད་འཛིན་ས་ནི་མ་འདྲ་བ་ཡིན། རོབ་བྱས་ནས་དཔྱད་ན། ཛེ་ནོའི་བསམ་བློ་གཏོང་ཕྱོགས་ནི་ཡུལ་དུ་གྱུར་བའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཆ་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་པ་དང་། ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཐུགས་དགོངས་འཁོར་ཕྱོགས་ལ་ངེས་པར་དུ་ཡུལ་ཅན་ཞིག་དགོས་པ་དང་། དེའི་ཆ་ནས་དེའི་བསྡོམས་ཚིག་གིས་ནི་སྐྱེ་བོའམ་འགུལ་བའི་ལས་བྱེད་མཁན། འགུལ་ཡོད་མེད་བརྟག་མཁན་གྱི་སེམས་ལྡན་གྱི་ནང་རོལ་དེ་གལ་ཆེན་པོར་ཆགས་པ་རེད། །

  འོན་ཀྱང་འདི་དེ་ཛེ་ནོ་དང་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་རྩ་བའི་ཁྱད་པར་མ་ཡིན་ཏེ། ང་ཚོས་སྔོན་ནས་བཤད་ཟིན་པ་ནང་བཞིན། ཛེ་ནོ་དང་ཁོང་གི་དགེ་རྒན་ཕཱར་མེན་དེས་གཉིས་ཀྱིས་འགུལ་བ་སོགས་དགག་དགོས་པའི་དམིགས་ཡུལ་ནི། འཇིག་རྟེན་འདི་ལ་ངོ་བོ་རྟག་བརྟན་མི་འགུལ་བ་ཞིག་ཡོད་པར་སྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་རེད། ཆོས་ལུགས་སུ་བཤད་ན། ཕཱར་མེན་དེས་དང་ཛེ་ནོ་ཡིས་སྒྲུབ་འདོད་པ་ནི་ཚངས་པ་ལྟ་བུའི་ལྷ་ཁོ་ན་བ་ཞིག་ཡོད་པར་སྟོན་པ་དང་། འགུལ་བ་ལ་སོགས་ང་ཚོའི་མྱོང་ཚོར་ནི་རྨི་ལམ་ལྟར་ཡིན་པ་ལས་བདེན་པ་མ་ཡིན་པར་སྟོན་རྒྱུ་དེ་རེད། དེ་ལ་ཛེ་ནོས་གསུངས་པར།

  གལ་ཏེ་ལྷ་ཆེན་ཞིག་ནི་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་སྟོབས་པོ་ཆེ་དེ་ཡིན་ན། དེ་ནི་གཅིག་ཉིད་ཡིན་དགོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ལྷ་གཉིས་སམ་མང་པོ་ཡོད་པ་ཡིན་ན། ལྷ་དེ་དག་ལ་ཐམས་ཅད་དབང་བསྒྱུར་གྱི་ནུས་པ་འབྱོར་མི་སྲིད། གལ་ཏེ་དེ་ལ་གཞན་དབང་བསྒྱུར་བའི་ནུས་པ་མེད་གྱུར་ན། དེ་ཡང་ལྷ་ཡིན་མི་སྲིད། །(4)

  ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ལྷ་དེ་ང་ཚོས་ལྟ་གྲུབ་ནང་གི་ངོ་བོ་ལ་གོ་ཆོག་པ་ཡིན་ཏེ། ནུབ་ཀྱི་སྲོལ་ལྟར་ན། འཇིག་རྟེན་འདི་གང་ལྟར་རུང་ལྷ་ཞིག་གིས་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ལྟ་གྲུབ་སྨྲ་མཁན་ཚོས་ལྷ་དེ་ངོ་བོ་ལ་གོ་ནས་འཆད་ཀྱིན་ཡོད་པ་དང་། ཆོས་པ་ཚོས་ངོ་བོ་དེ་ལྷ་ཡི་གཟུགས་སུ་སྒོམ་ནས་མཆོད་ཀྱིན་ཡོད་པའི་ཁྱད་པར་ཙམ་རེད། དེ་བས། ཕཱར་མེན་དེས་དང་ཛེ་ནོ་ཡིས་འགུལ་བ་མེད་པ་སྒྲུབ་ནས་རྟག་བརྟན་གཅིག་ཁོ་ན་བ་ཞིག་སྒྲུབ་པ་དེ་ནི་ལྷ་གཅིག་སྨྲ་བའི་སྲོལ་ལ་རང་གི་དགོངས་ཚུལ་འབུལ་སྟངས་ཤིག་ཡིན་ལ། དམིགས་ཡུལ་འདི་ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་སྒྲུབ་ཐུབ་ཡོད་མེད་ང་ཚོས་འདི་ནས་མི་བཤད་པར་གྱིས་ནས་ཀླུ་སྒྲུབ་སོགས་དབུ་མ་བ་དག་གི་དགོངས་གཞི་ལ་བསྡུར་ཞིབ་བྱས་ན། ལྟ་གྲུབ་འདི་གཉིས་ཀྱི་ཆེས་ཐ་དད་དུ་ཆགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་འདི་ལྟར་མཐོང་ཐུབ་དེ། དབུ་མ་བས་སྒྲུབ་འདོད་པ་དང་། དེའི་རྗེས་འཇུག་པ་དག་གིས་སྒྲུབ་ཟིན་པར་འདོད་པའི་དམིགས་ཡུལ་ལྟ་བུ་ནི་ངོ་བོའམ་བྱེད་པོ་ལྷ་དགག་པའི་ཆེད་དུ་དང་རྟེན་འབྲེལ་དང་ངོ་བོ་སྟོང་ཉིད་སྟོན་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པ་དང་། ཛེ་ནོ་དང་ཀླུ་སྒྲུབ་བར་ལ་འགལ་འབྲེལ་གྱི་གཏམ་མང་པོ་ཡོད་ནའང་། ང་ཚོས་ལམ་རྟགས་ལྟར་འཛིན་ཆོག་པའི་ལྟ་བའི་དབྱེ་མཚམས་ནི་འདི་ཡིན་པར་སྣང་། །

  འཕུར་མདའ་འགུལ་མེད་ཀྱི་བཤད་སྟངས་ལ་ད་ལྟ་ང་ཚོས་མཁས་པའི་ལེགས་བཤད་ཀྱི་བློ་འབྱེད་བྱས་པ་ལྟར་ཕྱོགས་དུ་མའི་ངོས་ནས་གླེན་ཀ་འཕེན་ཐུབ་པ་རེད་མོད། ཛེ་ནོ་འཚོ་བཞུགས་བྱེད་པའི་གནའ་བོའི་དུས་རབས་ལ་མཚོན་ན། དེ་ནི་རིག་པ་ཤིན་ཏུ་རྣོ་བའི་མཚོན་བྱེད་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་དང་། ལྟ་གྲུབ་པ་དག་གིས་མཁས་རྟགས་སྟོན་པའི་རྩོད་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུའང་གྱུར་ཡོད་པ་རེད། མ་ཟད། ཛེ་ནོའི་འཕུར་མདའ་འགུལ་མེད་སོགས་ཀྱི་དགོངས་གཞི་ནི་གྲངས་རིག་གི་མཚམས་མེད་ཀྱི་དོན་རྟོག་དེ་དང་འབྲེལ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་རེད་ལ། དོན་རྟོག་དེ་རྩིས་རིག་གི་གལ་ཆེའི་རྨང་གཞི་ཞིག་ཏུ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། །

  མཐར། ང་ཚོས་དབྱིན་ཇུའི་ལྟ་གྲུབ་སྨྲ་བོ་ཝེ་དེ་ཧེད[A. N. Whitehead]ཀྱིས་སྐད་ཆ་ཞིག་གིས་མཇུག་རྫོགས་པར་བྱེད་དེ། ཁོང་གིས་གསུངས་པར། མི་མང་ཆེ་ཤོས་ཀྱིས་ཛེ་ནོའི་ལྟ་བ་ལ་འཐད་ཀྱིན་མེད་ནའང་། དུས་རབས་གང་འདྲ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་ཀྱང་། མི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཁོང་གི་ལྟ་བ་ལ་ནན་ཏན་གྱི་དགག་སྒྲུབ་བྱེད་པའི་དགོས་གལ་མཐོང་བཞིན་ཡོད་པས། འདི་ནི་ཁོང་གི་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཡིན་ཏེ། དུས་རབས་རིམ་བྱུང་དུ་ཁོང་གི་གསུང་རྩོམ་ལ་དགག་སྒྲུབ་ཐོན་ཀྱིན་ཡོད་པ་འདི་ནི་མཛད་རྗེས་ཀྱི་རྩེ་མོ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ།།

  ལུང་ཁུངས།

  (1)དུམ་བུ་འདི་ཧེ་གེལ་གྱི་དེབ《ལྟ་གྲུབ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཆད་ཁྲིད་ཟིན་ཏིག》རྒྱ་ནག་བསྒྱུར་དེབ་ལས་དྲངས་ཤིང་བསྒྱུར་བ་ཡིན། [德]黑格尔, 《哲学史讲演录》(商务印书馆, 1959).

  (2) དུམ་བུ་འདི་སྟེར་པཱ་ཀྱེའི་བརྩམས་ཆོས《སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་རིག་པ》རྒྱ་ནག་བསྒྱུར་དེབ་ལས་དྲངས་ཤིང་བསྒྱུར།

  [俄]舍尔巴斯基, 《佛教逻辑》(商务印书馆, 1997).

  (3) དུམ་བུ་འདི་རེད་མདའ་བ་གཞོན་ནུ་བློ་གྲོས་ཀྱི་གསུང་རྩོམ《རྩ་ཤེའི་འགྲེལ་པ་འཐད་སྣང》(སེར་བྱེས་རིག་མཛོད་ཆེན་མོའི་རྩོམ་སྒྲིག་ཁང་གི་འཕྲུལ་དེབ། ༢༠༡༨་ལོ།)ནས་དྲངས།

  (4) དུམ་བུ་འདི་ཧེ་གེལ་གྱི་དེབ《ལྟ་གྲུབ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཆད་ཁྲིད་ཟིན་ཏིག》རྒྱ་ནག་བསྒྱུར་དེབ་ལས་དྲངས་ཤིང་བསྒྱུར་བ་ཡིན།

  [德]黑格尔, 《哲学史讲演录》(商务印书馆, 1959).

  གཞི་བཅོལ།

  1.ཐེ་ལྱེའི་བརྩམས་ཆོས《ནུབ་ཕྱོགས་ལྟ་གྲུབ་ལོ་རྒྱུས》རྒྱ་ནག་བསྒྱུར་མ།

  [美] 弗兰克·梯利,《西方哲学史》(光明日报出版社, 2014).

  2 ཧེ་གེལ་གྱི་དེབ《ལྟ་གྲུབ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཆད་ཁྲིད་ཟིན་ཏིག》རྒྱ་ནག་བསྒྱུར་མ།

  [德]黑格尔, 《哲学史讲演录》(商务印书馆, 1959).
 

རྩོམ་སྒྲིག་པ། གངས་དགའ།

རྩོམ་ཁུངས། ངེད་དྲ་བ།

གཟིམས་པ་མེད་པའི་མཆོད་མེ། དབྱངས་གསལ་སོ་བཞིའི་མཛེས་སྡུག  RSSསྔོན་མངག

ནུབ་ཕྱོགས་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་ཐོ་རེངས་སྐར་ཆེན་བཞི་ངོ་སྤྲོད་པ་ལས། ཛེ་ནོ་དང་མདའ།

2020-02-26 ས་བུ་ཆེ།(རྫ་ཆུ་ཁ) ཀློག་གྲངས། མཆན ཡོད།


  ༄༅། །ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡ་ཐོག་ལྟ་གྲུབ་མཁས་པ་ཚོའི་ཁྲོད་ཀྱི་རིག་པ་རྣོ་བའི་ཚད་དུ་འཇོག་པ་ནི་ཨེ་ལེ་པ་ཛེ་ནོ་མཆོག་ཡིན། ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སི་ཡིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ངོ་བོ་རྫས་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཏུ་བཤད་པའི་རྗེས་ཀྱི་དུས་རབས་ཕྱེད་ཙམ་ནང་། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ལྟ་གྲུབ་པ་ཚོས་འཇིག་རྟེན་ནམ་སྟོང་ཆེན་པོའི་ཁམས་ལ་ངོ་བོ་ཐ་མ་དད་པ་ཞིག་ཡོད་པར་དགོངས་བཞིན་ཡོད་ལ། ཕྱོགས་གཞན་ནས་ཐཱ་ལེ་སི་ནས་མགོ་བརྩམས་པའི་རྫས་བཅས་འཇིག་རྟེན་གྱི་འགྲེལ་བ་དེ་དར་འཕེལ་བྱུང་ནས་ས་མེ་རླུང་སོ་སོ་དང་ས་ཆུ་མེ་རླུང་བཞི་པོའི་ཚོགས་ནས་ངོ་བོ་གྲུབ་པར་བཤད་པའི་ལྟ་བ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་ཕཱར་མེན་དེས་བྱ་བ་དེ་ཡིས་རྗེས་མའི་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ལ་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་ཡོད་དེ། དེ་དག་ཀུན་གྱིས་རྫས་སུ་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་པར་འདོད་མོད། རྒྱུ་དེ་གནས་ཐུབ་པའི་ཡུལ་ལམ་ནམ་མཁའ་ཞིག་དེ་དག་གི་སྔོན་འགྲོར་ཆགས་དགོས་བསྟན་ཡོད་པ་ཡིན་ན། ས་ཆུ་སོགས་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྒྱུ་དང་པོར་བཤད་ཁག་པོ་ཡིན་ཏེ། མ་མཐའ་ཡང་སྣོད་ནམ་མཁའ་དང་འབྱུང་བ་གང་རུང་གཉིས་པོ་མཉམ་བྱུང་ཡིན་དགོས་པ་རེད། དེ་བས། ཁོང་གིས་སྐྱོན་དེ་འདྲ་ཞིག་སེལ་ཆེད་དུ་ནམ་མཁའ་ཡོད་པར་མི་འདོད་པའི་མུ་ལ་སྟེགས་འཆའ་བ་རེད་ལ། ཁོང་གིས་འཇིག་རྟེན་དེ་གཅིག་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ཞིག་ཏུ་འདོད་ལ། དེ་ལ་ཆ་ཤས་སུ་མེད་པ། བགོ་བ་མེད་པ། གཡོ་བ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་ཀུན་སྙོམས་ཀྱི། རྟག་བརྟན་གྱི་ཟླུམ་གཟིགས་ཤིག་ཡིན་དགོས་པ་དང་། དེ་ནས་རིགས་འདེད་བྱས་ན་འཇིག་རྟེན་འདིར་འགུལ་བ་དང་འགྱུར་བ་བྱེ་བྲག་མེད་ཅེས་གསུངས་པ་རེད། ལྟ་བ་འདི་བློ་རྒོད་པོས་ཀྱང་སློང་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན་པས་ན། སྐབས་དེའི་ལྟ་གྲུབ་སྨྲ་བོ་དང་རྟོག་གེ་པ་དག་གིས་དགག་རྒོལ་རབ་རིམ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། མཁས་པ་ཁ་ཤས་ཀྱིས་དེ་ལ་དགག་པ་བྱེད་དུས་ཅི་ཡང་མི་སྨྲ་བར་ཕར་ཚུར་གོམ་པ་སྤོས་ནས་འགུལ་བ་ཡོད་པའི་དཔེ་བསྟན་པའང་རེད།

  འོན་ཀྱང་ཕཱར་མེན་དེས་ཀྱིས་རྒོལ་བ་འདི་དག་ལ་ཕྱི་རྒོལ་གྲལ་བསྒྲིགས་བྱས་ཡོད་དེ། ཁོང་གིས་ང་ཚོས་ཚོར་ངོས་ནས་འགུལ་བ་སོགས་མཐོང་བཞིན་མྱོང་བཞིན་ཡོད་ནའང་། དེ་ནི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་ལས། ཚོར་བ་དང་ཉམས་མྱོང་ནི་ཚད་མར་མི་འོས་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་སོ། །

  ཕཱར་མེན་དེས་ཀྱི་ལྟ་བ་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་མཁན་ཆེས་གལ་ཆེ་བ་དེ་ནི་ཁོང་གི་དངོས་སློབ་ཛེ་ནོ་བྱ་བ་དེ་ཡིན། ཛེ་ནོ་ཕ་ལམ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་༤༩༠འི་ལོ་ནས་༤༢༥འི་ལོའི་བར་བཞུགས་ཡོད་པ་ཡིན། ཛེ་ནོ་ཡིས་རང་ལྟ་སྐྱོང་བ་དང་ཕ་རོལ་རྒོལ་བའི་ཆེད་དུ། སྔོན་གྱི་མཁས་པ་དང་མ་འདྲ་བའི་ཐབས་ཚུལ་ཞིག་སྤྱོད་ཡོད་དེ། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྟག་འགལ་ཅན་དང་ངོ་བོ་རྩོད་སྒྲུབ་ཐབས་ཚུལ་ཞེས་པ་དེ་རེད། ཐབས་ཚུལ་དེ་ནི་ང་ཚོས་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་པའི་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་རྩོད་སྟངས་དང་ཤིན་ཏུ་འདྲ། དེ་ཡང་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ཐོག་མར་ཕ་རོལ་པོའི་དམ་བཅའ་ཁས་ལེན་བྱེད་པ་དང་། དེ་ནས་ཕ་རོལ་པའི་རིགས་ལམ་ལྟར་སོང་ནས་དེའི་ལྟ་བ་དང་རིགས་པའི་ཁྲོད་ཀྱི་འགལ་བ་ཐེར་འདོན་བྱེད་པ་དང་། མཐར་ཕ་རོལ་པོའི་དམ་བཅའ་ཚུགས་མི་ཐུབ་པ་བསྟན་ནས་དེའི་དགག་བྱར་གྱུར་བའི་རང་ཕྱོགས་ཀྱི་དམ་བཅའ་ཇེ་བཙན་དང་བདེན་སྐྱེལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། །

  ཛེ་ནོ་ཡི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ཁྱད་ཆོས་ནི་རྩོད་སྒྲུབ་ཐབས་ཚུལ་ཡིན། ཁོང་ནི་ཨེ་ལི་ཡ་གྲུབ་མཐའི་མཁས་ཆེན་ཡིན། ཁོང་གི་མདུན་ནས། ཨེ་ལི་ཡ་གྲུབ་མཐའི་དཔྱོད་པ་གཅིག་ཅར་སྨྲ་བ་དེ་དོན་རྟོག་རང་གི་འགུལ་བསྐྱོད་ལ་སྤོ་བསྒྱུར་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཚན་རིག་གི་བླ་སྲོག་ཏུ་ཆགས་ཡོད་པ་ཡིན་པས། ཁོང་ནི་རྩོད་སྒྲུབ་ཐབས་ཚུལ་གྱི་ཤིང་རྟ་ཆེན་མོ་ཡིན། །(1)

  ང་ཚོས་ཤེས་པ་ལྟར། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆེས་ཐོག་མའི་རྩོད་པའི་སྐོར་ལ་བསྟན་བཅོས་ཐུང་ངུ་གཉིས་ཡོད་པ་རྣམས་བོད་ཀྱི་བསྟན་འགྱུར་ནང་དུ་ཡོད་སྟེ་དེ་ནི་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་རྩོད་པ་ཟློག་པ་དང་ཞིབ་མོ་རྣམ་འཐག་ཞེས་བྱ་བ་གཉིས་ཡིན་ལ། དེ་གཉིས་ཀས་རྩོད་པའི་བྱ་ཐབས་སྐོར་འདི་ལྟར་གསལ་བཤད་དང་ར་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་པ་ནི། ཁས་ལེན་རུང་བའི་དམ་བཅའ་གང་ཡང་མེད་པར་སྟོན་པ་དེ་རེད། དེ་ཡང་རྒོལ་པ་པོས་དམ་བཅའ་གང་ཞིག་ཁས་བླངས་རུང་དེ་ཡི་ཁ་གཏད་ཀྱི་སྒྲུབ་ངག་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་རྩོད་སྒྲུབ་ཀྱི་ཐབས་ཤེས་སྟེང་ནས་གཏོར་ཐུབ་པ་ཡིན། །(2)

  ཐབས་ཚུལ་འདི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ཡིས་རིགས་པ་གཙོ་བྱེད་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ཐབས་ཚུལ་ཚུགས་ཐུབ་ཡོད་པ་རེད། རིགས་པ་གཙོ་བྱེད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཏོགས་དེ་མཐའ་མར་དཔྱོད་ཤེས་རིང་ལུགས་སུ་འཕེལ་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནི་དེང་རབས་ཚན་རིག་གི་ཐབས་ཚུལ་ཏེ་དངོས་མྱོང་གཙོ་བྱེད་ཀྱི་ལུགས་དང་ལྡོག་ཟླར་འགྱུར་ཡོད་པ་རེད། རང་རེས་བོད་ཀྱི་ཚིག་བབ་ཏུ། དཔྱོད་པ་སྨྲ་བ་དང་དཔྱོད་ཤེས་རིང་ལུགས་ཟེར་དུས་ཚན་རིག་དང་འདྲ་རྟགས་བཀོད་ཀྱིན་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ལྡོག་ཕྱོགས་སུ་ཆོས་ལུགས་སྣ་ཚོགས་འཇོག་གིན་ཡོད་པ་རེད་མོད། ཞིབ་ཕྲའི་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་ན། རིགས་པ་གཙོ་བྱེད་ཀྱི་དཔྱོད་ཤེས་རིང་ལུགས་ནི་ཚན་རིག་དང་མི་འདྲ་ལ། ཁྱད་པར་ཏུ་དེང་རབས་ཚན་རིག་དང་འདྲ་བ་མིན་པར་མ་ཟད། ང་ཚོས་ཚན་རིག་གི་ལྡོག་ཕྱོགས་སུ་འདོད་པའི་ཆོས་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ཚོར་མིན་དཔྱོད་ཤེས་དེ་ཁས་མི་ལེན་པའང་མ་ཡིནཏེ། ནང་ཆོས་ལྟ་བུའི་ལྟ་གྲུབ་ནི་རིགས་པ་དང་དཔྱོད་པ་གཙོ་བོ་ཡིན་གྱི་ལས་ལུང་གཙོ་བོ། རྒྱུ་མཚན་མ་དྲངས་པའི་ཡིད་ཆེས་གཙོ་བོ། ཉམས་མྱོང་གཙོ་བོ་བྱེད་པའི་ལྟ་གྲུབ་དང་འདྲ་བ་ཡིན་རྒྱུ་མ་རེད། དེ་བས་ནང་ཆོས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ངོས་ཀྱི་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་སྐབས། ང་ཚོས་གནད་འདི་ལ་དོགས་གཟབ་དགོས་པ་འདྲ།

  གང་ལྟར་ཛེ་ནོ་ཡིས་ཀྱང་ཁོང་གི་དགེ་རྒན་ལྟར་མིག་མཐོང་རྣ་ཟིན་སོགས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཚད་མར་མི་འདོད་ལ། འགུལ་བ་ཡོད་མེད་གླེང་སྐབས། རིགས་པ་དང་དཔྱོད་པ་ཁོ་ནའི་སྟེང་ནས་གླེང་གིན་ཡོད་པ་དང་། ལོ་རྒྱུས་སུ་ཁོང་གིས་རྩོད་ཡ་དག་གི་དམ་བཅའ་ལས་ལྟག་འགལ་དུ་སོང་བའི་རིགས་ལམ་བཞི་བཅུ་ལྷག་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་བཤད་ལ། ལྟག་འགལ་དེ་དག་ལས་ཆེས་སྐད་གྲགས་ཆེ་བ་ནི་འཕུར་བའི་མདའ་མོ་འགུལ་མེད་ཡིན་ཞེས་པ་དེ་རེད།

  ཛེ་ནོས་སྨྲས་པར། དེ་ལ་འཕུར་བཞིན་པའི་མདའ་མོ་ཞིག་ཡོད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན། དེ་ཡིས་དུས་ཚོད་བྱེ་བྲག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁྲོད་ནས་གནས་ངེས་ཅན་དང་གནས་གཏན་ཁེལ་བ་རང་གི་རིང་ཐུང་དང་འདྲ་བ་རེ་རེ་བཟུང་ཡོད་པ་དང་། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་འཕུར་མདའ་ཞིག་གིས་དུས་ཚོད་བྱེ་བྲག་པ་རེ་རེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་དུ་རང་གནས་རེ་རེ་འཛིན་ཐུབ་གྱིན་ཡོད་ན། དོན་དུ་འཕུར་མདའ་དེ་འགུལ་བ་མེད་པ་རེད་དེ། དེ་བྱེ་བྲག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དུས་དང་གནས་ཡུལ་དུ་འགུལ་མེད་ཡིན་པས་ཕྱིར་རོ།།

  ཛེ་ནོས་མདའ་མོ་ཞིག་ས་ཆ་ཀ་པ་ནས་ཁ་པར་འཕུར་དགོས་ན། དུས་ཚོད་བྱེ་བྲག་རེ་རེའི་ནང་ནས་གནས་ངེས་ཅན་རེ་འཛིན་དགོས་པ་བསྟན་ནས། གནས་དེ་འདྲའི་ནང་འཕུར་མདའ་འགུལ་མེད་ཡིན་པ་རིགས་པས་དེད་པ་རེད། དེ་ནི་དུས་ཚོད་ནས་འཕྲོས་ཏེ་གཙོ་བོ་གནས་ཀྱི་ཆ་ནས་འགུལ་བ་དགག་བཞིན་ཡོད་པ་ཞིག་རེད་དེ། ཁོས་འགུལ་བ་དགག་སྐབས། གཙོ་བོ་མདའ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་ཞིག་གིས་ནམ་ཡང་རང་གི་གནས་ངེས་ཅན་རེ་རེ་བཟུང་ནས་འགུལ་མེད་དུ་བསྡད་ཡོད་པ་དེ་གནད་འགག་ཏུ་བཟུང་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོས་འདི་ནས་གཤིབ་བསྡུར་བྱེད་སྤྲོ་བ་ཞིག་ནི་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་འགུལ་བ་དགག་པའི་རིགས་ལམ་དེ་རེད། །

  འགྲོ་པོ་ཡིན་པར་གྱུར་པ་ནི། །འགྲོ་རྣམས་གསུམ་དུ་འགྲོ་མི་བྱེད། །མ་ཡིན་པར་ནི་གྱུར་དེ་ཡང་། །འགྲོ་རྣམས་གསུམ་དུ་འགྲོ་མི་བྱེད། །ཡིན་དང་མ་ཡིན་གྱུར་པ་ཡང་། །འགྲོ་རྣམས་གསུམ་དུ་འགྲོ་མི་བྱེད། །འགྲོ་བ་པོ་ཡིན་པར་གྱུར་པ་འགྲོ་བའི་བྱ་བ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་པ་ནི། འགྲོ་བའི་བྱ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དང་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་འགྲོ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྲོ་བར་མི་བྱེད། འགྲོ་བ་པོ་མ་ཡིན་པར་གྱུར་པ་འགྲོ་བའི་བྱ་བ་དང་མི་ལྡན་པ་དེ་ཡང་ཡིན་པ་དང་མ་ཡིན་པ་དང་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་འགྲོ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྲོ་བར་མི་བྱེད་དོ༑ འགྲོ་བ་པོ་ཡིན་པ་དང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བ་ཡང་། ཡིན་པ་དང་མ་ཡིན་པ་དང་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་འགྲོ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྲོ་བར་མི་བྱེད་དོ། །(3)

  གོང་ལྟར། ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་འགུལ་བ་བྱུང་སའི་གནས་དེ་གཙོ་བོར་བཟུང་ཡོད་མ་རེད། ཁོང་གིས་གཙོ་བོ་དུས་ཚོད་ཀྱི་སྟེང་ནས་འདས་མ་ད་གསུམ་གྱི་འགལ་བ་དང་འགུལ་བྱེད་ཀྱི་འགྲོ་པ་པོའི་ལས་ལ་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་ནས་འགུལ་བ་དགག་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད། དེ་བས། ལྟས་ཚོད་དུ་ཛེ་ནོ་དང་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཐབས་ཚུལ་ལ་བློ་ཕྱོགས་འདྲ་བོ་ཡོད་ནའང་། ཞིབ་སའི་རིགས་པའི་གནད་འཛིན་ས་ནི་མ་འདྲ་བ་ཡིན། རོབ་བྱས་ནས་དཔྱད་ན། ཛེ་ནོའི་བསམ་བློ་གཏོང་ཕྱོགས་ནི་ཡུལ་དུ་གྱུར་བའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཆ་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་པ་དང་། ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཐུགས་དགོངས་འཁོར་ཕྱོགས་ལ་ངེས་པར་དུ་ཡུལ་ཅན་ཞིག་དགོས་པ་དང་། དེའི་ཆ་ནས་དེའི་བསྡོམས་ཚིག་གིས་ནི་སྐྱེ་བོའམ་འགུལ་བའི་ལས་བྱེད་མཁན། འགུལ་ཡོད་མེད་བརྟག་མཁན་གྱི་སེམས་ལྡན་གྱི་ནང་རོལ་དེ་གལ་ཆེན་པོར་ཆགས་པ་རེད། །

  འོན་ཀྱང་འདི་དེ་ཛེ་ནོ་དང་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་རྩ་བའི་ཁྱད་པར་མ་ཡིན་ཏེ། ང་ཚོས་སྔོན་ནས་བཤད་ཟིན་པ་ནང་བཞིན། ཛེ་ནོ་དང་ཁོང་གི་དགེ་རྒན་ཕཱར་མེན་དེས་གཉིས་ཀྱིས་འགུལ་བ་སོགས་དགག་དགོས་པའི་དམིགས་ཡུལ་ནི། འཇིག་རྟེན་འདི་ལ་ངོ་བོ་རྟག་བརྟན་མི་འགུལ་བ་ཞིག་ཡོད་པར་སྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་རེད། ཆོས་ལུགས་སུ་བཤད་ན། ཕཱར་མེན་དེས་དང་ཛེ་ནོ་ཡིས་སྒྲུབ་འདོད་པ་ནི་ཚངས་པ་ལྟ་བུའི་ལྷ་ཁོ་ན་བ་ཞིག་ཡོད་པར་སྟོན་པ་དང་། འགུལ་བ་ལ་སོགས་ང་ཚོའི་མྱོང་ཚོར་ནི་རྨི་ལམ་ལྟར་ཡིན་པ་ལས་བདེན་པ་མ་ཡིན་པར་སྟོན་རྒྱུ་དེ་རེད། དེ་ལ་ཛེ་ནོས་གསུངས་པར།

  གལ་ཏེ་ལྷ་ཆེན་ཞིག་ནི་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་སྟོབས་པོ་ཆེ་དེ་ཡིན་ན། དེ་ནི་གཅིག་ཉིད་ཡིན་དགོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ལྷ་གཉིས་སམ་མང་པོ་ཡོད་པ་ཡིན་ན། ལྷ་དེ་དག་ལ་ཐམས་ཅད་དབང་བསྒྱུར་གྱི་ནུས་པ་འབྱོར་མི་སྲིད། གལ་ཏེ་དེ་ལ་གཞན་དབང་བསྒྱུར་བའི་ནུས་པ་མེད་གྱུར་ན། དེ་ཡང་ལྷ་ཡིན་མི་སྲིད། །(4)

  ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ལྷ་དེ་ང་ཚོས་ལྟ་གྲུབ་ནང་གི་ངོ་བོ་ལ་གོ་ཆོག་པ་ཡིན་ཏེ། ནུབ་ཀྱི་སྲོལ་ལྟར་ན། འཇིག་རྟེན་འདི་གང་ལྟར་རུང་ལྷ་ཞིག་གིས་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ལྟ་གྲུབ་སྨྲ་མཁན་ཚོས་ལྷ་དེ་ངོ་བོ་ལ་གོ་ནས་འཆད་ཀྱིན་ཡོད་པ་དང་། ཆོས་པ་ཚོས་ངོ་བོ་དེ་ལྷ་ཡི་གཟུགས་སུ་སྒོམ་ནས་མཆོད་ཀྱིན་ཡོད་པའི་ཁྱད་པར་ཙམ་རེད། དེ་བས། ཕཱར་མེན་དེས་དང་ཛེ་ནོ་ཡིས་འགུལ་བ་མེད་པ་སྒྲུབ་ནས་རྟག་བརྟན་གཅིག་ཁོ་ན་བ་ཞིག་སྒྲུབ་པ་དེ་ནི་ལྷ་གཅིག་སྨྲ་བའི་སྲོལ་ལ་རང་གི་དགོངས་ཚུལ་འབུལ་སྟངས་ཤིག་ཡིན་ལ། དམིགས་ཡུལ་འདི་ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་སྒྲུབ་ཐུབ་ཡོད་མེད་ང་ཚོས་འདི་ནས་མི་བཤད་པར་གྱིས་ནས་ཀླུ་སྒྲུབ་སོགས་དབུ་མ་བ་དག་གི་དགོངས་གཞི་ལ་བསྡུར་ཞིབ་བྱས་ན། ལྟ་གྲུབ་འདི་གཉིས་ཀྱི་ཆེས་ཐ་དད་དུ་ཆགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་འདི་ལྟར་མཐོང་ཐུབ་དེ། དབུ་མ་བས་སྒྲུབ་འདོད་པ་དང་། དེའི་རྗེས་འཇུག་པ་དག་གིས་སྒྲུབ་ཟིན་པར་འདོད་པའི་དམིགས་ཡུལ་ལྟ་བུ་ནི་ངོ་བོའམ་བྱེད་པོ་ལྷ་དགག་པའི་ཆེད་དུ་དང་རྟེན་འབྲེལ་དང་ངོ་བོ་སྟོང་ཉིད་སྟོན་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པ་དང་། ཛེ་ནོ་དང་ཀླུ་སྒྲུབ་བར་ལ་འགལ་འབྲེལ་གྱི་གཏམ་མང་པོ་ཡོད་ནའང་། ང་ཚོས་ལམ་རྟགས་ལྟར་འཛིན་ཆོག་པའི་ལྟ་བའི་དབྱེ་མཚམས་ནི་འདི་ཡིན་པར་སྣང་། །

  འཕུར་མདའ་འགུལ་མེད་ཀྱི་བཤད་སྟངས་ལ་ད་ལྟ་ང་ཚོས་མཁས་པའི་ལེགས་བཤད་ཀྱི་བློ་འབྱེད་བྱས་པ་ལྟར་ཕྱོགས་དུ་མའི་ངོས་ནས་གླེན་ཀ་འཕེན་ཐུབ་པ་རེད་མོད། ཛེ་ནོ་འཚོ་བཞུགས་བྱེད་པའི་གནའ་བོའི་དུས་རབས་ལ་མཚོན་ན། དེ་ནི་རིག་པ་ཤིན་ཏུ་རྣོ་བའི་མཚོན་བྱེད་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་དང་། ལྟ་གྲུབ་པ་དག་གིས་མཁས་རྟགས་སྟོན་པའི་རྩོད་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུའང་གྱུར་ཡོད་པ་རེད། མ་ཟད། ཛེ་ནོའི་འཕུར་མདའ་འགུལ་མེད་སོགས་ཀྱི་དགོངས་གཞི་ནི་གྲངས་རིག་གི་མཚམས་མེད་ཀྱི་དོན་རྟོག་དེ་དང་འབྲེལ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་རེད་ལ། དོན་རྟོག་དེ་རྩིས་རིག་གི་གལ་ཆེའི་རྨང་གཞི་ཞིག་ཏུ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། །

  མཐར། ང་ཚོས་དབྱིན་ཇུའི་ལྟ་གྲུབ་སྨྲ་བོ་ཝེ་དེ་ཧེད[A. N. Whitehead]ཀྱིས་སྐད་ཆ་ཞིག་གིས་མཇུག་རྫོགས་པར་བྱེད་དེ། ཁོང་གིས་གསུངས་པར། མི་མང་ཆེ་ཤོས་ཀྱིས་ཛེ་ནོའི་ལྟ་བ་ལ་འཐད་ཀྱིན་མེད་ནའང་། དུས་རབས་གང་འདྲ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་ཀྱང་། མི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཁོང་གི་ལྟ་བ་ལ་ནན་ཏན་གྱི་དགག་སྒྲུབ་བྱེད་པའི་དགོས་གལ་མཐོང་བཞིན་ཡོད་པས། འདི་ནི་ཁོང་གི་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཡིན་ཏེ། དུས་རབས་རིམ་བྱུང་དུ་ཁོང་གི་གསུང་རྩོམ་ལ་དགག་སྒྲུབ་ཐོན་ཀྱིན་ཡོད་པ་འདི་ནི་མཛད་རྗེས་ཀྱི་རྩེ་མོ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ།།

  ལུང་ཁུངས།

  (1)དུམ་བུ་འདི་ཧེ་གེལ་གྱི་དེབ《ལྟ་གྲུབ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཆད་ཁྲིད་ཟིན་ཏིག》རྒྱ་ནག་བསྒྱུར་དེབ་ལས་དྲངས་ཤིང་བསྒྱུར་བ་ཡིན། [德]黑格尔, 《哲学史讲演录》(商务印书馆, 1959).

  (2) དུམ་བུ་འདི་སྟེར་པཱ་ཀྱེའི་བརྩམས་ཆོས《སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་རིག་པ》རྒྱ་ནག་བསྒྱུར་དེབ་ལས་དྲངས་ཤིང་བསྒྱུར།

  [俄]舍尔巴斯基, 《佛教逻辑》(商务印书馆, 1997).

  (3) དུམ་བུ་འདི་རེད་མདའ་བ་གཞོན་ནུ་བློ་གྲོས་ཀྱི་གསུང་རྩོམ《རྩ་ཤེའི་འགྲེལ་པ་འཐད་སྣང》(སེར་བྱེས་རིག་མཛོད་ཆེན་མོའི་རྩོམ་སྒྲིག་ཁང་གི་འཕྲུལ་དེབ། ༢༠༡༨་ལོ།)ནས་དྲངས།

  (4) དུམ་བུ་འདི་ཧེ་གེལ་གྱི་དེབ《ལྟ་གྲུབ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཆད་ཁྲིད་ཟིན་ཏིག》རྒྱ་ནག་བསྒྱུར་དེབ་ལས་དྲངས་ཤིང་བསྒྱུར་བ་ཡིན།

  [德]黑格尔, 《哲学史讲演录》(商务印书馆, 1959).

  གཞི་བཅོལ།

  1.ཐེ་ལྱེའི་བརྩམས་ཆོས《ནུབ་ཕྱོགས་ལྟ་གྲུབ་ལོ་རྒྱུས》རྒྱ་ནག་བསྒྱུར་མ།

  [美] 弗兰克·梯利,《西方哲学史》(光明日报出版社, 2014).

  2 ཧེ་གེལ་གྱི་དེབ《ལྟ་གྲུབ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཆད་ཁྲིད་ཟིན་ཏིག》རྒྱ་ནག་བསྒྱུར་མ།

  [德]黑格尔, 《哲学史讲演录》(商务印书馆, 1959).
 

རྩོམ་སྒྲིག་པ། གངས་དགའ།

རྩོམ་ཁུངས། ངེད་དྲ་བ།

དཔྱད་མཆན ཡོངས་སུ་གཟིགས།དཔྱད་མཆན།

མིང་མི་འགོད་པར་སྤེལ།