2012ལོ་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་རིག་གི་སྣང་ཚུལ་འགའ།

  ང་ཚོ་མི་སུ་དང་སུ་ཞིག་ཡིན་ཡང་རང་ཉིད་གང་ནས་འོངས་ཤིང་གང་ལ་འགྲོ་བ་དང་།  རང་ཉིད་སུ་ཞིག་ཡིན་པའི་སྐོར་ལ་མནོ་བསམ་གཏོང་ཤེས་པའི་དུས་དེ་ནས་བཟུང་སྟེ། ཤེས་མིན་ཚོར་མིན་དུ་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་བསྡོམས་ཚིག་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་ཁྲོད་དུ་གོམ་པ་སྤོས་ཚར་ཞིང་། བསམ་བློ་གཏོང་མཁས་མིན་དང་ཡི་གེ་འབྲི་ཤེས་མིན་གྱི་དབྱེ་བ་མེད་པར་ཆུང་བྱིས་པ་ནས་རྒན་མགོ་དཀར་གྱི་བར་དུ་བྱིས་སྒྲུང་དང་གནའ་གཏམ། སྒྲུང་གཏམ་དང་གློག་བརྙན། ཐ་ན་སྙན་ངག་སོགས་ལ་རོལ་མྱོང་དང་དགའ་མོས་བྱེད་པའི་བློ་དེ་སྐྱེས་ཤིང་། སྣང་ཚུལ་དེས་རྦད་དེ་མི་ཞིག་གི་སེམས་ཀྱི་འཁྱེར་སོ་དང་བསམ་བློའི་ཁྱབ་ཁོངས་ལ་ཤན་ཞུགས་ཐེབས་པ་ནས་འགྱུར་ལྡོག་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།
  ལྷག་པར་དུ་ད་ལྟའི་བརྡ་འཕྲིན་དུས་རབས་ཀྱི་བར་གླགས་འདི་ནས་བལྟས་ན། ཞིང་གྲོང་དང་འབྲོག་སྡེའི་མང་ཚོགས་དག་གིས་ཀྱང་བརྙན་འཕྲིན་ཟློས་གར་སོགས་ཀྱི་འཁྲབ་ཚིག་རྒྱུན་ལྡན་འཚོ་བའི་ཁྲོད་དུ་བཤད་བཞིན་ཡོད་ལ། ཟབ་ཅིང་གནད་ལ་ཁེལ་བའི་ངག་ཚིག་དེ་དག་གིས་སྐད་རྒྱག་པ་པོ་རང་ཉིད་ལ་རྩོམ་རིག་དང་འཚོ་བ་དངོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་དེ་ཕྱོགས་ཙམ་ངེས་སུ་བཅུག་པ་ནས། སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་ལ་འཛིན་པའི་ལྟ་ཚུལ་དེ་ཡང་རྟ་མོག་མོག་གི་སྤུ་བཞིན་མ་ཡིན་པར། མཚར་སྣང་དང་སློབ་སྦྱོང་བྱ་འདོད་པའི་གནས་བབ་ཏུ་འཕྲོས་ནས་ཡོད་པ་རེད།  
  དེ་ལ་ཡང་ཤིག་སི་ཕེར་གྱི་དུས་སྐབས་སུ་དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ཁོངས་ཧྲིལ་བོའི་སྐད་བརྡ་དེ་གར་སྟེགས་སྟེང་གི་འཁྲབ་ཚིག་དང་དབྱེར་མེད་པར། ཕན་ཚུན་ལ་ཉམས་བཟོ་དང་བཅས་དབྱངས་ལ་འགུག་པ་ཞིག་ཆགས་མྱོང་བ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཔེ་དེབ་རྣམས་སུ་གསལ་བ་དེ་བཞིན།  རླབས་ཆེན་གྱི་མི་རིགས་ཤིག་དང་ཡང་ན་རླབས་ཆེན་གྱི་དུས་རབས་ཤིག་ལས། རླབས་ཆེན་གྱི་རྩོམ་པ་པོ་ཞིག་གིས་དུས་སྐབས་དེའི་སྐྱེ་བོ་ཡོད་དོ་ཅོག་གི་བསམ་པའི་སྟངས་འཛིན་དང་། འཚོ་བའི་གོམས་གཤིས། སྐད་བརྡའི་འགྱུར་བ་སོགས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ངེས་ཅན་ཞིག་ཐེབས་སྲིད་པ་མངོན་གསལ་ཡིན་ཏེ། ཧྥ་རན་སེའི་རྩོམ་པོའི་ཁྱུ་མཆོག་ཕུའུ་ལུའུ་སེ་ཐའེ་ཡི་སྒྲུང་རིང་གྲགས་ཅན་༼རྒྱུག་ཆུ་བཞིན་གྱི་ལང་ཚོའི་དྲན་ཐོ༽ཞེས་པ་དེ་ད་ལྟའི་ཧྥ་རན་སིའི་༼དག་ཡིག་གསར་བསྒྲིགས༽ལྟ་བུར་གྱུར་བ་དག་གིས་ཀྱང་མཚོན་ནས་ཡོད་པ་རེད།
  ཚུལ་དེ་བཞིན་རང་རེའི་བོད་འདི་ལ་མཚོན་ནའང་། གནའ་བོའི་དུས་ནས་བཟུང་སྟེ་སྒྲུང་ལྡེའུ་བོན་གསུམ་གྱིས་རྒྱལ་ཁམས་སྐྱོང་བའི་བླ་མེད་ཀྱི་སློབ་གསོ་རྒྱག་སྟངས་ནས་བཙན་པོའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་མགུར་དང་། རྡོ་རིང་གི་ཡིག་གེ  དྲིལ་བུའི་ཁ་བྱང་དང་ཤོག་དྲིལ་བཅས་ཕྱིས་སུ་༼མེ་ལོང་མ༽ཡི་གཞུང་དར་བ་སོགས་གང་ཡིན་ཡང་སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་གི་ངོ་བོ་དང་ཉེ་བར་འབྲེལ་ནས་ཡོད་པ་དེས། རང་རེའི་མི་རིགས་འདིའི་ཤ་རུས་ཀྱི་གཏིང་མར་གྲུབ་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཀློང་ཡངས་པོ་དེ་ན་སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་གི་ཤན་དེ་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་གི་དཔེ་བཞིན་གདོད་མ་ནས་ཞུགས་ཡོད་དེ། འདུ་ཤེས་དེས་བསྐྱེད་པའི་སྒུལ་ཤུགས་སམ་སྩོལ་བ་དེས། རང་ཅག་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་དེ་ཡང་འཛམ་གླིང་གི་མི་རིགས་གཞན་རྣམས་དང་དཔུང་བ་མཉམ་གཤིབ་སྒོས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཁར་བུད་ཡོད་ཅིང་། ལོ་ཟླའི་འཕེལ་འགྲིབ་ཀྱི་གཟུང་ཁ་རྣོན་པོ་དེས་ལོ་རེ་རེ་བཞིན་རྣམ་པ་དང་ནང་དོན་མི་འདྲ་བའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་འཇིག་རྟེན་ཞིག་སློང་སྐྲུན་བྱས་ནས་ཡོད་པས་ན།  འདིར་སྐབས་བབ་༢༠༡༢ལོའི་རྩོམ་རིག་གི་སྣང་ཚུལ་དང་ཉེ་བར་འབྲེལ་བའི་བྱ་དོན་འགའ་ཞིག་གླེང་བ་ལ།

  དང་པོ།  རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ།
   རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་ལ་དབྱེ་ན་ཚོགས་པའི་མིང་ཐོག་ནས་སྤྲོད་པའི་བྱ་དགའ་དང་ཚགས་དེབ་ཀྱི་མིང་ཐོག་ནས་སྤྲོད་པའི་བྱ་དགའ། མི་སྒེར་གྱི་མིང་གིས་མཚོན་པའི་བྱ་དགའ་སོགས་རིགས་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་ནའང་། གལ་ཆེ་བ་ནི་ཐོག་མར་རྩོམ་ཡིག་བརྩམས་ཆོས་ལེགས་པོ་ཞིག་བྱུང་བའི་ཆ་རྐྱེན་གྱི་འོག་ཏུ་ད་གཟོད་ངེས་པ་དོན་གྱི་བྱ་དགའ་ཞིག་སྩོལ་བ་མ་གཏོགས། བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་གཞི་མ་གྲུབ་པར་བྱ་དགའ་སྔོན་ལ་སྟེར་བའི་དཔེ་ཞིག་མི་སྲིད་པར་སྣང་། དེ་བཞིན་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་དེའི་བྱུང་འཕེལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་ལེགས་ཉེས་དེས། རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚད་གཞི་མཚོན་གྱིན་ཡོད་ལ། མཚན་སྙན་དེ་དུས་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་ལྟར་རིམ་བཞིན་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ལ་འཛིན་པའི་ཚད་ཤིང་དུའང་འགྱུར་གྱིན་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན་འཛམ་གླིང་གི་རྩོམ་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ངོས་ནས་བཤད་ན་༼ནའོ་པེར་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ༽ནི་ཆེས་མཐོའི་ཚད་གཞིའམ་རྩོམ་པ་པོ་སྒེར་གྱི་བླ་གནས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་ཀྲུང་གོའི་རྩོམ་རིག་ལ་མཚོན་ནས་བཤད་ནའང་སྒྲུང་རིང་གི་ཚད་མཐོའི་བྱ་དགའ་ལ་༼མའོ་ཏུང་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ༽དང་། སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་སྤྱིའི་ཚད་མཐོའི་བྱ་དགའ་ལ་༼ལུའུ་ཞིན་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ༽འཇོག་བཞིན་ཡོད་པ་རང་ངོ་།།  
    བོད་རང་ལ་ཆེས་མཐོའི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་ནི་འདིའོ་ཞེས་མཚན་ཉིད་བཞག་དང་ཆོག་པ་ཞིག་གྲུབ་ཡོད་མིན་སྐོར་ཁ་ཚོན་གཅོད་དཀའ་ནའང་། དུས་རབས་སྔོན་མའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་བ་ནས་བཟུང་། རྩོམ་རིག་གསར་བའི་སྐྱེས་སྟོབས་ཀྱི་མྱུ་གུ་རི་བོ་གངས་ཅན་པའི་ལྗོངས་ཆེན་འདིར་གསར་དུ་དར་བ་ནས་རྩོམ་རིག་གསར་བའི་གཤིན་སར་གྱུར་བའི་དུས་དེབ་མང་པོ་ཞིག་སྔ་ཕྱིར་བྱུང་ཡོད་ཅིང་། ༼ སྦྲང་ཆར༽དང་༼བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ༽གཙོས་པའི་དུས་དེབ་ཁག་དང་། ༼མཚོ་སྔོན་བོད་ཡིག་གསར་འགྱུར༽སོགས་ཚགས་པར་མང་པོ་ཞིག་གི་འགྲོས་སྐྱེན་པའི་དར་རྒུད་ཀྱི་བྱུང་འཕེལ་ལྟར། བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་དེ་ཡང་ཐོའུ་བཏང་སྟེ་འདབ་མ་རྒྱས་ཤིང་། སྣ་ཚོགས་པའི་བཀྲག་མདངས་ཀྱི་ཚོན་རྩི་དེས་རང་མི་རིགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལྡུམ་ར་ཆེན་པོ་འདིར་ཁ་དོག་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་མཛེས་དཔལ་བསྐྲུན་ཡོད་པ་རེད། ཚུལ་དེ་བཞིན་ལོ་རབས་དགུ་བཅུ་བའི་ནང་དུ་༼སྦྲང་ཆར༽རྩོམ་སྒྲིག་ཁང་གིས་ལོ་གསུམ་རེའི་ནང་༼སྦྲང་ཆར་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ༽ཐེངས་རེ་སྟེར་བའི་ལུགས་སྲོལ་བཙུགས་པ་དང་། ༼ཟླ་ཟེར༽དང་༼གངས་རྒྱན་མེ་ཏོག༽དུས་དེབ་ཁང་གཉིས་ཀས་ཀྱང་སྔ་ཕྱིར་ལོ་གསུམ་རེའི་ནང་དུ་དུས་དེབ་ཀྱི་མིང་ཐོག་ནས་བྱ་དགའ་སྟེར་བའི་ལམ་སྲོལ་ཞིག་བཙུགས་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་ལས་༼སྦྲང་ཆར༽དང་༼གངས་རྒྱན་མེ་ཏོག༽གི་བྱ་དགའ་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་ན་དཔྱད་འདེམ་གྱི་གོ་རིམ་དང་བྱ་དགའི་དངུལ་བུན་གང་ཡིན་ཡང་། འཛམ་གླིང་གི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་གཞན་དག་དང་རིགས་འདྲ་བར་ཅུང་འཐུས་ཚང་གི་རང་བཞིན་མངོན་ཡོད་ཙ་ན། རང་ཅག་བོད་ཡུལ་གྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ངོས་ནས་བཤད་ན་དྲ་ཚིགས་དང་ཚགས་པར་སོགས་སྨྱན་བྱད་ཀྱི་ལས་གོ་ཆོད་པའི་སྟེགས་བུ་རྣམས་སུ་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་ཅིང་། ད་ལྟ་རྒྱུན་ཆགས་སུ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་ཆེས་མཐོའི་བྱ་དགའ་ལ༼སྦྲང་ཆར་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ༽དང་། སྙན་ངག་གི་ཆེས་མཐོའི་བྱ་དགའ་ལ༼གངས་རྒྱན་མེ་ཏོག་སྙན་ངག་བྱ་དགའ༽དེ་གཉིས་ལྟོས་བཅས་སུ་གྲུབ་ཚར་ནས་ཡོད་པ་ལྟ་བུར་སྣང་།
   སྣང་ཚུལ་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་གི་ངོས་ཐད་ནས་བཤད་ན།  ༢༠༡༢ལོ་ནི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གསར་བའི་འདས་པའི་ལོ་ངོ་གསུམ་གྱི་རྩོམ་རིག་ཕལ་ཆེ་བར་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་ཟིན་པའི་ལོ་ཞིག་ཏུ་བཤད་ན་ཆོག་སྟེ། ༼སྦྲང་ཆར༽གྱི་འདས་པའི་ལོ་ངོ་གསུམ་གྱི་བརྩམས་ཆོས་དག་ལས་བདམས་པའི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་དེ་སྒྲུང་གཏམ་པ་བཀྲ་བྷ་དང་ལྷ་བྱམས་རྒྱལ། ཁྲི་སེམས་དཔའ། རྩོམ་རིག་དཔྱད་བརྗོད་པ་བདུད་ལྷ་རྒྱལ། སྙན་ངག་པ་འབྲོང་ཕྲུག་དང་ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ་བཅས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་ལ་བསྩལ་ཡོད་པ་དང་། ༼ཟླ་ཟེར༽རྩོམ་སྒྲིག་ཁང་གི་བྱ་དགའ་སྒྲུང་གཏམ་པ་སྟག་འབུམ་རྒྱལ་དང་ཁྱུང་ཐར་རྒྱལ། མཛེས་སེ། སྙན་ངག་པ་བྱ་གཞུང་དབྱངས་བྷ་དང་ན་རོ། རྨོག་རུ་ཤེས་རབ་རྡོ་རྗེ་བཅས་ལ་བསྩལ་ཡོད་ལ། དེ་བཞིན་ལོ་མཇུག་ཏུ༼གངས་རྒྱན་མེ་ཏོག༽སྙན་ངག་བྱ་དགའ་དེ་སྙན་ངག་པ་བྱ་གཞུང་དབྱངས་བྷ་དང་འཆི་མེད། གེ་སར། ཁ་པ་དཀར་པོ། དཔྱད་བརྗོད་པ་བདུད་ལྷ་རྒྱལ་བཅས་ལ་བསྩལ་བ་སོགས་ཀྱིས་མཚོ་སྔོན་དང་ཀན་སུའུ་ཡི་དུས་དེབ་ཆེ་ཁག་དག་གི་རྩོམ་ཡིག་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་རིན་ཐང་ལ་ལྟོས་བཅས་ཀྱིས་གདེང་འཇོག་ཐོབ་པ་དེས་རང་རེའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཚད་གཞི་དེ་ཕྱོགས་ཙམ་མཚོན་ཐུབ་པའི་དགེ་མཚན་མངོན་ཐུབ་ཡོད་མོད།   ཡིན་ནའང་༼བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ༽སོགས་དབུས་གཙང་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དུས་དེབ་གལ་ཆེན་དག་ལ་གཏན་འཁེལ་གྱི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་སོགས་འཛུགས་གྲུབ་བྱས་མེད་པ་དེས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཁུང་བུ་ཞིག་གསབ་ཐུབ་མེད་པའི་ཕངས་སེམས་མངོན་ནས་ཡོད་འདུག  
  དེ་ལྟར་ནའང་། ༢༠༡༢ལོར་ཀྲུང་གོའི་ཀྲུང་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་རྟ་མཆོག་བྱ་དགའ་དེ་བོད་ཀྱི་སྒྲུང་གཏམ་པ་བཀྲ་བྷའི་སྒྲུང་གཏམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་དེབ་༼འཚུབ་མ་ཁེར་སྐྱེས༽ཞེས་པར་བསྩལ་བ་དང་། མཚོ་སྔོན་གྱི་སྐབས་དང་པོའི་༼འབྲོང༽བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་རྩོམ་པ་པོ་སྟག་འབུམ་རྒྱལ་ལ་བསྩལ་བ་སོགས་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་པའི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའི་གནས་ཚད་འདི་དག་གིས་༢༠༡༢ལོའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་སྔར་མེད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ནམ་ལེགས་རྗེས་བླ་མེད་ཅིག་བསྐྲུན་ནས་ཡོད་པ་ནི་དགའ་བའི་དཔྱིད་དུ་སྤྲོས་ཡོད་མོད།  འོད་ཟེར་གྱིས་གྲིབ་མ་བསྐྲུན་ངེས་པ་ཇི་བཞིན་ད་ལོར་དྲ་ངོས་སོགས་སུ་མི་ཕལ་བའི་མིང་གིས་བཟོས་པའི་བྱ་དགའ་རེ་གཉིས་བོད་ཀྱི་གྲགས་ཅན་མི་སྣ་དག་ལ་སྟེར་བའི་ཕུང་གསུམ་གྱི་ལས་ཀ་རེ་གཉིས་ཤིག་བྱུང་དང་འབྱུང་གིན་པ་དེ་དག་གིས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཁ་དེ་ལ་མི་སྡུག་པའི་གེག་བྱ་བའི་བྱུང་ཚུལ་རེ་གཉིས་ཀྱང་ཡོད་མོད།  རྩ་བའི་ཆ་ནས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའི་ལམ་སྲོལ་དེ་ལོ་རེ་ནས་ལོ་རེ་བཞིན་གྲ་རྒྱས་དང་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་གནས་སུ་འཕེལ་ཞིང་ལོངས་ནས་ཡོད་དོ། །
  
  གཉིས་པ། རྩོམ་པ་པོ་དང་བརྩམས་ཆོས།
  རིག་གནས་ཀྱི་འདབ་ལག་རྒྱས་པའི་དུས་རབས་ཤིག་ལ་མཚོན་ནས་བཤད་ན། མཁས་པ་ཆེན་པོ་དང་ཤེས་ཡོན་པའི་སྡེ་ལ་དད་གུས་དང་ཡི་རང་གི་བསམ་བློ་མངའ་བ་དེ་བཞིན། རྩོམ་རིག་གི་གནས་གཤིས་ལེགས་པའི་དུས་སྐབས་ཤིག་ལ་མཚོན་ནས་བཤད་ནའང་རྩོམ་པ་པོ་དང་བརྩམས་ཆོས་ལ་རེ་སྒུག་དང་དགའ་མོས་བྱེད་པ་དེ་ཡང་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་བྱུང་ཚུལ་ཞིག་ཏུ་བཤད་ཆོག་པ་ནི། རྩོམ་པ་པོ་དང་བརྩམས་ཆོས་དེ་དག་གིས་དུས་རབས་དེའི་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་བླ་གནས་ཤིག་མཚོན་གྱིན་པ་མ་ཟད་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དང་མི་རིགས་གང་ཞིག་གི་གཟི་དཔལ་འབར་བའི་རིག་གནས་ཀྱི་བར་བརྒལ་དེ་ཡང་མཚོན་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལ་ཡོངས་གྲགས་སུ་སེ་ཝན་ཐའེ་སི་མེད་པ་ཡིན་ན་སི་ཕན་གྱི་རྩོམ་རིག་དེ་དུས་ད་ལྟའང་ད་དུང་སྐྱ་མི་དཔའ་རྒོད་ཀྱི་སྒྲུང་རབས་ཀྱིས་ཆུད་འཛའ་བར་ངེས་ཤིང་། ཀྲན་མུའུ་སི་ཆའོ་དབྱི་སི་མེད་པ་ཡིན་ན་ཨེར་ལན་རྒྱལ་ཁབ་དེ་འཛམ་གླིང་གི་ཡངས་རྩེ་ན་གཟི་དཔལ་འབར་བའི་རྩོམ་རིག་གི་ཞིང་ཁམས་ཤིག་ཏུ་བརྗོད་ཐབས་མེད་པ། ཡང་ཀྲུང་གོའི་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་ཀྱི་ལུའུ་ཞུན་གྱི་མིང་ཡིག་དེ་བླངས་པ་ཡིན་དུས་ཀྲུང་གོའི་རྩོམ་རིག་གི་གནས་བབ་ལ་འགྱུར་ལྡོག་ག་འདྲ་ཞིག་འབྱུང་སྲིད་པ་དེ་དག་གིས། རྩོམ་པ་པོ་སྒེར་ངོས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་དང་མི་རིགས་ཤིག་གི་རིག་གནས་ཀྱི་མཛད་འཕྲིན་ལ་གསུབ་དཀའ་བའི་ལེགས་རྗེས་སྐྲུན་ཡོད་པ་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད་པ་རེད།  
  དེ་བཞིན་བོད་རང་ལའང་གནའ་བོའི་དུས་ནས་བཟུང་སྟེ་སློབ་དཔོན་ཐོན་མི་གཙོར་མཛད་པའི་མཁས་པ་ནམ་མཁའི་སྐར་ཚོགས་ལ་འགྲན་པ་ཇི་སྙེད་ཅིག་བྱུང་མྱོང་ཞིང་།  དེ་དག་གིས་བརྩམས་ཆོས་རི་བོའི་གཏོས་དང་མཉམ་པ་གང་མང་ཞིག་བརྩམས་ནས་ཡོད་ལ། ལྷག་པར་དུ་འཇིག་རྟེན་གསར་བའི་སྐྱ་རེངས་ཀྱི་ཡོལ་རས་ཕྱེ་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་སོགས་བོད་ཀྱི་ཉེ་རབས་ཀྱི་མཁས་པ་རྣམས་དང་། དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གཙོས་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་གི་སྣེ་ཁྲིད་མཁན་དག་བྱུང་བ་ཡིས། རྗེས་རབས་པ་དག་གི་ཕྲག་སྟེང་ལ་ལྗིད་ཏིག་ཏིག་གི་འགན་མོས་རེ་དང་། མདུན་ཕྱོགས་སུ་གསེར་འོད་ལམ་ལམ་འཚེར་བའི་ཕུགས་བསམ་གྱི་ལམ་བུ་ཞིག་བཏོད་ནས་ཡོད།
  ལམ་བུ་དེ་དང་ཕུགས་འདུན་དེ་དུས་རབས་ཀྱི་རླབས་རྒྱུན་ནམ་ཆ་འཕྲིན་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྒོ་གླེགས་དེ་ནས་བཏོན་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་དངོས་མཐའ་དག་སྐད་ཅིག་དེ་ཉིད་ལ་འགྱུར་བའི་གོམ་ཁ་བང་རྩལ་གྱིས་བརྒྱུགས་ཤིང་།  མིག་རྡེབ་དབང་ཙམ་གྱི་ཡུན་ལ་གོ་ལ་ཧྲིལ་བོའི་འཕྲིན་གསར་དག་གསལ་བོར་གོ་ཐུབ་པ་འདི་དག་གིས་ལོ་རེ་རེ་བཞིན་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་གྱི་ཐབས་རྩལ་སོགས་ལ་འགྱུར་ལྡོག་འབྱུང་གིན་ཡོད་པ་དང་། རྩོམ་པ་པོ་མང་བོ་ཞིག་གི་འདུ་ཤེས་དང་བསམ་བློ། བརྗོད་བྱ། རྗོད་བྱེད་གང་ཡིན་ཐད་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད། དེ་ཡང་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་སྒྲུང་ཐུང་༼འབྲོང་སྟག་ཐང༽ནས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྒྲུང་རིང་༼གཙུག་གཡུ༽ ལྗང་བུའི་སྒྲུང་ཐུང་༼སོག་རུས་ལས་མཆེད་པའི་རྣམ་ཤེས༽ནས་བཀྲ་ཤིས་དཔལ་ལྡན་གྱི་༼ཕལ་བའི་ཁྱིམ་ཚང་གི་སྐྱིད་སྡུག༽ ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ་ཀྱི་སྒྲུང་གཏམ་༼སྨུག་པ༽ནས་ནག་པོ་སྐལ་བཟང་གི་སྒྲུང་རིང་༼ཀླུ་འབུམ་མི་རྒོད༽གང་ཡིན་ཡང་། རྩོམ་པ་པོ་རང་རང་གི་དགའ་མོས་དང་དད་ཞེན། རྩོམ་རིག་གི་ལྟ་གྲུབ་སོགས་དུས་སྐབས་དེའི་རིང་གི་སེམས་ཀྱི་འཆར་སྒོ་ཞིག་ལས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་དུས་རབས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་ལྟ་བུར་གྱུར་བའི་བརྩམས་ཆོས་ནི་ཁྭ་ཏ་མདའ་ཡི་དཔེ་བཞིན་བཤད་ཆོག ལྟ་བ་མཉམ་གནས་ཀྱི་རང་དབང་དེར་གཤོག་པ་ཐོགས་པའི་དགེ་མཚན་དེའི་ཕྱིར་ན།  བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་ཁ་ཕྱོགས་འཁྲིད་མཁན་མེད་པར་ཨ་ཕོ་ང་ཡིན་དང་སྐྱེས་པ་མདུང་ཡིན་གྱི་དཔེ་ལྟར། འདས་པའི་ལོ་ངོ་དེ་དག་གི་རིང་ལ་རང་ཤོང་སྤྱིལ་བུ་ནས་རང་གི་ཁེར་གླུ་དེ་བླངས་ནས་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ཉེ་བའི་ལོ་འདི་དག་གི་རིང་ལ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་སྣང་ཚུལ་དེ་ལ་འགྱུར་ལྡོག་གསར་བ་ཞིག་བྱུང་ནས་ཡོད་པ་ནི་བོད་རྩོམ་ཀྱི་དགེ་བར་དམིགས་པའི་མི་རིགས་ཅན་གྱི་སེམས་ཁ་དེས་ས་ས་དང་རྡོ་རྡོ་ཡི་རང་བཞིན་ལྷང་ལ་ཕུད་ནས་ཡོད་པ་རེད། ཚུལ་དེ་ཁ་གསལ་བོར་བཤད་ན།  ༢༠༡༢ལོ་ཁོ་ནར་བལྟས་ཏེ་བཤད་ནའང་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དེ་ཡང་ཁེར་གླུ་ལེན་མཁན་ཁོ་ན་ཞིག་ཏུ་མ་གྱུར་བའི་དོད་དུ། རྩོམ་པ་པོ་སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་སྒྲུང་གཏམ་༼མི་ཚེའི་གླུ་དབྱངས༽བྱས་པ་རྒྱ་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བར་མི་རིགས་རྩོམ་རིགས་ཀྱི་བྱ་དགའ་ཐོབ་པ་དང་།  རྩོམ་པ་པོ་ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ་ཀྱི་༼Dསྡེ་བའི་ཀླན་ཀ༽ཞེས་པ་སོག་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བར་ནང་སོག་གི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་ཞིག་ཐོབ་པ།  དེ་བཞིན་ལྗང་བུའི་སྙན་དེབ་༼གཟུགས་མེད་ཀྱི་གཏུབ་གྲི༽ཞེས་པ་ཧྥ་རན་སེའི་ཡི་གེར་བསྒྱུར་ཏེ་པར་དུ་བཏབ་པ་དང་། སྙན་ངག་པ་འཇུ་སྐལ་བཟང་དང་གཅན་མེ་སྟག ཁྲི་སེམས་དཔའ་སོགས་ཀྱི་སྙན་དེབ་རྒྱ་འགྱུར་གྱི་དེབ་ཚོགས་དཔར་པ། སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་སྒྲུང་གཏམ་རྒྱ་འགྱུར་དེབ་༼མི་ཚེའི་གླུ་དབྱངས༽ཞེས་པ་པར་དུ་བསྐྲུན་པ་སོགས་སྔོན་མེད་གསར་ཕྱེ་ཡི་ལམ་བུ་དེ་དག་གིས་ད་གཟོད་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་ཆེད་ལས་རང་བཞིན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་དང་གདེང་ཐོབ་གནང་ཡོད་ཅིང་། ཚུལ་དེ་ལས་འཕྲོས་ཏེ་སྒྲུང་གཏམ་རྩོམ་པ་པོ་སྟག་འབུམ་རྒྱལ་རང་༢༠༡༢ལོར་གྲུབ་འབྲས་གཡུར་དུ་ཟ་བའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་ཞིག་ཏུ་བཤད་ཆོག་པ་ནི་སྔ་ཕྱིར་བྱ་དགའ་སྣ་མི་གཅིག་པ་གསུམ་བླངས་ནས་ཡོད་པར་མ་ཟད་སྒྲུང་དེབ་ཡིག་རིགས་གཉིས་ཀྱི་ལམ་ནས་པར་བའི་རྩོམ་པ་པོ་ཞིག་དང་། ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་ནས་མི་སྒེར་གྱི་སྒྲུང་གཏམ་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་འདུ་བསྡུས་པའི་མི་སྣ་ཐོག་མར་གྱུར་བ་སོགས་སྒེར་ངོས་ནས་འུད་སྒྲོག་བྱེད་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་ཀུན་གྱིས་དོ་སྣང་བྱུང་བ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མཚོན་བརྗོད་ཐུབ་ནས་ཡོད། དཔེ་དེ་བཞིན་ཉེ་བའི་ལོ་ངོ་འདི་དག་རིང་ལ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་སྟེགས་སུ་སྒྲུང་གཏམ་དང་སྙན་ངག ལོ་ཙཱ་སོགས་སྣ་མི་གཅིག་པ་མང་པོ་ཞིག་གི་ལམ་ནས་གསར་རྩོམ་གནང་མཁན་གྱི་གཞོན་སྐྱེས་རྩོམ་པ་པོ་དང་། གླེང་རི་བའི་བརྩམས་ཆོས་མང་པོ་ཞིག་༢༠༡༢ལོའི་རྩོམ་སྟེགས་སུ་འོད་དུ་འཚེར་བཞིན་པ་འགའ་རེ་དཔེ་མཚོན་དུ་བཀོད་ན། རྩོམ་པ་པོ་ལ་ལྷ་བྱམས་རྒྱལ་དང་ཁྲི་སེམས་དཔའ།  སྐྱབས་ཆེན་བདེ་གྲོལ་དང་ཅོ་ནེ་ཡུམ་ཚེ་རིང་། ན་རོ་དང་འབྲོང་ཕྲུག་ལྷ་ཆེན་རྒྱལ་སོགས་དང་། བརྩམས་ཆོས་ལའང་༼བོད་པའི་གཅེས་ཕྲུག༽(སྒྲུང་རིང) ༼གྲོང་ཁྱེར་གྱི་འཚོ་བ༽(སྒྲུང་ཐུང་དེབ) ༼མི་རྟག་པ༽(སྙན་དེབ)༼ཁ་བའི་རྒྱལ་ཁམས༽(འགྱུར་དེབ)སོགས་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་ནས་ཡོད་དོ།།

  གསུམ་པ། བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་དང་ཉེ་བར་འབྲེལ་བའི་དོན་བྱ་གསུམ།
  གཅིག  བུད་མེད་རྩོམ་པ་པོ།
  བུད་མེད་གནམ་ཀྱི་ཕྱེད་ཀར་འཇོག་པ་ཇི་བཞིན་འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བྱུང་བ་དེ་ཡང་མ་རྒྱུད་སྤྱི་ཚོགས་ནས་དར་མགོ་བརྩམས་ཡོད་ལ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་སྐབས་རེ་རེའི་འགྱུར་ལྡོག་གི་ཁྲོད་དུ་བུད་མེད་ཀྱིས་བཏོན་པའི་བྱ་ནུས་དག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བླ་གནས་སུ་གྱུར་ནས་ཡོད་པ་ནི། ཕྱི་རྒྱལ་བའི་སྙན་ངག་རིང་མོ་༼ཧོ་མའི་ལོ་རྒྱུས་སྙན་རྩོམ༽ནམ་༼ར་མ་ཎྰའི་རྟོགས་བརྗོད༽ཡང་ན་བོད་རང་གི་སྙན་རྩོམ་རིང་མོ་༼གེ་སར་རྒྱལ་བོའི་སྒྲུང༽གང་ཡིན་ཡང་།  གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་བྱུང་རྐྱེན་དེ་བུད་མེད་ཀྱི་མཛངས་པའི་ཡོན་ཏན་ནམ་དཔལ་གྱིས་སྒེག་པའི་མཛེས་པ་དེ་ཆུ་མགོ་ལྟ་བུར་གྲུབ་ནས་ཡོད་པ་དེས་མཚོན་ཡོད་ཅིང་། མི་སྒེར་གྱི་འཇོན་ནུས་སྐོར་ནས་བཤད་ནའང་། ལྷ་ལྕམ་ཅི་ལིས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ནའོ་པེར་དངོས་ལུགས་དང་རྫས་འགྱུར་གཉིས་ཀའི་བྱ་དགའ་ལེན་མཁན་ཚན་རིག་པ་རླབས་ཆེན་དང་། ལ་ཏེན་ཨ་མེ་རི་ཁའི་ནའོ་པེར་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའི་ཟིན་ཐོ་སྐྲུན་མཁན་བུད་མེད་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་མིས་སུ་ཐི་ལ་ཨར་དང་དབྱིན་ཇིའི་རྟོག་པ་རང་ཡན་པའི་རྩོམ་པོའི་ཁྱུ་མཆོག་གམ་རིག་རྩལ་དཔྱད་བརྗོད་པ་གྲགས་ཅན་ཝེ་ཅི་ཉི་ཡ་ཝེ་ཨར་ཧྥུ་སོགས་མང་པོ་ཞིག་བྱོན་མྱོང་ལ།  བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་སུའང་འབྲོང་བཟའ་ཁྲི་མ་ལོད་དང་མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་ལྟ་བུའི་བུད་མེད་མཆོག་ཏུ་གྱུར་བ་རིགས་མང་པོ་ཞིག་བྱོན་མྱོང་ཡོད།  
  ཡང་དུས་སྐབས་གསར་བའི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་གི་ངོས་ནས་བཤད་ནའང་ཀྲུང་གོའི་རྩོམ་སྟེགས་སུ་པེན་ཞིན་དང་ཧྲུའུ་ཐེན་ལྟ་བུའི་བུད་མེད་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་བྱུང་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་རང་རེའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་སྟེགས་སུའང་ཚེ་རིང་གཡང་སྐྱིད་སོགས་སྒྲུང་གཏམ་རྩོམ་པ་པོ་དང་། འཆི་མེད་དང་བདེ་སྐྱིད་སྒྲོལ་མ། དཔལ་མོ་སོགས་བུད་མེད་སྙན་ངག་པ་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་ལ།  ལྷག་པར་༢༠༡༢ལོར་མདོ་སྨད་ཁྲི་ཀ་ནས་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་རྩོམ་པ་པོའི་ཟབ་སྦྱོང་འཛིན་གྲྭ་ཞིག་བཙུགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཟིན་ཐོ་བསྐྲུན་པ་ནས་ལོ་ཙཱ་བ་ལྷོ་བ་འགྱུར་མེད་རྡོ་རྗེ་ཡིས་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་སྙན་ངག་པ་བཅོ་ལྔའི་བརྩམས་ཆོས་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་རྒྱ་འགྱུར་དེབ་ཅིག་འབྲོང་རྩོམ་རིག་དཔེ་ཚོགས་ཁྲོད་པར་དུ་བཏབ་པ་དེ་དག་གིས་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་རྩོམ་པ་པོའི་ཐོལ་བརྒལ་གྱི་ཕུགས་འདུན་དེ་མཚོན་ནས་ཡོད་པར་མ་ཟད།  བརྩམས་ཆོས་རྐྱང་བའི་ངོས་ནས་བཤད་ནའང་བུད་མེད་རྩོམ་པོའི་དཔེ་ཚོགས་དང་སྙན་དེབ། བརྩམས་སྒྲུང་དེབ་སོགས་མང་པོ་ཞིག་པར་སྐྲུན་བྱས་ཡོད་ཅིང་། བླ་ལྷག་ཏུ་ད་ལོར་གཏན་འཁེལ་གྱིས་ཕྱིས་སུ་པར་བསྐྲུན་བྱ་འགྱུར་གྱི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོའི་སྒྲུང་རིང་དཔེ་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་བུད་མེད་རྩོམ་པ་པོ་གཉིས་ཀྱི་སྒྲུང་རིང་བདམས་ཡོད་པ་འདི་དག་གིས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་རྩོམ་པ་པོའི་མངོན་པར་མཐོ་བའི་མཛད་རྗེས་ཀྱི་འཕྲིན་ལས་དེ་མུ་ནས་མུར་བསྐྱངས་ཐུབ་ཡོད་དོ། །
  གཉིས་པ།  རྩོམ་རིག་ལོ་ཙཱ།
  མི་རིགས་གང་དང་གང་ཞིག་ཡིན་ཡང་རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་ཆེ་བ་དེ་གཙོ་བོ་སེམས་ཁམས་འདུ་ཤེས་དང་སྐད་ཡིག་གི་དགེ་མཚན་དེའི་སྟེང་མངོན་ནས་ཡོད་པས། དེ་ཉིད་མི་རིགས་གཞན་དང་མིའི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་ཤིག་ཏུ་འཕོ་མིན་གཙོ་བོ་ལོ་ཙཱ་བའི་བྱང་ཚད་དང་འཇོན་ནུས་ལ་རག་ལས་ཡོད་དེ། རང་རེའི་རི་བོ་གངས་ཅན་པའི་ལྗོངས་ཆེན་འདི་ལ་མཚོན་ནས་བཤད་ན། ཡི་གེ་ཡི་བྱུང་བ་དང་། རྒྱལ་བསྟན་དར་ཚུལ། ཐ་ན་སྙན་ངག་གི་འཕེལ་འགྲོས་དེ་ཡང་ལོ་ཙཱ་བའི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཉེ་བར་འབྲེལ་ནས་ཡོད་པས།  རང་ཅག་ལ་མཚོན་ན་ལོ་ཙཱ་བའི་གོ་ཐོབ་དེར་ཤིན་ཏུ་མཐོང་ཆེན་གྱི་རང་ལུགས་ཤིག་ཚུགས་ནས་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་དུས་སྐབས་གསར་བའི་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་གི་ངོས་ནས་བཤད་ན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་རིམ་བྱུང་གི་ལོ་ཙཱ་བའི་འཇོན་ནུས་དེ་ལྟ་བུ་འདོན་སྤེལ་བྱ་ཐབས་མེད་ནའང་། འཛམ་གླིང་གི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་གྲགས་ཅན་དག་བོད་འགྱུར་བྱུང་བ་རྣམས་སུ་༼ཆུ་ངོགས་གཏམ་རྒྱུད༽ལྟ་བུའི་དུས་རབས་སྔོན་མར་གྲགས་སྐད་ཀྱིས་ཆོད་པའི་སྒྲུང་གི་རིགས་དང་། སུའུ་པིན་ཧེར་སོགས་ནུབ་གླིང་གི་མཚན་ཉིད་རིག་པ་མཁས་ཅན་དག་གི་དཔེ་གཞུང་བོད་འགྱུར་བྱས་པའི་༼རིག་གཞུང་གསར་བའི་དཔེ་ཚོགས༽།  དེ་བཞིན་མགོ་ལོག་པ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར་བའི་༼ཀྲུང་གོའི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་གསུང་རབ་དཔེ་ཚོགས༽སོགས་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པར་མ་ཟད། དེབ་རྐྱང་བའི་ཀྱི་སྐོར་ལའང་༼ངར་ལྕགས་ལྟ་བུའི་མི་དེ་ཇི་ལྟར་བྱས་ནས་བྱུང་བ་ཡིན༽(གཏེར་མ་ཚེ་རིང་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་བསྒྱུར) ༼ཇ་ལོ་མེ་ཏོག་མ༽  (ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་ཡིས་བསྒྱུར)  ༼གཞོན་ནུ་འོད་ཐར་གྱི་སེམས་གཅོང༽(ཕུན་ནོར་གྱིས་བསྒྱུར) ༼ཁ་བའི་རྒྱལ་ཁམས༽(ཀླུ་ཚང་བླ་མ་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར) ༼བྱོལ་སོང་གླིང་ག༽(རྡོ་རྗེ་ཚེ་བརྟན་གྱིས་བསྒྱུར) ༼གླུ་ཐལ་སྦྱར་མ༽(དངོས་གྲུབ་ཀ་ཤ་བས་བསྒྱུར) ༼ནུབ་ཕྱོགས་དེང་རབས་སྨྲ་བའི་དྲི་གཞི་ལྔ་བརྒྱ༽(ཀུན་དགས་བསྒྱུར)༼ཕའེ་གུན་ནས་མི་ཚེ་གླེང་བ༽(བདུད་ལྷ་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར)སོགས་མང་པོ་ཞིག་པར་སྐྲུན་བྱས་ཡོད་པ་དེ་དག་གིས་རྗེས་རབས་པ་དག་གི་བསམ་བློའི་འཚོ་བཅུད་ལ་དགོས་ངེས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་ཆར་རྒྱུན་ཕབ་ནས་ཡོད་པ་འདི་དག་གིས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་གསར་བའི་མ་ལག་གི་གྲུབ་རྐྱེན་དེ་འཐུས་ཚང་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བཙུད་ནས་ཡོད་དོ། །
  གསུམ། དྲ་བའི་རིག་གནས།
  ༢༠༡༢ལོར་རྩོམ་པ་པོ་རྡོ་རྗེ་ཚེ་རིང་གི་ཆེད་རྩོམ་དེབ་༼བོད་ཀྱི་དྲ་རྒྱའི་རྩོམ་རིག༽ཅེས་པ་ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔར་སྐྲུན་ཁང་གིས་པར་སྐྲུན་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་དྲ་རྒྱའི་རྩོམ་རིག་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་སྐྱོན་ཡོན་སྐོར་དམིགས་སུ་བཏོན་ནས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་དང་། དམངས་ཁྲོད་དྲ་བ་ལས་མཆོད་མེ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དྲ་བ་དང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་རྩོམ་རིག་དྲ་བ་སོགས་མང་པོ་ཞིག་གིས་བོད་ཡིག་གི་ཆ་འཕྲིན་ལག་རྩལ་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་དུ་དྲ་ཚིགས་དེ་དག་རྨང་བྱས་ཏེ་སྦྲེལ་ནས་དྲ་རྒྱའི་སྟེང་དུ་རྩོམ་རིག་གི་སྒོ་འཕར་ཡངས་པོར་ཕྱེས་པའི་མཛད་རྗེས་སྐོར་ཞིག་གླེང་ནས་ཡོད་ལ། གཞན་ཡང་དྲ་རྒྱའི་རྩོམ་རིག་གིས་རྩོམ་པ་པོའི་འགན་ཁྲིའི་འདུ་ཤེས་ཉམས་ཞན་དུ་ལུས་པ་ནས་རང་དབང་གི་བྱ་སྤྱོད་ཚད་ལས་འདས་པ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཀྱང་བཏོན་ཡོད་མོད།    
  ༢༠༡༢ལོའི་དྲ་རྒྱའི་རྩོམ་རིག་གི་སྣང་ཚུལ་ལ་བལྟས་ནས་བཤད་ན། གཞུང་ཕྱོགས་དྲ་བ་མང་ཆེ་བ་ནི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ལྟར་གསར་འགྱུར་དང་བརྙན་ཟློས། འཕྲིན་གསར་སོགས་ལས་ཀ་བསྐྱར་ཟློས་བྱེད་པའི་ཟུར་གཏོགས་སྒྲོམ་གཞི་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ནས་ཡོད་ལ།  བོད་ཀྱི་དྲ་ཟིན་མང་པོ་ཞིག་སྒེར་གྱི་གནད་དོན་ཁོ་ནས་ཁ་བརྒྱབ་པ་དག་གིས་ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་དམངས་ཁྲོད་དྲ་བ་མང་པོ་ཞིག་ནི་དྲ་བདག་སྐུ་སྒེར་གྱི་དྲ་ཟིན(པོད་ཁུག)ལྟ་བུར་གྱུར་ནས་ཡོད་ལ། སྣང་ཚུལ་དེ་ལོ་ངོ་འདི་དག་གི་རིང་ལ་ལད་ཟློས་ཀྱིས་དམངས་ཁྲོད་དྲ་བ་རྣམས་སུ་དྲ་བདག་གི་མིང་གིས་མཚན་པའི་ལེ་ཚན་རེ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། དྲ་ཚིགས་དེ་ཉིད་དྲ་བདག་མི་སྒེར་དྲིལ་སྒྲོག་བྱེད་སའི་ཚིགས་མལ་ཞིག་ཏུ་བཞེངས་གྲུབ་བྱེད་ཀྱིན་པ་དག་གིས་བོད་ཀྱི་དྲ་ཚིགས་ཧྲིལ་བོ་ཁོག་དོག་དང་ཉམས་ཆུང་གི་རང་བཞིན་ཅན་དུ་འཕོས་སུ་བཅུག་ནས་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་ད་ལྟའི་དུས་སུ་དྲ་ཚིགས་ཀྱི་སྒང་ལ་༼བཅད་གསར༽སྙན་ངག་ཅེས་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་སོགས་ཀྱི་དབྱངས་འགྲོས་ལ་ལད་མོ་བྱས་ཏེ་བརྗོད་བྱ་ཁོག་སྟོང་ཡིན་ལ། རྗོད་བྱེད་རྡོ་ཆག་བཙན་སྒྲིག་ཡིན་པའི་ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་ཅིག་དྲ་བའི་སྒང་དུ་དར་སོ་ཆེ་བ་ལ། སློབ་འབྲིང་སློབ་མ་གཙོས་པའི་སློབ་ཆེན་གྱི་སློབ་མ་བརྡ་སྤྲོད་ལ་ལོད་ནས་ཡོད་མཁན་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཨ་གསར་དུ་འབྲི་ཡི་ཡོད་པ་དག་གིས་མགོ་རྨོངས་ཀྱི་ལས་ཀ་ཞིག་བརྩམས་ནས་ཡོད་པ་ནི། སྨྱུ་གུ་སར་བཙུགས་མ་ཐག་ནས་གསང་སྔགས་དང་ཕྱག་རྒྱ་ཞེས་དགུང་ནས་བཤད་བཞིན། མོ་མཚན་དང་ནུ་མ་ཞེས་འདོམ་ལ་འབབ་པའི་ལས་ཀ་ཞིག་བརྐྱངས་ནས་ཡོད་ལ། དྲ་བའི་སྒང་དུ་མི་ཚེ་གྱོན་བཞིན་པའི་སློབ་བུ་དེ་དག་གིས་ཕན་ཚུན་གྱི་ཤོ་ལོ་ཀ་སྐམ་པོ་དེ་དག་བདུད་རྩིའི་ཆར་རྒྱུན་དུ་ཕར་ཚུར་ལ་གཏིང་རགས་སུ་ལེན་གྱིན་པ་དག་གིས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་བའི་ཁྲོད་དུའང་༼བཅད་གསར༽ལས་བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་གནང་ཞུ་ཡི་གེ་འབྲི་མི་ཤེས་པའི་སྡེ་ཞིག་བྱུང་ནས་ཡོད་པ་འདི་དག་གིས་དུས་སྐབས་འདིའི་དྲ་རྒྱའི་རྩོམ་རིག་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གོམ་ཁ་ཕྱི་རུ་སྤོས་པའི་བག་འཁུམས་དང་རྗེས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཀྱང་མཚོན་ནས་ཡོད་དོ།།
  མདོར་ན་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་འཕེལ་རྒྱས་ཏེ་ཡར་ངོས་ཟླ་ལྟར་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་གྱིན་ཡོད་པ་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུག་ཏུ་གྱུར་བས་ཀྱང་། ཕོན་ཆེ་བའི་འགྱུར་བ་དེའི་གཞུང་གསེང་དུ་ལམ་སློང་ལ་གེག་བྱ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་རབ་དང་རིམ་པ་ཞིག་འབྱུང་གིན་པ་ལ་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ལ་ཤ་ཚ་ཞིང་སྒོས་སུ་རྩོམ་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སེམས་པ་གླགས་མཁན་དག་གིས་ཁ་མིན་དོན་གྱི་ལས་ཀ་རེ་བསྒྲུབས་ན་མ་གཏོགས།  ནམ་ཞིག་གི་ཚེ་ཕུང་གསུམ་གྱི་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པའི་ལས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དེས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ཅེས་པ་ཁ་ཤས་པགས་པ་གར་འཐེན་འཐེན་བྱས་པའི་དཔེ་དང་། ཡང་ན་ཕག་སྣ་རྡོ་ཐུག་གི་དཔེ་རུ་འགྱུར་ངེས་པ་ལ་ཀུན་གྱིས་དོ་སྣང་བྱ་དགོས་སོ། །
                                        ༢༠༡༢ལོའི་ཟླ་༡༡པར།

 

རྩོམ་ཁུངས། ངེད་དྲ་བ།

གཟིམས་པ་མེད་པའི་མཆོད་མེ། དབྱངས་གསལ་སོ་བཞིའི་མཛེས་སྡུག  RSSསྔོན་མངག

2012ལོ་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་རིག་གི་སྣང་ཚུལ་འགའ།

2013-02-04 རེ་རྐང་གླིང་། ཀློག་གྲངས། མཆན ཡོད།

  ང་ཚོ་མི་སུ་དང་སུ་ཞིག་ཡིན་ཡང་རང་ཉིད་གང་ནས་འོངས་ཤིང་གང་ལ་འགྲོ་བ་དང་།  རང་ཉིད་སུ་ཞིག་ཡིན་པའི་སྐོར་ལ་མནོ་བསམ་གཏོང་ཤེས་པའི་དུས་དེ་ནས་བཟུང་སྟེ། ཤེས་མིན་ཚོར་མིན་དུ་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་བསྡོམས་ཚིག་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་ཁྲོད་དུ་གོམ་པ་སྤོས་ཚར་ཞིང་། བསམ་བློ་གཏོང་མཁས་མིན་དང་ཡི་གེ་འབྲི་ཤེས་མིན་གྱི་དབྱེ་བ་མེད་པར་ཆུང་བྱིས་པ་ནས་རྒན་མགོ་དཀར་གྱི་བར་དུ་བྱིས་སྒྲུང་དང་གནའ་གཏམ། སྒྲུང་གཏམ་དང་གློག་བརྙན། ཐ་ན་སྙན་ངག་སོགས་ལ་རོལ་མྱོང་དང་དགའ་མོས་བྱེད་པའི་བློ་དེ་སྐྱེས་ཤིང་། སྣང་ཚུལ་དེས་རྦད་དེ་མི་ཞིག་གི་སེམས་ཀྱི་འཁྱེར་སོ་དང་བསམ་བློའི་ཁྱབ་ཁོངས་ལ་ཤན་ཞུགས་ཐེབས་པ་ནས་འགྱུར་ལྡོག་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།
  ལྷག་པར་དུ་ད་ལྟའི་བརྡ་འཕྲིན་དུས་རབས་ཀྱི་བར་གླགས་འདི་ནས་བལྟས་ན། ཞིང་གྲོང་དང་འབྲོག་སྡེའི་མང་ཚོགས་དག་གིས་ཀྱང་བརྙན་འཕྲིན་ཟློས་གར་སོགས་ཀྱི་འཁྲབ་ཚིག་རྒྱུན་ལྡན་འཚོ་བའི་ཁྲོད་དུ་བཤད་བཞིན་ཡོད་ལ། ཟབ་ཅིང་གནད་ལ་ཁེལ་བའི་ངག་ཚིག་དེ་དག་གིས་སྐད་རྒྱག་པ་པོ་རང་ཉིད་ལ་རྩོམ་རིག་དང་འཚོ་བ་དངོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་དེ་ཕྱོགས་ཙམ་ངེས་སུ་བཅུག་པ་ནས། སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་ལ་འཛིན་པའི་ལྟ་ཚུལ་དེ་ཡང་རྟ་མོག་མོག་གི་སྤུ་བཞིན་མ་ཡིན་པར། མཚར་སྣང་དང་སློབ་སྦྱོང་བྱ་འདོད་པའི་གནས་བབ་ཏུ་འཕྲོས་ནས་ཡོད་པ་རེད།  
  དེ་ལ་ཡང་ཤིག་སི་ཕེར་གྱི་དུས་སྐབས་སུ་དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ཁོངས་ཧྲིལ་བོའི་སྐད་བརྡ་དེ་གར་སྟེགས་སྟེང་གི་འཁྲབ་ཚིག་དང་དབྱེར་མེད་པར། ཕན་ཚུན་ལ་ཉམས་བཟོ་དང་བཅས་དབྱངས་ལ་འགུག་པ་ཞིག་ཆགས་མྱོང་བ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཔེ་དེབ་རྣམས་སུ་གསལ་བ་དེ་བཞིན།  རླབས་ཆེན་གྱི་མི་རིགས་ཤིག་དང་ཡང་ན་རླབས་ཆེན་གྱི་དུས་རབས་ཤིག་ལས། རླབས་ཆེན་གྱི་རྩོམ་པ་པོ་ཞིག་གིས་དུས་སྐབས་དེའི་སྐྱེ་བོ་ཡོད་དོ་ཅོག་གི་བསམ་པའི་སྟངས་འཛིན་དང་། འཚོ་བའི་གོམས་གཤིས། སྐད་བརྡའི་འགྱུར་བ་སོགས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ངེས་ཅན་ཞིག་ཐེབས་སྲིད་པ་མངོན་གསལ་ཡིན་ཏེ། ཧྥ་རན་སེའི་རྩོམ་པོའི་ཁྱུ་མཆོག་ཕུའུ་ལུའུ་སེ་ཐའེ་ཡི་སྒྲུང་རིང་གྲགས་ཅན་༼རྒྱུག་ཆུ་བཞིན་གྱི་ལང་ཚོའི་དྲན་ཐོ༽ཞེས་པ་དེ་ད་ལྟའི་ཧྥ་རན་སིའི་༼དག་ཡིག་གསར་བསྒྲིགས༽ལྟ་བུར་གྱུར་བ་དག་གིས་ཀྱང་མཚོན་ནས་ཡོད་པ་རེད།
  ཚུལ་དེ་བཞིན་རང་རེའི་བོད་འདི་ལ་མཚོན་ནའང་། གནའ་བོའི་དུས་ནས་བཟུང་སྟེ་སྒྲུང་ལྡེའུ་བོན་གསུམ་གྱིས་རྒྱལ་ཁམས་སྐྱོང་བའི་བླ་མེད་ཀྱི་སློབ་གསོ་རྒྱག་སྟངས་ནས་བཙན་པོའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་མགུར་དང་། རྡོ་རིང་གི་ཡིག་གེ  དྲིལ་བུའི་ཁ་བྱང་དང་ཤོག་དྲིལ་བཅས་ཕྱིས་སུ་༼མེ་ལོང་མ༽ཡི་གཞུང་དར་བ་སོགས་གང་ཡིན་ཡང་སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་གི་ངོ་བོ་དང་ཉེ་བར་འབྲེལ་ནས་ཡོད་པ་དེས། རང་རེའི་མི་རིགས་འདིའི་ཤ་རུས་ཀྱི་གཏིང་མར་གྲུབ་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཀློང་ཡངས་པོ་དེ་ན་སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་གི་ཤན་དེ་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་གི་དཔེ་བཞིན་གདོད་མ་ནས་ཞུགས་ཡོད་དེ། འདུ་ཤེས་དེས་བསྐྱེད་པའི་སྒུལ་ཤུགས་སམ་སྩོལ་བ་དེས། རང་ཅག་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་དེ་ཡང་འཛམ་གླིང་གི་མི་རིགས་གཞན་རྣམས་དང་དཔུང་བ་མཉམ་གཤིབ་སྒོས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཁར་བུད་ཡོད་ཅིང་། ལོ་ཟླའི་འཕེལ་འགྲིབ་ཀྱི་གཟུང་ཁ་རྣོན་པོ་དེས་ལོ་རེ་རེ་བཞིན་རྣམ་པ་དང་ནང་དོན་མི་འདྲ་བའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་འཇིག་རྟེན་ཞིག་སློང་སྐྲུན་བྱས་ནས་ཡོད་པས་ན།  འདིར་སྐབས་བབ་༢༠༡༢ལོའི་རྩོམ་རིག་གི་སྣང་ཚུལ་དང་ཉེ་བར་འབྲེལ་བའི་བྱ་དོན་འགའ་ཞིག་གླེང་བ་ལ།

  དང་པོ།  རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ།
   རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་ལ་དབྱེ་ན་ཚོགས་པའི་མིང་ཐོག་ནས་སྤྲོད་པའི་བྱ་དགའ་དང་ཚགས་དེབ་ཀྱི་མིང་ཐོག་ནས་སྤྲོད་པའི་བྱ་དགའ། མི་སྒེར་གྱི་མིང་གིས་མཚོན་པའི་བྱ་དགའ་སོགས་རིགས་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་ནའང་། གལ་ཆེ་བ་ནི་ཐོག་མར་རྩོམ་ཡིག་བརྩམས་ཆོས་ལེགས་པོ་ཞིག་བྱུང་བའི་ཆ་རྐྱེན་གྱི་འོག་ཏུ་ད་གཟོད་ངེས་པ་དོན་གྱི་བྱ་དགའ་ཞིག་སྩོལ་བ་མ་གཏོགས། བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་གཞི་མ་གྲུབ་པར་བྱ་དགའ་སྔོན་ལ་སྟེར་བའི་དཔེ་ཞིག་མི་སྲིད་པར་སྣང་། དེ་བཞིན་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་དེའི་བྱུང་འཕེལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་ལེགས་ཉེས་དེས། རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚད་གཞི་མཚོན་གྱིན་ཡོད་ལ། མཚན་སྙན་དེ་དུས་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་ལྟར་རིམ་བཞིན་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ལ་འཛིན་པའི་ཚད་ཤིང་དུའང་འགྱུར་གྱིན་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན་འཛམ་གླིང་གི་རྩོམ་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ངོས་ནས་བཤད་ན་༼ནའོ་པེར་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ༽ནི་ཆེས་མཐོའི་ཚད་གཞིའམ་རྩོམ་པ་པོ་སྒེར་གྱི་བླ་གནས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་ཀྲུང་གོའི་རྩོམ་རིག་ལ་མཚོན་ནས་བཤད་ནའང་སྒྲུང་རིང་གི་ཚད་མཐོའི་བྱ་དགའ་ལ་༼མའོ་ཏུང་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ༽དང་། སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་སྤྱིའི་ཚད་མཐོའི་བྱ་དགའ་ལ་༼ལུའུ་ཞིན་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ༽འཇོག་བཞིན་ཡོད་པ་རང་ངོ་།།  
    བོད་རང་ལ་ཆེས་མཐོའི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་ནི་འདིའོ་ཞེས་མཚན་ཉིད་བཞག་དང་ཆོག་པ་ཞིག་གྲུབ་ཡོད་མིན་སྐོར་ཁ་ཚོན་གཅོད་དཀའ་ནའང་། དུས་རབས་སྔོན་མའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་བ་ནས་བཟུང་། རྩོམ་རིག་གསར་བའི་སྐྱེས་སྟོབས་ཀྱི་མྱུ་གུ་རི་བོ་གངས་ཅན་པའི་ལྗོངས་ཆེན་འདིར་གསར་དུ་དར་བ་ནས་རྩོམ་རིག་གསར་བའི་གཤིན་སར་གྱུར་བའི་དུས་དེབ་མང་པོ་ཞིག་སྔ་ཕྱིར་བྱུང་ཡོད་ཅིང་། ༼ སྦྲང་ཆར༽དང་༼བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ༽གཙོས་པའི་དུས་དེབ་ཁག་དང་། ༼མཚོ་སྔོན་བོད་ཡིག་གསར་འགྱུར༽སོགས་ཚགས་པར་མང་པོ་ཞིག་གི་འགྲོས་སྐྱེན་པའི་དར་རྒུད་ཀྱི་བྱུང་འཕེལ་ལྟར། བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་དེ་ཡང་ཐོའུ་བཏང་སྟེ་འདབ་མ་རྒྱས་ཤིང་། སྣ་ཚོགས་པའི་བཀྲག་མདངས་ཀྱི་ཚོན་རྩི་དེས་རང་མི་རིགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལྡུམ་ར་ཆེན་པོ་འདིར་ཁ་དོག་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་མཛེས་དཔལ་བསྐྲུན་ཡོད་པ་རེད། ཚུལ་དེ་བཞིན་ལོ་རབས་དགུ་བཅུ་བའི་ནང་དུ་༼སྦྲང་ཆར༽རྩོམ་སྒྲིག་ཁང་གིས་ལོ་གསུམ་རེའི་ནང་༼སྦྲང་ཆར་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ༽ཐེངས་རེ་སྟེར་བའི་ལུགས་སྲོལ་བཙུགས་པ་དང་། ༼ཟླ་ཟེར༽དང་༼གངས་རྒྱན་མེ་ཏོག༽དུས་དེབ་ཁང་གཉིས་ཀས་ཀྱང་སྔ་ཕྱིར་ལོ་གསུམ་རེའི་ནང་དུ་དུས་དེབ་ཀྱི་མིང་ཐོག་ནས་བྱ་དགའ་སྟེར་བའི་ལམ་སྲོལ་ཞིག་བཙུགས་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་ལས་༼སྦྲང་ཆར༽དང་༼གངས་རྒྱན་མེ་ཏོག༽གི་བྱ་དགའ་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་ན་དཔྱད་འདེམ་གྱི་གོ་རིམ་དང་བྱ་དགའི་དངུལ་བུན་གང་ཡིན་ཡང་། འཛམ་གླིང་གི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་གཞན་དག་དང་རིགས་འདྲ་བར་ཅུང་འཐུས་ཚང་གི་རང་བཞིན་མངོན་ཡོད་ཙ་ན། རང་ཅག་བོད་ཡུལ་གྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ངོས་ནས་བཤད་ན་དྲ་ཚིགས་དང་ཚགས་པར་སོགས་སྨྱན་བྱད་ཀྱི་ལས་གོ་ཆོད་པའི་སྟེགས་བུ་རྣམས་སུ་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་ཅིང་། ད་ལྟ་རྒྱུན་ཆགས་སུ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་ཆེས་མཐོའི་བྱ་དགའ་ལ༼སྦྲང་ཆར་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ༽དང་། སྙན་ངག་གི་ཆེས་མཐོའི་བྱ་དགའ་ལ༼གངས་རྒྱན་མེ་ཏོག་སྙན་ངག་བྱ་དགའ༽དེ་གཉིས་ལྟོས་བཅས་སུ་གྲུབ་ཚར་ནས་ཡོད་པ་ལྟ་བུར་སྣང་།
   སྣང་ཚུལ་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་གི་ངོས་ཐད་ནས་བཤད་ན།  ༢༠༡༢ལོ་ནི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གསར་བའི་འདས་པའི་ལོ་ངོ་གསུམ་གྱི་རྩོམ་རིག་ཕལ་ཆེ་བར་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་ཟིན་པའི་ལོ་ཞིག་ཏུ་བཤད་ན་ཆོག་སྟེ། ༼སྦྲང་ཆར༽གྱི་འདས་པའི་ལོ་ངོ་གསུམ་གྱི་བརྩམས་ཆོས་དག་ལས་བདམས་པའི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་དེ་སྒྲུང་གཏམ་པ་བཀྲ་བྷ་དང་ལྷ་བྱམས་རྒྱལ། ཁྲི་སེམས་དཔའ། རྩོམ་རིག་དཔྱད་བརྗོད་པ་བདུད་ལྷ་རྒྱལ། སྙན་ངག་པ་འབྲོང་ཕྲུག་དང་ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ་བཅས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་ལ་བསྩལ་ཡོད་པ་དང་། ༼ཟླ་ཟེར༽རྩོམ་སྒྲིག་ཁང་གི་བྱ་དགའ་སྒྲུང་གཏམ་པ་སྟག་འབུམ་རྒྱལ་དང་ཁྱུང་ཐར་རྒྱལ། མཛེས་སེ། སྙན་ངག་པ་བྱ་གཞུང་དབྱངས་བྷ་དང་ན་རོ། རྨོག་རུ་ཤེས་རབ་རྡོ་རྗེ་བཅས་ལ་བསྩལ་ཡོད་ལ། དེ་བཞིན་ལོ་མཇུག་ཏུ༼གངས་རྒྱན་མེ་ཏོག༽སྙན་ངག་བྱ་དགའ་དེ་སྙན་ངག་པ་བྱ་གཞུང་དབྱངས་བྷ་དང་འཆི་མེད། གེ་སར། ཁ་པ་དཀར་པོ། དཔྱད་བརྗོད་པ་བདུད་ལྷ་རྒྱལ་བཅས་ལ་བསྩལ་བ་སོགས་ཀྱིས་མཚོ་སྔོན་དང་ཀན་སུའུ་ཡི་དུས་དེབ་ཆེ་ཁག་དག་གི་རྩོམ་ཡིག་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་རིན་ཐང་ལ་ལྟོས་བཅས་ཀྱིས་གདེང་འཇོག་ཐོབ་པ་དེས་རང་རེའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཚད་གཞི་དེ་ཕྱོགས་ཙམ་མཚོན་ཐུབ་པའི་དགེ་མཚན་མངོན་ཐུབ་ཡོད་མོད།   ཡིན་ནའང་༼བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ༽སོགས་དབུས་གཙང་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དུས་དེབ་གལ་ཆེན་དག་ལ་གཏན་འཁེལ་གྱི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་སོགས་འཛུགས་གྲུབ་བྱས་མེད་པ་དེས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཁུང་བུ་ཞིག་གསབ་ཐུབ་མེད་པའི་ཕངས་སེམས་མངོན་ནས་ཡོད་འདུག  
  དེ་ལྟར་ནའང་། ༢༠༡༢ལོར་ཀྲུང་གོའི་ཀྲུང་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་རྟ་མཆོག་བྱ་དགའ་དེ་བོད་ཀྱི་སྒྲུང་གཏམ་པ་བཀྲ་བྷའི་སྒྲུང་གཏམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་དེབ་༼འཚུབ་མ་ཁེར་སྐྱེས༽ཞེས་པར་བསྩལ་བ་དང་། མཚོ་སྔོན་གྱི་སྐབས་དང་པོའི་༼འབྲོང༽བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་རྩོམ་པ་པོ་སྟག་འབུམ་རྒྱལ་ལ་བསྩལ་བ་སོགས་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་པའི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའི་གནས་ཚད་འདི་དག་གིས་༢༠༡༢ལོའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་སྔར་མེད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ནམ་ལེགས་རྗེས་བླ་མེད་ཅིག་བསྐྲུན་ནས་ཡོད་པ་ནི་དགའ་བའི་དཔྱིད་དུ་སྤྲོས་ཡོད་མོད།  འོད་ཟེར་གྱིས་གྲིབ་མ་བསྐྲུན་ངེས་པ་ཇི་བཞིན་ད་ལོར་དྲ་ངོས་སོགས་སུ་མི་ཕལ་བའི་མིང་གིས་བཟོས་པའི་བྱ་དགའ་རེ་གཉིས་བོད་ཀྱི་གྲགས་ཅན་མི་སྣ་དག་ལ་སྟེར་བའི་ཕུང་གསུམ་གྱི་ལས་ཀ་རེ་གཉིས་ཤིག་བྱུང་དང་འབྱུང་གིན་པ་དེ་དག་གིས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཁ་དེ་ལ་མི་སྡུག་པའི་གེག་བྱ་བའི་བྱུང་ཚུལ་རེ་གཉིས་ཀྱང་ཡོད་མོད།  རྩ་བའི་ཆ་ནས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའི་ལམ་སྲོལ་དེ་ལོ་རེ་ནས་ལོ་རེ་བཞིན་གྲ་རྒྱས་དང་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་གནས་སུ་འཕེལ་ཞིང་ལོངས་ནས་ཡོད་དོ། །
  
  གཉིས་པ། རྩོམ་པ་པོ་དང་བརྩམས་ཆོས།
  རིག་གནས་ཀྱི་འདབ་ལག་རྒྱས་པའི་དུས་རབས་ཤིག་ལ་མཚོན་ནས་བཤད་ན། མཁས་པ་ཆེན་པོ་དང་ཤེས་ཡོན་པའི་སྡེ་ལ་དད་གུས་དང་ཡི་རང་གི་བསམ་བློ་མངའ་བ་དེ་བཞིན། རྩོམ་རིག་གི་གནས་གཤིས་ལེགས་པའི་དུས་སྐབས་ཤིག་ལ་མཚོན་ནས་བཤད་ནའང་རྩོམ་པ་པོ་དང་བརྩམས་ཆོས་ལ་རེ་སྒུག་དང་དགའ་མོས་བྱེད་པ་དེ་ཡང་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་བྱུང་ཚུལ་ཞིག་ཏུ་བཤད་ཆོག་པ་ནི། རྩོམ་པ་པོ་དང་བརྩམས་ཆོས་དེ་དག་གིས་དུས་རབས་དེའི་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་བླ་གནས་ཤིག་མཚོན་གྱིན་པ་མ་ཟད་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དང་མི་རིགས་གང་ཞིག་གི་གཟི་དཔལ་འབར་བའི་རིག་གནས་ཀྱི་བར་བརྒལ་དེ་ཡང་མཚོན་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལ་ཡོངས་གྲགས་སུ་སེ་ཝན་ཐའེ་སི་མེད་པ་ཡིན་ན་སི་ཕན་གྱི་རྩོམ་རིག་དེ་དུས་ད་ལྟའང་ད་དུང་སྐྱ་མི་དཔའ་རྒོད་ཀྱི་སྒྲུང་རབས་ཀྱིས་ཆུད་འཛའ་བར་ངེས་ཤིང་། ཀྲན་མུའུ་སི་ཆའོ་དབྱི་སི་མེད་པ་ཡིན་ན་ཨེར་ལན་རྒྱལ་ཁབ་དེ་འཛམ་གླིང་གི་ཡངས་རྩེ་ན་གཟི་དཔལ་འབར་བའི་རྩོམ་རིག་གི་ཞིང་ཁམས་ཤིག་ཏུ་བརྗོད་ཐབས་མེད་པ། ཡང་ཀྲུང་གོའི་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་ཀྱི་ལུའུ་ཞུན་གྱི་མིང་ཡིག་དེ་བླངས་པ་ཡིན་དུས་ཀྲུང་གོའི་རྩོམ་རིག་གི་གནས་བབ་ལ་འགྱུར་ལྡོག་ག་འདྲ་ཞིག་འབྱུང་སྲིད་པ་དེ་དག་གིས། རྩོམ་པ་པོ་སྒེར་ངོས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་དང་མི་རིགས་ཤིག་གི་རིག་གནས་ཀྱི་མཛད་འཕྲིན་ལ་གསུབ་དཀའ་བའི་ལེགས་རྗེས་སྐྲུན་ཡོད་པ་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད་པ་རེད།  
  དེ་བཞིན་བོད་རང་ལའང་གནའ་བོའི་དུས་ནས་བཟུང་སྟེ་སློབ་དཔོན་ཐོན་མི་གཙོར་མཛད་པའི་མཁས་པ་ནམ་མཁའི་སྐར་ཚོགས་ལ་འགྲན་པ་ཇི་སྙེད་ཅིག་བྱུང་མྱོང་ཞིང་།  དེ་དག་གིས་བརྩམས་ཆོས་རི་བོའི་གཏོས་དང་མཉམ་པ་གང་མང་ཞིག་བརྩམས་ནས་ཡོད་ལ། ལྷག་པར་དུ་འཇིག་རྟེན་གསར་བའི་སྐྱ་རེངས་ཀྱི་ཡོལ་རས་ཕྱེ་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་སོགས་བོད་ཀྱི་ཉེ་རབས་ཀྱི་མཁས་པ་རྣམས་དང་། དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གཙོས་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་གི་སྣེ་ཁྲིད་མཁན་དག་བྱུང་བ་ཡིས། རྗེས་རབས་པ་དག་གི་ཕྲག་སྟེང་ལ་ལྗིད་ཏིག་ཏིག་གི་འགན་མོས་རེ་དང་། མདུན་ཕྱོགས་སུ་གསེར་འོད་ལམ་ལམ་འཚེར་བའི་ཕུགས་བསམ་གྱི་ལམ་བུ་ཞིག་བཏོད་ནས་ཡོད།
  ལམ་བུ་དེ་དང་ཕུགས་འདུན་དེ་དུས་རབས་ཀྱི་རླབས་རྒྱུན་ནམ་ཆ་འཕྲིན་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྒོ་གླེགས་དེ་ནས་བཏོན་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་དངོས་མཐའ་དག་སྐད་ཅིག་དེ་ཉིད་ལ་འགྱུར་བའི་གོམ་ཁ་བང་རྩལ་གྱིས་བརྒྱུགས་ཤིང་།  མིག་རྡེབ་དབང་ཙམ་གྱི་ཡུན་ལ་གོ་ལ་ཧྲིལ་བོའི་འཕྲིན་གསར་དག་གསལ་བོར་གོ་ཐུབ་པ་འདི་དག་གིས་ལོ་རེ་རེ་བཞིན་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་གྱི་ཐབས་རྩལ་སོགས་ལ་འགྱུར་ལྡོག་འབྱུང་གིན་ཡོད་པ་དང་། རྩོམ་པ་པོ་མང་བོ་ཞིག་གི་འདུ་ཤེས་དང་བསམ་བློ། བརྗོད་བྱ། རྗོད་བྱེད་གང་ཡིན་ཐད་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད། དེ་ཡང་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་སྒྲུང་ཐུང་༼འབྲོང་སྟག་ཐང༽ནས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྒྲུང་རིང་༼གཙུག་གཡུ༽ ལྗང་བུའི་སྒྲུང་ཐུང་༼སོག་རུས་ལས་མཆེད་པའི་རྣམ་ཤེས༽ནས་བཀྲ་ཤིས་དཔལ་ལྡན་གྱི་༼ཕལ་བའི་ཁྱིམ་ཚང་གི་སྐྱིད་སྡུག༽ ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ་ཀྱི་སྒྲུང་གཏམ་༼སྨུག་པ༽ནས་ནག་པོ་སྐལ་བཟང་གི་སྒྲུང་རིང་༼ཀླུ་འབུམ་མི་རྒོད༽གང་ཡིན་ཡང་། རྩོམ་པ་པོ་རང་རང་གི་དགའ་མོས་དང་དད་ཞེན། རྩོམ་རིག་གི་ལྟ་གྲུབ་སོགས་དུས་སྐབས་དེའི་རིང་གི་སེམས་ཀྱི་འཆར་སྒོ་ཞིག་ལས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་དུས་རབས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་ལྟ་བུར་གྱུར་བའི་བརྩམས་ཆོས་ནི་ཁྭ་ཏ་མདའ་ཡི་དཔེ་བཞིན་བཤད་ཆོག ལྟ་བ་མཉམ་གནས་ཀྱི་རང་དབང་དེར་གཤོག་པ་ཐོགས་པའི་དགེ་མཚན་དེའི་ཕྱིར་ན།  བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་ཁ་ཕྱོགས་འཁྲིད་མཁན་མེད་པར་ཨ་ཕོ་ང་ཡིན་དང་སྐྱེས་པ་མདུང་ཡིན་གྱི་དཔེ་ལྟར། འདས་པའི་ལོ་ངོ་དེ་དག་གི་རིང་ལ་རང་ཤོང་སྤྱིལ་བུ་ནས་རང་གི་ཁེར་གླུ་དེ་བླངས་ནས་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ཉེ་བའི་ལོ་འདི་དག་གི་རིང་ལ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་སྣང་ཚུལ་དེ་ལ་འགྱུར་ལྡོག་གསར་བ་ཞིག་བྱུང་ནས་ཡོད་པ་ནི་བོད་རྩོམ་ཀྱི་དགེ་བར་དམིགས་པའི་མི་རིགས་ཅན་གྱི་སེམས་ཁ་དེས་ས་ས་དང་རྡོ་རྡོ་ཡི་རང་བཞིན་ལྷང་ལ་ཕུད་ནས་ཡོད་པ་རེད། ཚུལ་དེ་ཁ་གསལ་བོར་བཤད་ན།  ༢༠༡༢ལོ་ཁོ་ནར་བལྟས་ཏེ་བཤད་ནའང་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དེ་ཡང་ཁེར་གླུ་ལེན་མཁན་ཁོ་ན་ཞིག་ཏུ་མ་གྱུར་བའི་དོད་དུ། རྩོམ་པ་པོ་སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་སྒྲུང་གཏམ་༼མི་ཚེའི་གླུ་དབྱངས༽བྱས་པ་རྒྱ་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བར་མི་རིགས་རྩོམ་རིགས་ཀྱི་བྱ་དགའ་ཐོབ་པ་དང་།  རྩོམ་པ་པོ་ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ་ཀྱི་༼Dསྡེ་བའི་ཀླན་ཀ༽ཞེས་པ་སོག་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བར་ནང་སོག་གི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་ཞིག་ཐོབ་པ།  དེ་བཞིན་ལྗང་བུའི་སྙན་དེབ་༼གཟུགས་མེད་ཀྱི་གཏུབ་གྲི༽ཞེས་པ་ཧྥ་རན་སེའི་ཡི་གེར་བསྒྱུར་ཏེ་པར་དུ་བཏབ་པ་དང་། སྙན་ངག་པ་འཇུ་སྐལ་བཟང་དང་གཅན་མེ་སྟག ཁྲི་སེམས་དཔའ་སོགས་ཀྱི་སྙན་དེབ་རྒྱ་འགྱུར་གྱི་དེབ་ཚོགས་དཔར་པ། སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་སྒྲུང་གཏམ་རྒྱ་འགྱུར་དེབ་༼མི་ཚེའི་གླུ་དབྱངས༽ཞེས་པ་པར་དུ་བསྐྲུན་པ་སོགས་སྔོན་མེད་གསར་ཕྱེ་ཡི་ལམ་བུ་དེ་དག་གིས་ད་གཟོད་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་ཆེད་ལས་རང་བཞིན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་དང་གདེང་ཐོབ་གནང་ཡོད་ཅིང་། ཚུལ་དེ་ལས་འཕྲོས་ཏེ་སྒྲུང་གཏམ་རྩོམ་པ་པོ་སྟག་འབུམ་རྒྱལ་རང་༢༠༡༢ལོར་གྲུབ་འབྲས་གཡུར་དུ་ཟ་བའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་ཞིག་ཏུ་བཤད་ཆོག་པ་ནི་སྔ་ཕྱིར་བྱ་དགའ་སྣ་མི་གཅིག་པ་གསུམ་བླངས་ནས་ཡོད་པར་མ་ཟད་སྒྲུང་དེབ་ཡིག་རིགས་གཉིས་ཀྱི་ལམ་ནས་པར་བའི་རྩོམ་པ་པོ་ཞིག་དང་། ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་ནས་མི་སྒེར་གྱི་སྒྲུང་གཏམ་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་འདུ་བསྡུས་པའི་མི་སྣ་ཐོག་མར་གྱུར་བ་སོགས་སྒེར་ངོས་ནས་འུད་སྒྲོག་བྱེད་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་ཀུན་གྱིས་དོ་སྣང་བྱུང་བ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མཚོན་བརྗོད་ཐུབ་ནས་ཡོད། དཔེ་དེ་བཞིན་ཉེ་བའི་ལོ་ངོ་འདི་དག་རིང་ལ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་སྟེགས་སུ་སྒྲུང་གཏམ་དང་སྙན་ངག ལོ་ཙཱ་སོགས་སྣ་མི་གཅིག་པ་མང་པོ་ཞིག་གི་ལམ་ནས་གསར་རྩོམ་གནང་མཁན་གྱི་གཞོན་སྐྱེས་རྩོམ་པ་པོ་དང་། གླེང་རི་བའི་བརྩམས་ཆོས་མང་པོ་ཞིག་༢༠༡༢ལོའི་རྩོམ་སྟེགས་སུ་འོད་དུ་འཚེར་བཞིན་པ་འགའ་རེ་དཔེ་མཚོན་དུ་བཀོད་ན། རྩོམ་པ་པོ་ལ་ལྷ་བྱམས་རྒྱལ་དང་ཁྲི་སེམས་དཔའ།  སྐྱབས་ཆེན་བདེ་གྲོལ་དང་ཅོ་ནེ་ཡུམ་ཚེ་རིང་། ན་རོ་དང་འབྲོང་ཕྲུག་ལྷ་ཆེན་རྒྱལ་སོགས་དང་། བརྩམས་ཆོས་ལའང་༼བོད་པའི་གཅེས་ཕྲུག༽(སྒྲུང་རིང) ༼གྲོང་ཁྱེར་གྱི་འཚོ་བ༽(སྒྲུང་ཐུང་དེབ) ༼མི་རྟག་པ༽(སྙན་དེབ)༼ཁ་བའི་རྒྱལ་ཁམས༽(འགྱུར་དེབ)སོགས་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་ནས་ཡོད་དོ།།

  གསུམ་པ། བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་དང་ཉེ་བར་འབྲེལ་བའི་དོན་བྱ་གསུམ།
  གཅིག  བུད་མེད་རྩོམ་པ་པོ།
  བུད་མེད་གནམ་ཀྱི་ཕྱེད་ཀར་འཇོག་པ་ཇི་བཞིན་འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བྱུང་བ་དེ་ཡང་མ་རྒྱུད་སྤྱི་ཚོགས་ནས་དར་མགོ་བརྩམས་ཡོད་ལ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་སྐབས་རེ་རེའི་འགྱུར་ལྡོག་གི་ཁྲོད་དུ་བུད་མེད་ཀྱིས་བཏོན་པའི་བྱ་ནུས་དག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བླ་གནས་སུ་གྱུར་ནས་ཡོད་པ་ནི། ཕྱི་རྒྱལ་བའི་སྙན་ངག་རིང་མོ་༼ཧོ་མའི་ལོ་རྒྱུས་སྙན་རྩོམ༽ནམ་༼ར་མ་ཎྰའི་རྟོགས་བརྗོད༽ཡང་ན་བོད་རང་གི་སྙན་རྩོམ་རིང་མོ་༼གེ་སར་རྒྱལ་བོའི་སྒྲུང༽གང་ཡིན་ཡང་།  གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་བྱུང་རྐྱེན་དེ་བུད་མེད་ཀྱི་མཛངས་པའི་ཡོན་ཏན་ནམ་དཔལ་གྱིས་སྒེག་པའི་མཛེས་པ་དེ་ཆུ་མགོ་ལྟ་བུར་གྲུབ་ནས་ཡོད་པ་དེས་མཚོན་ཡོད་ཅིང་། མི་སྒེར་གྱི་འཇོན་ནུས་སྐོར་ནས་བཤད་ནའང་། ལྷ་ལྕམ་ཅི་ལིས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ནའོ་པེར་དངོས་ལུགས་དང་རྫས་འགྱུར་གཉིས་ཀའི་བྱ་དགའ་ལེན་མཁན་ཚན་རིག་པ་རླབས་ཆེན་དང་། ལ་ཏེན་ཨ་མེ་རི་ཁའི་ནའོ་པེར་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའི་ཟིན་ཐོ་སྐྲུན་མཁན་བུད་མེད་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་མིས་སུ་ཐི་ལ་ཨར་དང་དབྱིན་ཇིའི་རྟོག་པ་རང་ཡན་པའི་རྩོམ་པོའི་ཁྱུ་མཆོག་གམ་རིག་རྩལ་དཔྱད་བརྗོད་པ་གྲགས་ཅན་ཝེ་ཅི་ཉི་ཡ་ཝེ་ཨར་ཧྥུ་སོགས་མང་པོ་ཞིག་བྱོན་མྱོང་ལ།  བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་སུའང་འབྲོང་བཟའ་ཁྲི་མ་ལོད་དང་མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་ལྟ་བུའི་བུད་མེད་མཆོག་ཏུ་གྱུར་བ་རིགས་མང་པོ་ཞིག་བྱོན་མྱོང་ཡོད།  
  ཡང་དུས་སྐབས་གསར་བའི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་གི་ངོས་ནས་བཤད་ནའང་ཀྲུང་གོའི་རྩོམ་སྟེགས་སུ་པེན་ཞིན་དང་ཧྲུའུ་ཐེན་ལྟ་བུའི་བུད་མེད་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་བྱུང་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་རང་རེའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་སྟེགས་སུའང་ཚེ་རིང་གཡང་སྐྱིད་སོགས་སྒྲུང་གཏམ་རྩོམ་པ་པོ་དང་། འཆི་མེད་དང་བདེ་སྐྱིད་སྒྲོལ་མ། དཔལ་མོ་སོགས་བུད་མེད་སྙན་ངག་པ་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་ལ།  ལྷག་པར་༢༠༡༢ལོར་མདོ་སྨད་ཁྲི་ཀ་ནས་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་རྩོམ་པ་པོའི་ཟབ་སྦྱོང་འཛིན་གྲྭ་ཞིག་བཙུགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཟིན་ཐོ་བསྐྲུན་པ་ནས་ལོ་ཙཱ་བ་ལྷོ་བ་འགྱུར་མེད་རྡོ་རྗེ་ཡིས་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་སྙན་ངག་པ་བཅོ་ལྔའི་བརྩམས་ཆོས་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་རྒྱ་འགྱུར་དེབ་ཅིག་འབྲོང་རྩོམ་རིག་དཔེ་ཚོགས་ཁྲོད་པར་དུ་བཏབ་པ་དེ་དག་གིས་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་རྩོམ་པ་པོའི་ཐོལ་བརྒལ་གྱི་ཕུགས་འདུན་དེ་མཚོན་ནས་ཡོད་པར་མ་ཟད།  བརྩམས་ཆོས་རྐྱང་བའི་ངོས་ནས་བཤད་ནའང་བུད་མེད་རྩོམ་པོའི་དཔེ་ཚོགས་དང་སྙན་དེབ། བརྩམས་སྒྲུང་དེབ་སོགས་མང་པོ་ཞིག་པར་སྐྲུན་བྱས་ཡོད་ཅིང་། བླ་ལྷག་ཏུ་ད་ལོར་གཏན་འཁེལ་གྱིས་ཕྱིས་སུ་པར་བསྐྲུན་བྱ་འགྱུར་གྱི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོའི་སྒྲུང་རིང་དཔེ་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་བུད་མེད་རྩོམ་པ་པོ་གཉིས་ཀྱི་སྒྲུང་རིང་བདམས་ཡོད་པ་འདི་དག་གིས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་རྩོམ་པ་པོའི་མངོན་པར་མཐོ་བའི་མཛད་རྗེས་ཀྱི་འཕྲིན་ལས་དེ་མུ་ནས་མུར་བསྐྱངས་ཐུབ་ཡོད་དོ། །
  གཉིས་པ།  རྩོམ་རིག་ལོ་ཙཱ།
  མི་རིགས་གང་དང་གང་ཞིག་ཡིན་ཡང་རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་ཆེ་བ་དེ་གཙོ་བོ་སེམས་ཁམས་འདུ་ཤེས་དང་སྐད་ཡིག་གི་དགེ་མཚན་དེའི་སྟེང་མངོན་ནས་ཡོད་པས། དེ་ཉིད་མི་རིགས་གཞན་དང་མིའི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་ཤིག་ཏུ་འཕོ་མིན་གཙོ་བོ་ལོ་ཙཱ་བའི་བྱང་ཚད་དང་འཇོན་ནུས་ལ་རག་ལས་ཡོད་དེ། རང་རེའི་རི་བོ་གངས་ཅན་པའི་ལྗོངས་ཆེན་འདི་ལ་མཚོན་ནས་བཤད་ན། ཡི་གེ་ཡི་བྱུང་བ་དང་། རྒྱལ་བསྟན་དར་ཚུལ། ཐ་ན་སྙན་ངག་གི་འཕེལ་འགྲོས་དེ་ཡང་ལོ་ཙཱ་བའི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཉེ་བར་འབྲེལ་ནས་ཡོད་པས།  རང་ཅག་ལ་མཚོན་ན་ལོ་ཙཱ་བའི་གོ་ཐོབ་དེར་ཤིན་ཏུ་མཐོང་ཆེན་གྱི་རང་ལུགས་ཤིག་ཚུགས་ནས་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་དུས་སྐབས་གསར་བའི་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་གི་ངོས་ནས་བཤད་ན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་རིམ་བྱུང་གི་ལོ་ཙཱ་བའི་འཇོན་ནུས་དེ་ལྟ་བུ་འདོན་སྤེལ་བྱ་ཐབས་མེད་ནའང་། འཛམ་གླིང་གི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་གྲགས་ཅན་དག་བོད་འགྱུར་བྱུང་བ་རྣམས་སུ་༼ཆུ་ངོགས་གཏམ་རྒྱུད༽ལྟ་བུའི་དུས་རབས་སྔོན་མར་གྲགས་སྐད་ཀྱིས་ཆོད་པའི་སྒྲུང་གི་རིགས་དང་། སུའུ་པིན་ཧེར་སོགས་ནུབ་གླིང་གི་མཚན་ཉིད་རིག་པ་མཁས་ཅན་དག་གི་དཔེ་གཞུང་བོད་འགྱུར་བྱས་པའི་༼རིག་གཞུང་གསར་བའི་དཔེ་ཚོགས༽།  དེ་བཞིན་མགོ་ལོག་པ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར་བའི་༼ཀྲུང་གོའི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་གསུང་རབ་དཔེ་ཚོགས༽སོགས་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པར་མ་ཟད། དེབ་རྐྱང་བའི་ཀྱི་སྐོར་ལའང་༼ངར་ལྕགས་ལྟ་བུའི་མི་དེ་ཇི་ལྟར་བྱས་ནས་བྱུང་བ་ཡིན༽(གཏེར་མ་ཚེ་རིང་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་བསྒྱུར) ༼ཇ་ལོ་མེ་ཏོག་མ༽  (ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་ཡིས་བསྒྱུར)  ༼གཞོན་ནུ་འོད་ཐར་གྱི་སེམས་གཅོང༽(ཕུན་ནོར་གྱིས་བསྒྱུར) ༼ཁ་བའི་རྒྱལ་ཁམས༽(ཀླུ་ཚང་བླ་མ་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར) ༼བྱོལ་སོང་གླིང་ག༽(རྡོ་རྗེ་ཚེ་བརྟན་གྱིས་བསྒྱུར) ༼གླུ་ཐལ་སྦྱར་མ༽(དངོས་གྲུབ་ཀ་ཤ་བས་བསྒྱུར) ༼ནུབ་ཕྱོགས་དེང་རབས་སྨྲ་བའི་དྲི་གཞི་ལྔ་བརྒྱ༽(ཀུན་དགས་བསྒྱུར)༼ཕའེ་གུན་ནས་མི་ཚེ་གླེང་བ༽(བདུད་ལྷ་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར)སོགས་མང་པོ་ཞིག་པར་སྐྲུན་བྱས་ཡོད་པ་དེ་དག་གིས་རྗེས་རབས་པ་དག་གི་བསམ་བློའི་འཚོ་བཅུད་ལ་དགོས་ངེས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་ཆར་རྒྱུན་ཕབ་ནས་ཡོད་པ་འདི་དག་གིས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་གསར་བའི་མ་ལག་གི་གྲུབ་རྐྱེན་དེ་འཐུས་ཚང་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བཙུད་ནས་ཡོད་དོ། །
  གསུམ། དྲ་བའི་རིག་གནས།
  ༢༠༡༢ལོར་རྩོམ་པ་པོ་རྡོ་རྗེ་ཚེ་རིང་གི་ཆེད་རྩོམ་དེབ་༼བོད་ཀྱི་དྲ་རྒྱའི་རྩོམ་རིག༽ཅེས་པ་ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔར་སྐྲུན་ཁང་གིས་པར་སྐྲུན་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་དྲ་རྒྱའི་རྩོམ་རིག་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་སྐྱོན་ཡོན་སྐོར་དམིགས་སུ་བཏོན་ནས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་དང་། དམངས་ཁྲོད་དྲ་བ་ལས་མཆོད་མེ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དྲ་བ་དང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་རྩོམ་རིག་དྲ་བ་སོགས་མང་པོ་ཞིག་གིས་བོད་ཡིག་གི་ཆ་འཕྲིན་ལག་རྩལ་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་དུ་དྲ་ཚིགས་དེ་དག་རྨང་བྱས་ཏེ་སྦྲེལ་ནས་དྲ་རྒྱའི་སྟེང་དུ་རྩོམ་རིག་གི་སྒོ་འཕར་ཡངས་པོར་ཕྱེས་པའི་མཛད་རྗེས་སྐོར་ཞིག་གླེང་ནས་ཡོད་ལ། གཞན་ཡང་དྲ་རྒྱའི་རྩོམ་རིག་གིས་རྩོམ་པ་པོའི་འགན་ཁྲིའི་འདུ་ཤེས་ཉམས་ཞན་དུ་ལུས་པ་ནས་རང་དབང་གི་བྱ་སྤྱོད་ཚད་ལས་འདས་པ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཀྱང་བཏོན་ཡོད་མོད།    
  ༢༠༡༢ལོའི་དྲ་རྒྱའི་རྩོམ་རིག་གི་སྣང་ཚུལ་ལ་བལྟས་ནས་བཤད་ན། གཞུང་ཕྱོགས་དྲ་བ་མང་ཆེ་བ་ནི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ལྟར་གསར་འགྱུར་དང་བརྙན་ཟློས། འཕྲིན་གསར་སོགས་ལས་ཀ་བསྐྱར་ཟློས་བྱེད་པའི་ཟུར་གཏོགས་སྒྲོམ་གཞི་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ནས་ཡོད་ལ།  བོད་ཀྱི་དྲ་ཟིན་མང་པོ་ཞིག་སྒེར་གྱི་གནད་དོན་ཁོ་ནས་ཁ་བརྒྱབ་པ་དག་གིས་ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་དམངས་ཁྲོད་དྲ་བ་མང་པོ་ཞིག་ནི་དྲ་བདག་སྐུ་སྒེར་གྱི་དྲ་ཟིན(པོད་ཁུག)ལྟ་བུར་གྱུར་ནས་ཡོད་ལ། སྣང་ཚུལ་དེ་ལོ་ངོ་འདི་དག་གི་རིང་ལ་ལད་ཟློས་ཀྱིས་དམངས་ཁྲོད་དྲ་བ་རྣམས་སུ་དྲ་བདག་གི་མིང་གིས་མཚན་པའི་ལེ་ཚན་རེ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། དྲ་ཚིགས་དེ་ཉིད་དྲ་བདག་མི་སྒེར་དྲིལ་སྒྲོག་བྱེད་སའི་ཚིགས་མལ་ཞིག་ཏུ་བཞེངས་གྲུབ་བྱེད་ཀྱིན་པ་དག་གིས་བོད་ཀྱི་དྲ་ཚིགས་ཧྲིལ་བོ་ཁོག་དོག་དང་ཉམས་ཆུང་གི་རང་བཞིན་ཅན་དུ་འཕོས་སུ་བཅུག་ནས་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་ད་ལྟའི་དུས་སུ་དྲ་ཚིགས་ཀྱི་སྒང་ལ་༼བཅད་གསར༽སྙན་ངག་ཅེས་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་སོགས་ཀྱི་དབྱངས་འགྲོས་ལ་ལད་མོ་བྱས་ཏེ་བརྗོད་བྱ་ཁོག་སྟོང་ཡིན་ལ། རྗོད་བྱེད་རྡོ་ཆག་བཙན་སྒྲིག་ཡིན་པའི་ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་ཅིག་དྲ་བའི་སྒང་དུ་དར་སོ་ཆེ་བ་ལ། སློབ་འབྲིང་སློབ་མ་གཙོས་པའི་སློབ་ཆེན་གྱི་སློབ་མ་བརྡ་སྤྲོད་ལ་ལོད་ནས་ཡོད་མཁན་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཨ་གསར་དུ་འབྲི་ཡི་ཡོད་པ་དག་གིས་མགོ་རྨོངས་ཀྱི་ལས་ཀ་ཞིག་བརྩམས་ནས་ཡོད་པ་ནི། སྨྱུ་གུ་སར་བཙུགས་མ་ཐག་ནས་གསང་སྔགས་དང་ཕྱག་རྒྱ་ཞེས་དགུང་ནས་བཤད་བཞིན། མོ་མཚན་དང་ནུ་མ་ཞེས་འདོམ་ལ་འབབ་པའི་ལས་ཀ་ཞིག་བརྐྱངས་ནས་ཡོད་ལ། དྲ་བའི་སྒང་དུ་མི་ཚེ་གྱོན་བཞིན་པའི་སློབ་བུ་དེ་དག་གིས་ཕན་ཚུན་གྱི་ཤོ་ལོ་ཀ་སྐམ་པོ་དེ་དག་བདུད་རྩིའི་ཆར་རྒྱུན་དུ་ཕར་ཚུར་ལ་གཏིང་རགས་སུ་ལེན་གྱིན་པ་དག་གིས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་བའི་ཁྲོད་དུའང་༼བཅད་གསར༽ལས་བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་གནང་ཞུ་ཡི་གེ་འབྲི་མི་ཤེས་པའི་སྡེ་ཞིག་བྱུང་ནས་ཡོད་པ་འདི་དག་གིས་དུས་སྐབས་འདིའི་དྲ་རྒྱའི་རྩོམ་རིག་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གོམ་ཁ་ཕྱི་རུ་སྤོས་པའི་བག་འཁུམས་དང་རྗེས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཀྱང་མཚོན་ནས་ཡོད་དོ།།
  མདོར་ན་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་འཕེལ་རྒྱས་ཏེ་ཡར་ངོས་ཟླ་ལྟར་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་གྱིན་ཡོད་པ་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུག་ཏུ་གྱུར་བས་ཀྱང་། ཕོན་ཆེ་བའི་འགྱུར་བ་དེའི་གཞུང་གསེང་དུ་ལམ་སློང་ལ་གེག་བྱ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་རབ་དང་རིམ་པ་ཞིག་འབྱུང་གིན་པ་ལ་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ལ་ཤ་ཚ་ཞིང་སྒོས་སུ་རྩོམ་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སེམས་པ་གླགས་མཁན་དག་གིས་ཁ་མིན་དོན་གྱི་ལས་ཀ་རེ་བསྒྲུབས་ན་མ་གཏོགས།  ནམ་ཞིག་གི་ཚེ་ཕུང་གསུམ་གྱི་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པའི་ལས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དེས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ཅེས་པ་ཁ་ཤས་པགས་པ་གར་འཐེན་འཐེན་བྱས་པའི་དཔེ་དང་། ཡང་ན་ཕག་སྣ་རྡོ་ཐུག་གི་དཔེ་རུ་འགྱུར་ངེས་པ་ལ་ཀུན་གྱིས་དོ་སྣང་བྱ་དགོས་སོ། །
                                        ༢༠༡༢ལོའི་ཟླ་༡༡པར།

 

རྩོམ་ཁུངས། ངེད་དྲ་བ།

དཔྱད་མཆན ཡོངས་སུ་གཟིགས།དཔྱད་མཆན།

མིང་མི་འགོད་པར་སྤེལ།