བོད་ཀྱི་ཞེ་སའི་སྐོར་ཅུང་ཟད་གླེང་བ།
༄༅།། བོད་ཀྱི་ཞེ་སའི་ཞེ་སའི་སྐོར་ལ་ཅུང་ཟད་གླེང་བ་རྨ་བྱ་མྱོས་པའི་དབྱར་རྔ།
༼ནང་དོན་གནད་བསྡུས༽ མཐོ་བར་གུས་ཞབས་དང་དམའ་བར་བྱམས་སྐྱོང་བྱེད་པ་ནི་ང་ཚོ་གངས་རིའི་འདབས་སུ་འཚོ་བའི་གདོང་ དམར་བོད་པའི་ཡ་རབས་སྤྱོད་བཟང་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཞེ་ས་ནི་མི་སྒེར་རམ་མི་རིགས་ཤིག་གི་གཞན་ལ་གུས་ ཞབས་ཁེངས་སྐྱུང་མཚོན་པའི་ཡ་རབས་སྤྱོད་བཟང་གི་མཚོན་རྟགས་ཤིག་ཡིན། རྩོམ་འདིའི་ནང་བོད་ཀྱི་སྐད་ ཆའི་སྐོར་ནས་འཕྲོས་ཏེ་གངས་ལྗོངས་གཙུག་ལག་ཆུ་གཏེར་ཡངས་མོའི་ཁྲོད་ཀྱི་ཆུ་ཐིགས་ཕྲ་མོ་ཙམ་དུ་གྱུར་བའི་ཞེ་སའི་སྐོར་ལ་ཅུང་ཟད་གླེང་ཁུལ་བྱས་ཡོད།
༼བརྡ་ཆད་གཙོ་བོ སྐད་ཆ༽ ཞེ་ས། བྱུང་འཕེལ། གྲུབ་ཚུལ། ཁྱད་ཆོས། བཀོལ་སྤྱོད།
ལྷན་རྒྱས་ཚོས་མཁྱེན་གསལ་ལྟར།ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་དུ་མའི་སྔོན་ནས་ད་བར་འཛམ་གླིང་ལ་དྲི་བཞོན་བཞིན་ཁྱབ་ཅིང་འབྲུག་སྒྲ་བཞིན་ལྡིར་བའི་བོད་ཅེས་པའི་མི་རིགས་འདི་འདྲ་ཞིག་གནས་ཐུབ་པ་ནི་གཙོ་བོ་བོད་རང་གི་ཐུན་མོང་དང་ཐུན་ མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་།རིག་གནས་མཐའ་དག་ཀྱང་སྐད་དང་ཡི་གེ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་གཤིས།མི་རིགས་འདི་མུ་མཐུད་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བགྲོད་ལམ་དུ་བསྙེག་པར་སྐད་དང་ཡི་གེ་ལ་བརྟེན་ དགོས་པ་ནི་སྨྲ་མི་དགོས་པ་ཞིག་རེད།
དེ་ཡང་སྐད་ཆ་ནི་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་ལག་ཆ་ཞིག་ཡིན་ལ།དེ་མུ་མཐུད་གནས་པ་དང་འཕེལ་རྒྱས།དེ་བཞིན་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས་ན་ཐབས་གཅིག་རང་ལས་མེད་དེ།དེ་ནི་བཀོལ་སྤྱོད་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། ལྷག་པར་དུ་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ནི་རྟེན་བོད་ཀྱི་ སྐད་དང་ཡི་གེ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་ཞིང་། ཡི་གེའང་ཐོག་མར་སྐད་ལ་བརྟེན་ནས་ བཟོས་པ་ཡིན་པས། ཡི་གེས་སྐད་ལ་ཞབས་འདེགས་བསྒྲུབ་དགོས་པ་ཡིན། ཡང་གཅིག་བཤད་ན། སྐད་དང་ཡི་གེ་ནི་རིག་གནས་ཀྱི་འདེགས་རྟེན་བང་མཛོད་ཡིན་ལ། བང་མཛོད་དེའི་སྒོ་མོ་འབྱེད་བྱེད་ཀྱི་ལྡེ་མིག་ཀྱང་ཡིན། སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ ཀྱིས། ཤེས་པས་ཤེས་བྱ་རྟོགས་པ་སྟེ།། ཤེས་བྱ་མེད་པར་ཤེས་པ་མེད།། དེ་ལྟ་ན་ནི་ རིག་བྱ་དང་། རིག་བྱེད་མེད་ཅེས་ཅིས་མི་འདོད། གསུངས་པ་ལྟར། མཚོན་བྱ་སྐད་ཆ་མེད་ན་མཚོན་བྱེད་ཡི་གེ་འབྱུང་མི་སྲིད་ལ། སྐད་ཆ་ཆ་ཉམས་སུ་སོང་ན་ཡི་ གེའང་མེད་པར་གྱུར་ངེས་ཡིན་པས། སྐད་ཆ་ནི་མི་རིགས་ཤིག་འཛམ་གླིང་སྟེང་ འགྱིང་ངེར་གནས་ཐུབ་པ་དང་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བའི་གཞི་མ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ཆོག
འོན་ཀྱང་ཡིད་སྐྱོ་དགོས་པ་ཞིག་དང་བློ་ཕམ་དགོས་པ་ཞིག་ལ། དེང་སང་གི་བོད་པ་ལ་ལས་ཕ་སྐད་ཕ་ཡིག་ངོ་མི་ཤེས་ཤིང་།ལ་ལས་རྒྱ་བོད་སྐད་ཉ་ཉུང་མཉམ་བསྲེས་ངང་ནས་ཤོད་པ། ལ་ལས་རྒྱ་བོད་སྐད་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཤ་ཟའི་སྐད་ ལྟ་བུ་ཤོད་པ། ལ་ལས་བོད་སྐད་བཤད་ན་ངོ་ཚར་བརྩི་ཞིང་། བོད་ཡིག་སྦྱངས་ན་ དགོས་པ་ཆུང་ཞིང་བེད་སྤྱོད་ཉུང་བར་བསམ་པ་སོགས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་ངན་ངོན་ལྗན་ལྗིན་ཆར་རྗེས་ཀྱི་མྱུ་གུ་ཇི་བཞིན་ཐོན་བཞིན་འདུག ལྷག་པར་དུ་དེང་གི་སློབ་གྲྭ་ཆེ་ འབྲིང་ཆུང་གསུམ་གྱི་སློབ་གཉེར་བ་མང་པོས་རང་སྐད་ལ་གཙིགས་ཆེན་མེད་པར་ ནད་ཡམས་བཞིན་རིང་དུ་དོར་ཞིང་གཞན་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལ་ཁོག་ནང་སྙིང་དང་དཔྲལ་བའི་མིག་ཇི་བཞིན་དུ་བརྩིས་ནས་ངང་པ་པད་མཚོར་འཇུག་པ་བཞིན་བརྩོན་བརྒྱ་ལྷུར་ལེན་བྱེད་བྱེད་བཞིན་འདུག དེ་ནི་དངོས་གནས་རང་ཁྱིམ་དོར་ ནས་གཞན་ཁྱིམ་ལ་བརྟེན་པ་ལྟ་བུར་སོང་བ་མ་ཡིན་ནམ། འཇིག་རྟེན་གཏམ་དཔེར། ཕ་མེད་པར་ཨ་ཁུར་རེ་དུས།ཚིག་སྙན་མོ་རྣ་ཡིས་མ་གོ། མ་མེད་པར་ཨ་ནེར་རེ་དུས། ཟས་ཞིམ་པོ་མིག་གིས་མི་རིག་ཟེར་བའི་མཇུག་འབྲས་ལྟ་བུ་ཡོང་རྒྱུར་གདོན་མི་ཟའོ། དེ་དག་ལས་བོད་སྐད་ཉམས་བཞིན་པ་རྟོགས་ཐུབ་ཅིང་། སྣང་ཚུལ་ངན་པ་དེ་དག་ གིས་བོད་མི་རིགས་ལ་གནམ་སྔོན་པོས་མ་ཁེབས་ཤིང་ས་ཆེན་པོས་མ་ཐེགས་པའི་ གྱོང་གུན་ཆེན་པོ་བཟོ་ངེས་ཡིན།དེ་དག་ལ་མཚན་ཉིད་རྫོགས་པའི་བོད་པ་ཞིག་གམ། མིང་དོན་མཚུངས་པའི་བོད་རིགས་རྣལ་མ་ཞིག་གིས་དཔྱད་ན། ཁོ་ཚོ་ནི་སྔོན་བྱོན་ མེས་པའི་བླ་རྐང་རླུང་ལ་བསྐུར་མཁན་གྱི་གཤེད་མ་རེད་ལ། བོད་པ་ཚང་མདུན་སྐྱོད་འཕེལ་རྒྱས་སྟེང་གི་བཀག་རྡོ་རེད།དེ་འདྲའི་སྐྱེ་བོར་མི་རིགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་ལ་རྒྱ་གཏན་ནས་མིན་འདུག་ཅེས་སྨྲས་ན་ཆོག གལ་ཏེ་དེ་འདྲའི་སྣང་ཚུལ་ངན་ པར་བཀག་འགོག་མེད་སོང་ན། སྤྲེའུ་སྲིན་རིགས་ལས་མཆེད་པའི་མི་རིགས་འདིར་ ཟུངས་ཁྲག་དྭངས་མའི་འཕར་རྩ་ཇི་ལྟར་རྒྱས་ནུས་སམ། མཁས་མཆོག་མཁྱེན་རབ་ འོད་གསལ་མཆོག་གིས། ཕ་ཕུལ་ཕ་སྐད་བརྗེད་པའི་གོམས་གཤིས་དང་། །ཕ་མ་གཙོག་པར་ལྟ་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། །རང་རིགས་རྒྱབ་ཏུ་བསྐྱུར་བའི་བསམ་པ་སྟེ། ། འདི་གསུམ་འཛོམས་པ་ཕྱུགས་ཀྱི་རང་གཟུགས་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པས། ང་ཚོས་ སྐད་ཡིག་ནི་འབྲེལ་འདྲིས་ཀྱི་ལག་ཆ་ཁོ་ནར་མི་ལྟ་བར་མི་རིགས་ཤིག་གི་གཟི་བྱིན་འོད་སྟོང་འབར་བའི་རིག་གནས་ཀྱི་འདེགས་ཤིང་དང་།བསམ་གཞིགས་བྱེད་སྟངས་ཤིག འདུ་ཤེས་དང་བླ་སྲོག་ཅིག་ཏུ་བསྒོམ་ནས། དེ་ཉམས་པ་སླར་གསོ་དང་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་བྱ་ཐུབ་རྒྱུར་བརྩོན་བརྒྱ་འབད་སྟོང་བྱ་དགོས། བོད་ཀྱི་གཏམ་དཔེར། རང་རིན་པོ་ཆེ་ཡིས་མ་སྐྱོབ་ན། རོགས་རིས་མ་མགོ་ཡིས་སྐྱོབ་ རབས་མེད། ཅེས་པ་ནང་བཞིན། རང་ཉིད་ནི་རང་གི་མགོན་སྐྱབས་ཡིན་པས། རང་ཅག་མི་རིགས་འདི་རྗེས་ལུས་ཀྱི་ཞྭ་མོ་ཕུད་ཐུབ་པ་དང་།འབྱོར་ཕྱུག་མངའ་ཐང་གི་བགྲོད་ལམ་དུ་བསྐྱོད་དགོས་ན། རང་རིན་པོ་ཆེ་སྟེ་རང་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་ བརྩོན་འགྲུས་དང་།སྙིང་སྟོབས།ནུས་རྩལ་དང་སྟོབས་ཤུགས་སོགས་ལ་བརྟེན་དགོས་པ་ལས། རྙིང་ཞེན་དང་བག་འཁུམ། སྡུག་ཡུས་དང་འཁང་ར། མིང་གྲགས་དང་ ཁེ་སྤོགས་མཐོང་ན་ཁ་ལས་མིག་ཆེ་བ་ལྡང་ནས་འཕྲལ་ཡུན་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གཞན་ དབང་དུ་སོང་ན། ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་འདས་ཀྱང་རྗེས་ལུས་ཉིད་ལས་མེད་དོ།
མཁས་དབང་དོར་ཞི་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ཀྱང་། མི་རིགས་རང་ཉིད་ཤེས་རབས་ སྙིང་སྟོབས་ཀྱིས།། ཡར་བསྐྱེད་གོམ་པ་རང་སྤོས་མ་བྱས་པར།། གཞན་གྱི་སྐྱོར་ཅིང་ ལམ་ཁྲིད་ལ་བརྟེན་ན། །བསྐལ་བརྒྱར་འདས་ཀྱང་རྗེས་ལུས་ཉིད་ལས་མེད། ཅེས་པ་ལས་རྟོགས་ཐུབ་བོ།།
འདིར་ཁོ་བོས་གླེང་བར་འདོད་པ་ནི།རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལས་འཕྲོས་ཏེ།ཉི་ཟླ་བཞིན་བཀྲ་བའི་གངས་ལྗོངས་གཙུག་ལག་བང་མཛོད་ནང་གི་ཞེ་སའི་སྐོར་ལ་རགས་ཙམ་འཆད་རྒྱུ་དེ་ཡིན།ཕྲན་གྱིས་ཁ་བྱང་དེ་འདྲ་ཞིག་འདེམས་དགོས་པའི་དམིགས་ཡུལ་ནི། མ་གཞི་དེང་གི་དུས་དེར་རང་ཅག་ཁ་བའི་རིག་གནས་ཀྱི་ཞིབ་ འཇུག་ཐད་ལ་གཡུར་ཟའི་འབྲས་བཟང་ཐོབ་ཡོད། འོན་ཀྱང་བོད་ཀྱི་རྒྱུན་ལྡན་སྤྱི་ ཚོགས་འཚོ་བའི་ཁྲོད་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་ཞེ་སའི་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་གནང་མཁན་ཉུང་ཞིང་དེའི་སྐོར་གྱི་དཔྱད་རྩོམ་མམ་ཡིག་ཆ་ཉུང་བས་ཡིན། ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་ལུགས་སྲོལ་དང་ཞེ་ས་དག་ལས་རང་ཅག་མི་རིགས་ནི་ཡ་རབས་གུས་ཞབས་ཆེ་ཞིང་དཔལ་ཡོན་གྱི་ཕྱུག་པའི་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་པ་རྟོགས་ ཐུབ། ཕུལ་བྱུང་གི་ལུགས་སྲོལ་དེ་དག་ནི་ང་ཚོའི་སྔོན་བྱོན་མེས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ རབས་ནས་མི་རབས་རྒྱུད་ནས་ང་ཚོར་གནང་བའི་རིན་ཐང་གཞལ་བར་དཀའ་བའི་ནོར་བུ་ཉག་གཅིག་ཡིན་ལ།དེ་དག་ཉམས་པ་མེད་པའི་ངང་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་བྱ་དགོས་པ་ནི་ང་ཚོ་རྗེས་རབས་པ་རྣམས་ཀྱི་འགན་འཁྲི་དོར་དུ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན། འོན་ཀྱང་།དུས་དེང་སང་ང་ཚོའི་མི་རིགས་འདིའི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟང་པོ་དེ་དག་ལ་རྒྱུས་མངའ་མེད་པའམ། གུས་ལུགས་ཞེ་ས་དག་མི་ཤེས་པའི་སྐྱེ་བོ་མང་དག་ཅིག་མཆིས། ཁྲོན་པའི་ནང་ནས་ནམ་མཁའི་ཁ་ཞེང་ལྒིང་བའི་ཅོལ་བྱུང་མདོ་མེད་བ་དག་གིས་ ཞེ་ས་གནང་མཁྱེན་མཁན་གྱི་སྐྱེ་བོ་དག་མིག་ལམ་དུ་མཐོང་དུས་དེ་དག་གི་སྐད་ཆའི་ནང་དོན་མི་གོ་ཞིང་། ཞེ་ས་གནང་མཁྱེན་མཁན་གྱི་སྐྱེ་བོ་དག་ལ་མཐོང་ཆུང་དང་ རྙིང་ཞེན་པ་ཞེས་འབོད་ཀྱི་འདུག གནས་ཚུལ་དེ་དག་གིས་རྐྱེན་པས་ཁོ་བོས་ ཞེ་སའི་སྐོར་ལ་ཅུང་ཟད་གླེང་ཁུལ་བྱས་པ་ཡིན།
སྤྱིར་བདག་ལྟ་བུ་ལ་མཚོན་ན། མཐོང་རྒྱ་ཐོས་རྒྱ་ཆུང་ཞིང་རིག་གནས་ཀྱི་རྨང་གཞི་ཞན་པས།རྩོམ་གྱི་སྔ་ཕྱི་བར་གསུམ་དུ་མ་རྟོགས་ལོག་རྟོག་གིས་དྲངས་པའི་སྐྱོན་དང་ནོར་འཁྲུལ་ཇི་སྙེད་ཅིག་ངེས་ཀྱང་།རང་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་ལ་སྲི་ཞུའི་ཚུལ་དུ་ཅུང་ཟད་གླེང་བར་བྱ་བས།ཤེས་ཡོན་གྱི་ཕ་མཐའ་ཡངས་བའི་གཟུར་གནས་དྲན་དབང་རྣམ་པས་གསོས་སུ་སྨིན་པའི་བཀའ་སློབ་དང་དགོངས་འཆར་གང་མང་གནང་རྒྱུའི་འདུན་པ་ཆེའོ། །
དེ་ཡང་རང་ཅག་མི་རིགས་ནི་ཡ་རབས་གུས་ཞབས་ཆེ་ཞིང་ཕན་ཚུན་སྐད་ཆའི་ཁྲོད་ཞེ་སས་ཕྱུག་པའི་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་ལ། ཞེ་སའི་བཀོལ་སྤྱོད་ཐད་ལའང་དང་དོད་ཆེ་བའི་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན། ང་ཚོས་ཞེ་ཚིག་གིས་ཐོག་ནས་སྐྱེ་བོ་ཞིག་གི་ བསམ་སྤྱོད་དང་།སྨྲ་བརྗོད་ཀྱི་བྱང་ཚད།མི་རིགས་ཤིག་གི་ཤེས་རིག་དཔལ་ཡོན་དང་ཡ་རབས་ཚུལ་བཟང་གི་གུས་ལུགས་རྟོགས་ཐུབ་ལ།སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་གི་འདུ་ཤེས་ཀྱང་མཚོན་ཐུབ་པ་ཡིན། མི་རིགས་འདི་ཉིད་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་དང་ ཤེས་རིག་གི་ཆུ་ཚད་གོང་མཐོར་འགྲོ་བ་དང་བསྟུན་ནས། བོད་ཀྱི་སྐད་ཆའི་ཁྲོད་ཀྱི་ ཞེ་སའང་མེད་པ་ནས་ཡོད་པ་དང་།ཡོད་པ་ནས་ཕུན་སུམ་ཇེ་ཚོགས་སུ་འཕེལ་རྒྱས་དང་སྙན་འཇེབས་ལྡན་པར་གྱུར་བཞིན་ཡོད་ལ། བོད་ཀྱི་རྒྱུན་ལྡན་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ མེད་ན་མི་ཆོག་པ་ལྟ་བུའི་གནས་བབ་བཟུང་ཡོད་ཅིང་། དེས་བོད་ཀྱི་བསམ་པའི་ དཔལ་ཡོན་གྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ཐད་ལའང་ཕན་ནུས་བཟང་པོ་ཐོན་ཡོད། དེས་ན། ངེད་ཅག་ཁ་བའི་རྗེས་ཤུལ་མཁན་ཚོས་ཆུ་སྐྱེས་འདབ་མ་གྲོལ་འདྲའི་དུས་བཟང་ འདིར། མཚར་སྡུག་རྣམ་པར་བཀྲ་ཞིང་དྲི་བསུང་ལྷང་ལྷང་དུ་འཐུལ་བའི་ཞེ་སའི་ མེ་ཏོག་ཆུན་པོ་དེ་ཉིད་ཉམས་པ་སླར་གསོ་དང་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་བྱས་ཏེ།གངས་ལྗོངས་གཙུག་ལག་ལྷ་ཡི་རྫིང་རིང་ཡངས་མོར་ཞེ་སའི་ཉིན་བྱེད་གཞོན་ནུའི་འཛུམ་མདངས་ཕྱོགས་བཅུར་ལྷམ་མེར་འཕྲོ་ཐུབ་རྒྱུར་འབད་པ་ལྷུར་ལེན་བྱ་དགོས་སོ། །
དང་པོ། བོད་ཀྱི་ཞེ་སའི་བྱུང་བ་དང་འཕེལ་རྒྱས།
དེའང་བོད་ཀྱི་ཞེ་ས་དེ་ཉིད་དུས་ནམ་ཞིག་ལ་བྱུང་མིན་གྱི་ཐད་ལ་ཁ་གསལ་གྱི་གཏིང་གསལ་གྱི་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་ཞིག་རྙེད་དཀའ་རུང་། 《བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔའི》ནང་འཁོད་པ་ལྟར་ན།བོད་རྒྱལ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་
ཞེ་ས་བྱུང་བར་འདོད་ཅིང་།དེས་ན།ད་བར་མ་མཐར་ཡང་ལོ་ངོ་སུམ་སྟོང་ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་ངེས།《ཞེ་སའི་ཚིག་མཛོད་རབ་གསལ་མེ་ལོང》①ནང་འཁོད་པ་ལྟར་ན།ཞེ་ས་བྱུང་བ་ནས་ད་བར་མ་མཐར་ཡང་བགྲང་ཆ་ཆིག་སྟོང་ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་ ཚུལ་སྤུར་རྒྱལ་སྐབས་ནས་བྱུང་བའི་རྡོ་རིང་དང་དྲིལ་བུའི་ཁ་བྱང་།བྲག་བརྐོས་ཡིག་རིགས།ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཡིག་ལོ་རྒྱུས་སོགས་ལས་ར་སྤྲོད་བྱུང་ཡོད་ཟེར། བདག་གིས་བལྟས་ན།ལོ་ངོ་སུམ་སྟོང་གོང་ལ་བོད་ལ་ཞེ་ས་བྱུང་ཡོད་མེད་ད་ལྟ་ཚིག་ཐག་གཅོད་དཀའ་བ་ཞིག་ཡིན།རྒྱུ་མཚན་ནི་སྐབས་དེ་དུས་བོད་ལ་སྒྲ་གཟུགས་དོན་གསུམ་མཚོན་པའི་ཡི་གེ་ཞིག་མེད་ལ། ལོ་ངོ་སུམ་སྟོང་གོང་གི་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་ ཧ་ཅང་གི་དཀོན་པས་ཞེ་ས་ཡོད་མེད་ནི་དྲི་རྟགས་ཤིག་ལས་མ་འདས།འོན་ཀྱང་ལོ་ངོ་ཆིག་སྟོང་ལྷག་གི་གོང་ན་ཞེ་ས་ཡོད་པ་ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་གནའ་བོའི་རྩོམ་ཡིག་དང་རྡོ་རིང་གི་ཡི་གེ་སོགས་ལས་མཐོང་ཐུབ་པ་ཡིན།དཔེར་ན།བཙན་པོ་ཁྲི་འདུས་སྲོང་ སྐབས་ཀྱི་མགུར་གླུའི་ནང②“ད་ཙམ་ནྀ་དགུང་མཐའ་ཡན།།གཉྀ་ཟླ་ནྀ་སྤྱན་གྱྀས་གཟྀགས། དགུང་སྔོ་ནྀ་སྙན་གྱིས་གསན། པྱ་འྀ་ནྀ་གཙུག་མྱྀ་འགྱུར ”ལྟ་བུ། ། བཙན་པོ་ཁྲི་གཙུག་ལྡེ་བརྩན་འཁོར་དང་བཅས་པའི་སྨོན་ལམ་དུ་གསོལ་བའི་ཡི་གེར③“བཙན་པོ་ཁྲྀ་གཙུག་ལྡེ་བཙན་གྱྀ་ཞ་སྔ་ནས། དཔག་ཏུ་མྱེད་པར་སྐུ་ཚེ་རྀང་ལ། མངའ་ཐང་ཆེ། ཐུགས་ལ་དགོངས་སོ་འཙལ་འབྱོརད་གྲུབ་སྟེ་འཁོར་ལོ་སྐོར་བའྀ་ རྒྱལ་པོ་དང་འདྲ་བར་གླྀང་བཞྀ་རྒྱལ་ཁམས་གཞན་ལ་ཡང་མངའ་མཛད་ཅྀང་མཐར་བླ་ན་མྱེད་པའྀ་སངས་རྒྱས་སུ་གྲུབ་པར་སྨོན་ཏོ”དང་། དེ་སྔ་ཤེས་རྟོགས་ཟིན་པའི་ བོད་ཀྱི་རྡོ་རིང་དང་དྲིལ་བུ་ཡོད་དོ་ཅོག་གི་ཆེས་སྔ་ཤོས་སུ་གྲགས་པའི་ཇག་རོང་ དགའ་ལྡན་བྱིན་ཆེན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་དྲིལ་བུའི་ཁ་བྱང་ཞེས་པའི་ཡི་གེའི་ཐོག་ མར་ཡང་།④“བོདཀྱྀལྷབཙནཔོཁྲྀལྡེགཙུགབརྩནམཅེདཀྱྀསྐུཡྣོདུབསྔོསྟེ” ལྟ་བུའི་ནང་ཞེ་སའི་ཚིག་ཐར་ཐོར་ཡོད་པའོ། དེ་བཞིན་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་ སྐབས་བསམ་ཡས་རྡོ་རིང་ལ་བརྐོས་པའི་གཙིགས་ཡིག་དང་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་དགུ་པའི་སྟོད་བཞེངས་པའི་དབོན་ཞང་མོལ་བའི་རྡོ་རིང་ཡི་གེའི་ཁྲོད་དུའང་ཞེ་སའི་ཚིག་མི་ཉུང་བ་ཞིག་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པས།དེ་དག་ལས་ལོ་ངོ་ཆིག་སྟོང་གོང་བོད་ལ་ཞེ་ས་ཡོད་པ་ར་སྤྲོད་ཐུབ་པ་ཡིན། ཡང་གཅིག་བཤད་ན། སྤྱིར་སྐད་ཆ་དང་ཞེ་ས་གང་ ཞིག་ཡིན་རུང་དེ་ནི་མི་ག་གེ་མོས་གསར་བཟོ་བྱས་པ་མ་ཡིན་པར།སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བ་དང་དུས་མཚུངས་མི་རྣམས་ཀྱི་ངལ་རྩོལ་འཚོ་བའི་ཁྲོད་རིམ་བཞིན་ བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ལ།དེ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཐོན་རྫས་ཤིག་ཡིན།བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཞེ་ས་ནི་དཔོན་པོའི་རིགས་དང་གོ་གནས་ཡོད་པའི་སྐྱེ་བོར་སྤྱོད་པ་མང་ཞིང་། དེ་ནི་གོ་ གནས་དང་དབང་ཐང་མཚོན་པའི་རྟགས་ཀྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན།སྐབས་དེ་དུས་མི་དང་མིའི་བར་གྲལ་རིམ་གྱི་འདུ་ཤེས་ཅི་ཙམ་ཆེ་ན་ཞེ་སའི་མིང་ཡང་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པ་མང་བ་ཡིན། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་ལམ་ལུགས་ངན་པ་ མེད་པར་བྱས་ཤིང་། མི་དམངས་ལ་རང་ལུས་རང་དབང་ཐོབ་ཅིང་རིམ་བཞིན་སྤྱི་ ཚོགས་ཀྱི་གནས་བབ་ལ་གནམ་ས་བླ་འོག་ལྟ་བུའི་འཕོ་འགྱུར་ཆེན་པོ་བྱུང་བས། རང་ཅག་ཁ་བའི་ལྗོངས་ཀྱི་ཡ་རབས་གུས་ཞབས་མཚོན་པའི་ཞེ་སའང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ངོ་བོ་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ནས། ཞེ་སའི་ངོ་བོའང་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་ཡིན། དེ་ནས་བཟུང་ཞེ་ས་བེད་སྤྱོད་བྱ་ཡུལ་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ཇེ་ཆེར་སོང་ཞིང་།ཞེ་ས་བཀོལ་སྤྱོད་གནང་མཁན་གྱི་སྐྱེ་བོའི་མི་གྲངས་ཀྱང་ནམ་མཁའི་སྐར་ཚོགས་ཇི་བཞིན་རྒྱུན་མི་ཆད་བར་ཇེ་མང་ནས་ཇེ་མང་དུ་སོང་ལ།རྒྱུན་ལྡན་འཚོ་བའི་ཁྲོད་མི་རྣམས་སྐད་ཆ་ཤོད་སྐབས་མེད་ན་མི་ཆོག་པ་ལྟ་བུའི་དམིགས་བསལ་གྱི་གནས་བབ་བཟུང་ཡོད།
བོད་ཀྱི་ཞེ་ཚིག་དག་གིས་བོད་སྐད་ཡིག་གི་ཐ་སྙད་དེ་བས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བྱས་ཤིང་།སྐད་ཆ་དེ་བས་སྙན་འཇེབས་ལྡན་ཞིང་ཡིད་སེམས་འགུག་པ་དང་།ཚིག་མཛེས་ཤིང་རོ་བཅུད་ལྡན་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་བར་བྱས་ལ།དེས་མི་རྣམས་ཕན་ཚུན་བསམ་བློ་དང་ལྟ་བ། བརྩེ་དུང་བརྗེ་རེས་བྱེད་པར་གལ་འགངས་ཆེ་བའི་ཕན་ནུས་ཐོན་ཡོད། ད་ཆ་བོད་ཀྱི་རྒྱུན་ལྡན་འཚོ་བའི་ཁྲོད་གོ་གནས་མཐོ་དམའ་དང་དཔལ་འབྱོར་ དབུལ་ཕྱུགཕོ་མོའི་ཁྱད་པར།ལས་ཀའི་ཐོབ་ཐང་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཐ་དད་དུ་མི་ཕྱེ་བར་ཞེ་ས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་དོ།
གཉིས་པ་། ཞེ་སའི་ཚིག་གི་གྲུབ་ཚུལ་རྣམ་པ།
སྤྱིར་ཞེ་སའི་ཚིག་ལ་གྲུབ་ཚུལ་རྣམ་པ་མང་དུ་ཡོད་ངེས་ཀྱང་འདིར་ཁོ་བོས་རང་གི་ཤེས་ཚོད་ཀྱིས་ཕྱོགས་དྲུག་གི་ཐོག་ནས་རགས་ཙམ་འཆད་རྒྱུ་ཡིན།
༡ དོ་མཉམ་གྱི་རྣམ་པ། དེ་ནི་ཕལ་སྐད་ཁྲོད་ཀྱི་བྱ་ཚིག་དང་མིང་ཚིག་རྒྱན་ཚིག་སོགས་ལ་བལྟོས་ནས་དེ་དང་འཚམ་པའམ་དོ་མཉམ་པའི་ཞེ་སའི་ཚིག་གྲུབ་ཚུལ་གྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ལ་ཟེར་ཏེ་དཔེར་ན།ཕལ་སྐད་ཁྲོད་ཀྱི་བཤད་ལྟ་བུར་རང་དང་ཆ་མཉམ་པའི་ཞེ་ཚིག་གསུང་ལྟ་བུ་དང་། ཕལ་སྐད་ཁྲོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་མིག་ལྟ་བུར་ཞེ་སའི་ནང་ སྤྱན་ལྟ་བུ།། དེ་བཞིན། ཉན་ལ་གསན། ཁ་ལ་ཞལ། སོ་ལ་ཚེམས། མགོ་ལ་དབུ། ཕ་ལ་ཡབ་དང་མ་ལ་ཡུམ། ཆུ་ལ་ཆབ་ལྟ་བུའོ། འོན་ཀྱང་དཔེར་ན། ཕལ་སྐད་ཀྱི་ བཤད་ལ་གསུང་དང་ལག་ལ་ཕྱག ལྕེ་ལ་ལྗགས་ལྟ་བུ་དེ་ལྟར་འདོགས་དགོས་པའི་ རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་དྲངས་རྒྱུ་མེད་པས་དེ་རིགས་བཏགས་མིང་འདོད་རྒྱལ་དུ་འདོད་སྙམ།
༢ ཁ་སྣོན་གྱི་རྣམ་པ། དེ་ནི་ཕལ་སྐད་ཐ་སྙད་ཅིག་ཞེ་སར་འགྱུར་དུས། ཕལ་སྐད་ཁྲོད་ཀྱི་མིང་ངམ་ཚིག་དེའི་གོང་འོག་གང་རུང་ཞིག་ཏུ་དེ་དང་འབྲེལ་བ་ ཡོད་པའི་ཞེ་ཚིག་སྦྱར་ནས་ད་གཟོད་ཞེ་སར་གྲུབ་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་ལ་ཟེར་ཏེ། དཔེར་ན། ཕལ་སྐད་ཀྱི་སྐྲ་ཞེས་པའི་མིང་དེའི་གོང་དུ་དེ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ ཞེ་སའི་ཚིག་དབུ་ཞེས་སྦྱར་ན་དབུ་སྐྲ་ཞེས་ཞེ་སར་གྲུབ་པ་ལྟ་བུ་ལ་ཟེར། དེ་བཞིན། སྤོས་ལ་གཟིམ་སྤོས། དེབ་ལ་ཕྱག་དེབ། ཁྱི་ལ་གཟིམ་ཁྱི། ཁང་པ་ལ་གཟིམ་ཁང་། གདན་ལ་བཞུགས་གདན།ཇ་ལ་གསོལ་ཇ།ཞྭ་ལ་དབུ་ཞྭ། ཆང་ལ་མཆོད་ཆང་ལྟ་བུའོ།།
༣ ཚབ་བྱེད་ཀྱི་རྣམ་པ། དེ་ནི་ཕལ་སྐད་ཁྲོད་ཀྱི་མིང་ངམ་ཚིག་ཅིག་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཞེ་ཚིག་ཅིག་གི་ཚབ་བྱས་པའམ་བརྗེས་ཏེ་ད་གཟོད་ཕལ་སྐད་དེ་ཞེ་ཚིག་ཏུ་གྲུབ་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་ལ་ཟེར་ཏེ། དཔེར་ན། ཕལ་སྐད་སེམས་རྒྱུད་ཅེས་པ་ཞེ་ཚིག་གི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་དགོས་ཚེ། སེམས་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་དེ་དེ་དང་ འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ཞེ་ཚིག་ཐུགས་ཀྱིས་ཚབ་བྱེད་པའམ་བརྗེས་ན་ཐུགས་རྒྱུད་ཅེས་ཞེ་ཚིག་ཏུ་གྲུབ་པ་ཞིག་ལ་ཟེར་བ་ཡིན། དེ་བཞིན། ཁ་ཆེམས་ལ་ཞེ་ཚིག་ཏུ་བཀའ་ཆེམས་དང་ཞལ་ཆེམས། ལག་ཤུབས་ལ་ཕྱག་ཤུབས། ངོ་ཤེས་ལ་ངོ་མཁྱེན་པའམ་ ཞལ་འཚོར་བ། ཁ་གྱེས་ལ་ཞལ་གྱེས། ངུ་སྐད་ལ་ཤུམས་སྐད། ངག་ལན་ལ་ཞལ་ལན། གླ་ཕོགས་ ལ་གསོལ་ཕོགས། ལྟ་བུའོ།།
༤ མཉམ་འདུས་ཀྱི་རྣམ་པ། དེ་ནི་ཕལ་སྐད་ཀྱི་མིང་ངམ་ཚིག་དེ་ཞེ་སའི་ཐོག་ནས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པའི་སྐབས་སུ།ཕལ་སྐད་དེ་ཉིད་ཞེ་སའི་ཚིག་གཉིས་སམ་གཉིས་ཡན་ཆད་མཉམ་དུ་འདུས་ནས་གྲུབ་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་ལ་ཟེར་བ་ཡིན། དཔེར་ན། ཕལ་སྐད་ཁྲོད་ཀྱི་མ་བུ་ཞེས་པ་དེ་ཞེ་ཚིག་གི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱ་ དགོས་ཚེ།མ་ལ་ཞེ་ཚིག་ཏུ་ཡུམ་དང་།བུ་ལ་སྲས་ཞེས་བྱ་བས་མ་བུ་ཞེས་པའི་ཕལ་ཚིག་དེ་ཞེ་ཚིག་ཡུམ་དང་སྲས་གཉིས་མཉམ་དུ་འདུས་ནས་ཡུམ་སྲས་ཞེས་ཞེ་ཚིག་ཏུ་གྲུབ་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་ལ་ཟེར།དེ་བཞིན་དཔེར་བརྗོད་དུ།སེམས་སྐྱིད་པོ་ལ་ཐུགས་མཉེས་པོའམ་ཐུགས་སྤྲོ་པོ།ཁ་བཏགས་གཡོགས་པ་ལ་མཇལ་དར་བསྒྲོན་པ།གཉིད་ཅོག་རྒྱག་པ་ལ་མནལ་ཅོག་སྐྱོན་པ་ལྟ་བུའོ།།
༥ མཉམ་འདྲེས་ཀྱི་རྣམ་པ།ཕལ་སྐད་ཁྲོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་དེ་ཞེ་ཚིག་གི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་འབྲི་དགོས་པའམ་འཆད་དགོས་ཚེ།ཕལ་སྐད་ཁྲོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་དང་དེའི་ཞེ་ཚིག་གཉིས་ལྷན་དུ་འདྲེས་ནས་སྦྱར་ན།ད་གཟོད་ཕལ་སྐད་ཁྲོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་དེ་ཞེ་ཚིག་ཏུ་གྲུབ་པ་ཞིག་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།དཔེར་ན།ཕལ་སྐད་ཁྲོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་མིག་ཞེས་པ་ཞེ་ཚིག་གི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་བཀོལ་དགོས་ཚེ།མིག་ཞེས་པ་ཞེ་ཚིག་ཏུ་སྤྱན་ཟེར་བ་ཡིན་པས། ཕལ་སྐད་ཁྲོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་མིག་དང་དེའི་ཞེ་ཚིག་སྤྱན་གཉིས་མཉམ་དུ་འདྲེས་ནས་ སྦྱར་ན་སྤྱན་མིག་ཅེས་ཞེ་སར་གྲུབ་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་ལ་བྱ་བ་ཡིན།དེ་བཞིན་སྐད་ལ་གསུང་སྐད།གཟུགས་ལ་སྐུ་གཟུགས་ལྟ་བུའོ།(མཉམ་འདུས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་མཉམ་འདྲེས་ཀྱི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི་མཉམ་འདུས་ནི་ཞེ་ཚིག་གཉིས་མཉམ་དུ་འདུས་པ་ལ་བྱ་ཞིང་། མཉམ་འདྲེས་ཀྱི་རྣམ་ པ་ནི་ཕལ་སྐད་ཁྲོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་དེ་དང་དེའི་ཞེ་ཚིག་གཉིས་མཉམ་དུ་འདྲེས་ནས་ཞེ་སའི་ཚིག་ཏུ་གྲུབ་པ་ཞིག་ལ་ཟེར་བ་ཡིན)
༦ གྲུབ་ཚུལ་རྣམ་པ་གཞན། ཞེ་སའི་ཚིག་གི་གྲུབ་ཚུལ་རྣམ་པ་གཞན་ཞིག་ནི། སྤྱིར་བཏང་དུ་དཔེར་ན་ལུས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་དབང་པོའམ་ཆ་བྱད་སོགས་ལ་ཕལ་ཆེ་བར་མདུན་དུ་སྐུ་ཞེས་སྦྱོར་བ་སྟེ། དཔེར་ན་སྐུ་གཟུགས་དང་སྐུ་སྐེད།སྐུ་བྱད་དང་སྐུ་ཤ། སྐུ་བསོད་དང་སྐུ་རུས།སྐུ་གདུང་སོགས་དང་། ཡང་རྐང་པ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་མགོར་ཞབས་ཞེས་སྦྱོར་སྲོལ་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། ཞབས་ལྷམ་དང་ཞབས་པུས།ཞབས་སེན་དང་ཞབས་སུག ཞབས་བྲོ་དང་ཞབས་ཕྱག་ ལྟ་བུ།དེ་བཞིན་མིག་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པར་སྤྱན་མིག་དང་སྤྱན་ཤེལ། སྤྱན་ཆབ་དང་སྤྱན་གཟིགས་ལྟ་བུའོ།།
གསུམ་པ། ཞེ་སའི་དབྱེ་བ་ཕྲན་བུ་བཤད་པ།
སྤྱིར་བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་ཕལ་ཆེ་བར་ཞེ་ས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅིང་།དེའི་ནང་ནས་བོད་ལྗོངས་ཁུལ་ཀྱི་ལྷ་ས་དང་གཞིས་ཀ་རྩེ།ལྷོ་ཁ་སོགས་ཀྱི་སྐད་ཆའི་ཁྲོད་ཞེ་ས་དེ་བས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཤིང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་ཅུང་མང་བ་དང་ཨ་མདོའི་སྐད་དང་ཁམས་སྐད་ནང་ཞེ་ས་བེད་སྤྱོད་ཅུང་ཉུང་བ་རེད།
ཞེ་ས་ལ་ཁ་ཐོག་དང་ཡིག་ཐོག་ཁག་གཉིས་སུ་དབྱེ་ཞིང་།ཁ་ཐོག་གི་ཞེ་ས་བོད་ཡུལ་ས་ཆ་སོ་སོར་མི་འདྲ་བའི་གནས་ཅུང་མང་ཞིང་།ཡིག་ཐོག་གི་ཞེ་ས་བོད་ཡོངས་གཅིག་གྱུར་ཀྱི་ཆ་ཅུང་མང་བ་ཡིན།བོད་ཀྱི་ཞེ་ས་ལའང་བྱ་ཚིག་དང་མིང་ཚིག ཚབ་ཚིག་དང་རྒྱན་ཚིག་སོགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང་དེའི་ནང་ནས་མིང་ཚིག་དང་བྱ་ཚིག་གིས་ཞེ་ཚིག་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱད་བཅུ་ཙམ་ཟིན་ཀྱི་ཡོད། དེའང་བརྗོད་ས་བརྗོད་ཡུལ་མི་འདྲ་བར་གཞིགས་ཏེ་ལ་ལ་ནི་གུས་བཀུར་བརྩི་འཇོག་ཞུ་ཚུལ་མཚོན་པ་དང་། ལ་ལ་ནི་ཉམས་བརྗིད་སྒམ་བརླིང་ལྡན་པའི་ གཟི་ཉམས་མཚོན་པ། ལ་ལ་ནི་མཛའ་ཞིང་བརྩེ་བའི་ངང་ཚུལ་མཚོན་པ་དང་ཁེངས་སྐྱུངས་ཉམ་ཆུང་འཛིན་པའི་ཁྱད་རྟགས་མཚོན་པ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཡོད།
༡ མིང་གི་ཞེ་ས།སྤྱིར་གདགས་གཞི་ཕུང་པོ་ལྔ་ཚང་བའི་གང་ཟག་མི་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་བྱ་སྤྱོད་དང་རྣམ་འགྱུར།ངང་ཚུལ།འགྲོ་བ་མིའི་ཟས་གོས་འགྲོ་སྡོ་དང་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ། སེམས་ཁམས་དང་ལག་ཆ་ལ་སོགས་ཕལ་ཆེ་བར་ཞེ་ས་འཇུག་སྲོལ་ཡོད། མིང་གི་ཞེ་ས་ནི་ཕལ་སྐད་ཁྲོད་ཀྱི་མིང་ལ་ཞེ་ཚིག་ཀྱང་མིང་སྦྱར་བ་དཔེར་ན།ཁ་པར་ལ་ཞལ་པར་དང་།མིག་ཆུ་ལ་སྤྱན་ཆབ།སྡོད་ཁང་ལ་གཟིམ་ཁང་། གདན་ཁྲི་ལ་བཞུགས་ཁྲི། སྐེད་པ་ལ་སྐུ་སྐེད། ཉི་མ་ལ་ཞུགས་ཉི་ལྟ་བུའོ།
༢ བྱ་ཚིག་གི་ཞེ་ས།འགྲོ་བ་མིའི་བྱ་བྱེད་ཀྱི་འགུལ་སྐྱོད་རྣམ་པ་མཚོན་པ་ཡིན་ཏེ། ཉན་པ་ལ་གསན་པ། བལྟས་པ་ལ་གཟིགས་པ། བསྡད་པ་ལ་བཞུགས་པ། སྐྱེས་པ་ལ་འཁྲུངས་པའམ་སྐུ་བལྟམས་པ། མནའ་སྐྱེལ་བ་ལ་དབུ་མནའ་བཞེས་པ། གྲོད་ཁོག་ལྟོགས་པ་ལ་གསོལ་གྲོད་བཅོམས་པ་ལྟ་བུའོ།
༣ རྒྱན་ཚིག་གི་ཞེ་ས།དཔེར་ན།རྒ་བ་ལ་བགྲེས་པ།རྒྱགས་པ་ལ་སྐུ་ཤ་འབྱོར་པོ། དགའ་ཚོར་ལ་དགྱེས་ཚོར་རམ་མཉེས་ཚོར། མཛེས་པོ་ལ་མཚར་པོ། ལྟ་བུའོ།
༤ ཚབ་ཚིག་གི་ཞེ་ས། ཁྱོད་ལ་ཁྱེད། ཁྱོད་རང་ལ་ཁྱེད་རང་ངམ་སྐུ་ཉིད། ཁྱོད་གཉིས་ལ་རྣམ་པ་གཉིས།
བཞི་བ། ཞེ་སའི་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་གནས།
སྤྱིར་ཞེ་སའི་བཀོལ་སྤྱོད་བྱ་ཡུལ་གྱི་ཁྱབས་ཁོངས་ཧ་ཅང་ཆེ་ཡང་འདིར་རྒྱུན་ལྡན་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་བེད་སྤྱོད་བྱ་ཡུལ་ཅུང་མང་བའི་གནས་འགའ་འཆད་རྒྱུ་ཡིན།དང་ཐོག་མི་ཕན་ཚུན་འབོད་ཚུལ་ཐད།སྤྱིར་རང་གི་རང་ལ་ཞེ་ས་འཇུག་སྲོལ་མེད་ཀྱང་ས་ཆ་ལ་ལར་མིང་བརྡ་དང་པོའི་སྐབས་སུ་ང་ལ་བདག་དང། གུས་པ། ཕྲན་ལྟ་བུ་དང། ང་ཚོ་ལྟ་བུར་བདག་ཚོ་ཞེས་འཇུག་སྲལ་ཡོད་པ་དཔེར་ན། བདག་དེ་རིང་གཉེན་སྒྲིག་མཛད་སྒོར་བཅར་ཐུབ་པ་མིན་འདུག་ལྟ་བུ་གུས་ལུགས་ཚུལ་དུ་འཇུག་པའོ། མིང་བརྡ་གཉིས་པའི་སྐབས་ཁྱོད་ལ་ཁྱེད་དང་ཁྱོད་རང་ལ་སྐུ་ཉིད། ཁྱོད་གཉིས་ལྟ་བུར་རྣམ་པ་གཉིས་སམ་ཁྱེད་གཉིས་ལྟ་བུ་དང། མིང་བརྡ་གསུམ་པ་ཁོ་ལྟ་བུར་ཁོང་དང་ཁོ་ཚོ་ལྟ་བུར་ཁོང་ཚོ་དང་ཁོང་རྣམས་པ་ལྟ་བུ། དེ་མིན་འབོད་སྒྲའི་སྐབས། རང་ལས་མཐོ་བའི་མཁས་མཆོག་དམ་པ་ལྟ་བུར་ཀྱེ་ཞེས་འབོད་དགོས་ཏེ། དཔེར་ན། ཀྱེ། སློབ་དཔོན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལྟ་བུ་དང། རང་དང་མཉམ་པར་ཀྭ་ཡེ་ཞེས་འབོད་དགོས་པ།དཔེར་ན། ཀྭ་ཡེ། སློབ་གྲོགས་དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་ལགས།ཁྱེད་བདེ་མོ་ཨེ་ཡིན་ལྟ་བུ།(ས་ཆ་ལ་ལར་མིའི་མིང་གི་རྗེས་སུ་ལགས་ཞེས་སྦྱོར་སྲོལ་ཡོད་དེ། བཀྲ་ཤིས་ལགས་དང་ལྷ་མོ་ལགས། རྒན་ལགས་དང་ཨ་མ་ལགས་ལྟ་བུ)རང་ལས་དམའ་བར་ཝ་ཡེ་ཞེས་འབོད་སྲོལ་ཡོད་པ། དཔེར་ན་ཝ་ཡེ། བུ་ཆུང་ཁྱོད་གང་ལ་འགྲོའམ་ལྟ་བུ། དེ་མིན་སྐུ་མགྲོན་སོགས་ཡར་བསུ་མར་སྐྱེལ་དང་གསོལ་སྟོན། གཉེན་སྒྲིག་མཛད་སྒོ། འདུ་ཚོགས་དང་གུས་ལུགས་མཛད་སྒོ་སོགས་དང། བསྟན་ བཅོས་དང་རྣམ་ཐར་སོགས། ཕན་ཚུན་བཀའ་མོལ་དང་ཁ་བརྡ་། བགྲོ་གླེང་སྐོར་གྱི་འབྲེལ་འདྲིས་སོགས་སུ་གཞོན་པས་རྒན་པར་ཞེ་ས་དང་རིམ་པ་དམའ་བས་ མཐོ་བར་དང།སློབ་ཕྲུག་གི་དགེ་རྒན་དང་ཕ་མ་སོགས་ལ་ཞེ་ས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ སྲོལ་ཡོད་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་ཁོར་ཡུག་ལ་ལར་ཕ་མས་བུ་ལ་ཞེ་ས་སྤྱོད་དགོས་པའང་ཡོད་ལ་མཐོ་བས་དམའ་བར་ཡང་ཞེ་ས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་དོ།།
ལྔ་པ། ཞེ་ས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་སྐབས་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས་པའི་གནད་དོན་འགའ།
༡ ཞེ་ས་རྐང་ཆག་རྒྱགས་རྒྱུ་མེད་པ།ཞེ་ས་རྐང་ཆག་ཞེས་པ་ནི་གཞན་ལ་ཞེ་ས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་སྐབས་རང་གི་བཤད་པའི་སྐད་ཆ་དུམ་བུ་དེའི་མགོ་གཞུག་བར་གསུམ་དུ་ཞེ་ཚིག་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པ་ལས།དུམ་བུ་སྔ་མར་ཞེ་ཚིག་སྤྱད་ཅིང་དུམ་བུ་གཞུག་མར་ཞེ་ས་མི་བྱེད་པའམ། ཡང་ན་དུམ་བུ་སྔོན་མར་ཞེ་ཚིག་མ་སྤྱད་ཅིང་དུམ་བུ་ཕྱི་མར་ཞེ་ཚིག་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པའི་མགོ་མཇུག་མེད་པའི་རྐང་ཆག་ལྟ་བུའི་ཞེ་ས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱ་མི་རུང་བ་ཞིག་ལ་ཟེར། དཔེར་ན། གསོལ་ཇ་མཆོད་ལྟ་བུར་ཇ་མཆོད་ཟེར་བའམ་གསོལ་ཇ་འཐུང་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་ལ་ཞེ་ས་རྐང་ཆག་ཟེར་བའོ།།
༢ ཞེ་ས་ཐལ་རྒྱུ་མེད་པ།དེ་ནི་ཕ་རོལ་ལ་མཐུན་པའི་ཞེ་ས་འོས་མཚམས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱ་དགོས་པ་ལས། གང་བྱུང་དུ་ཞེ་ས་བེད་སྤྱོད་བྱ་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་ལ་ཟེར་ཏེ། རང་ལས་དམན་པའི་མི་ལ་ཞེ་ས་གང་བྱུང་བྱས་ཚེ་ཕ་རོལ་པོ་ལ་གུས་ཞབས་མཚོན་རྒྱུ་ལྟ་ཅི། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་མཐོང་ཆུང་དང་མ་འདོད་པའི་ཚུལ་དུ་འགྲོ་ངེས་ཤིང་། ཡང་ཞེ་ས་དགོས་ངེས་ཀྱི་མཁས་མཆོག་དམ་པ་ལྟ་བུ་རང་ལས་མཐོ་བའི་སྐྱེ་བོར་ཞེ་ས་མ་བྱས་ན། དེས་ཕ་རོལ་པོ་ལ་བརྩི་བཀུར་དང་དད་པ་མེད་པར་འགྲོ་ངེས་ པས་འོས་མཚམས་ཀྱི་ཞེ་ས་བེད་སྤྱོད་བྱ་ཤེས་པ་ཞིག་དགོས།
༣ སྤྱིར་བཏང་དུ་།རང་གིས་རང་ལ་ཞེ་ས་བྱ་མི་རུང་བ་ཡིན།གལ་ཏེ་རང་གིས་རང་ལ་ཞེ་ས་བྱས་པ་ཡིན་ན། ཧ་ཅང་དགོད་བྲོ་བའིགནས་སུ་གྱུར་ངེས་ཤིང་། གཞན་གྱི་འཕྱ་སྨོད་དང་མཐོང་ཆུང་།ཁྲེལ་དགོད་བྱ་ཡུལ་གྱི་གནས་སུ་གྱུར་ངེས་ཡིན་པས་རང་ལ་ཞེ་ས་བྱ་མི་རུང་།
༤ ཕལ་སྐད་དང་ཞེ་ས་མི་ནོར་བ་བྱ་དགོས། དེ་ཡང་དཔེར་ན། ཕལ་སྐད་ཁྲོད་ཀྱི་མཚན་མོའི་མཚན་དང་ཞེ་སའི་ཁྲོད་ཀྱི་མཚན་སྙན་གྱི་མཚན་ལྟ་བུ་ཕན་ཚུན་མ་མཛོལ་བ་བྱེད་དགོས། དེ་ལྟ་བུའི་སྣང་ཚུལ་སྐད་ཆ་ཁ་ཤས་ཁྲོད་ འཁྲུལ་སོང་ན་གོ་དོན་ཡང་ལོག་ངེས་ཡིན་པས་ཡིད་གཟབ་བྱ་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན།
༥ ཕལ་ཚིག་ཐ་སྙད་ལ་དུས་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བ་ཡོད་ཚེ་ཞེ་ཚིག་ཐ་སྙད་ཀྱང་དེ་དང་བསྟུན་ནས་དུས་གསུམ་དབྱེ་དགོས།
༦ དབུས་གཙང་སྐད་དུ་ཞེ་ས་ལ་རབ་འབྲིང་མཐའ་གསུམ་གྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། ལམ་སོགས་ལ་སྤྱིར་བཏང་དུ་འགྲོ་དང་། ཞེ་ས་འབྲིང་བ་ལ་ཕེབས། ཞེ་ས་རབ་ལ་ཆིབས་སྒྱུར་གནང་ལྟ་བུ། དེ་བཞིན། ཞེ་ས་སྤྱིར་བཏང་བ་ལ་ཁ་ལག་དང་། ཞེ་ས་འབྲིང་ལ་ཞལ་ལག ཞེ་ས་རབ་ལ་གསོལ་ཚིགས་ལྟ་བུའོ།
༧ ཞེ་སའི་ཚིག་གཅིག་ཕྱོགས་འགར་བཀོལ་སྤྱོད་བྱ་རུང་བས་དེའི་གོ་དོན་རྟོགས་ཐུབ་པ་དགོས། དཔེར་ན། གསོལ་ཇ་མཆོད། བཞེས་ཐག་མཆོད། ན་བཟའ་མཆོད།དེ་ལྟ་བུའི་མཆོད་ཅེས་པའི་ཞེ་ཚིག་གི་གོ་དོན་རྟོགས་ཐུབ་པ་
དགོས་སོ།
༨ ཕལ་སྐད་ཐ་སྙད་གཅིག་ལ་ཞེ་ཚིག་དུ་མ་སྦྱར་རུང་བ་ཡོད་པས་ཐ་སྙད་དེ་དག་ཞོར་དུ་ཤེས་དགོས་པ་ཡིན།དཔེར་ན།ཕལ་སྐད་སྐེ་དཀྲིས་ལ་ཞེ་ཚིག་ཏུ་མགུལ་ཆིངས་དང་ཞལ་དཀྲིས། ཕལ་སྐད་རིག་པ་ལ་ཞེ་ཚིག་ཏུ་ཐུགས་རིག་དང་མཁྱེན་པ།གཟིགས་པ་དང་།ཕལ་སྐད་ཁྲོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་སྐྱེལ་དངོས་ལ་ཞེ་ཚིག་ཏུ་ཕྱག་རྟགས་དང་ཕྱག་རྟེན། འབུལ་མཚན་དང་འབུལ་རྟེན་ལྟ་བུའོ།
༩ སྤྱིར་བཏང་དུ། ཅུང་རྒྱུས་མངའ་ཆུང་བའམ་འབྲེལ་འདྲིས་ཉུང་བའི་མི་དང་སྐད་ཆ་ཤོད་སྐབས་ཞེ་ས་བེད་སྤྱོད་པ་ཅུང་མང་ཞིང་།འབྲེལ་འདྲིས་མང་ཞིང་རྒྱུས་མངའ་ཆེ་བའི་སྐྱེ་བོར་ཞེ་ས་བེད་སྤྱོད་པ་ཅུང་ཉུང་བ་ཡིན།
༡༠ ཞེ་ས་ལ་རིམ་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། སྐྱེ་བོ་ཕལ་པ་ཞིག་ཚེ་ལས་འདས་སོང་ན་སྐྱེ་བོ་ག་གེ་མོ་ཞིག་གྲོངས་སོང་ངམ་དགོངས་པ་རྫོགས་སོང་ཟེར་བ་དང་། བླ་མ་སོགས་སྐྱེས་བུ་ཁྱད་འཕགས་དམ་པ་ཞིག་སྐུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་སོང་ན་དགོངས་པ་ཆོས་དབྱིངས་སུ་འཐིམས་སོང་ཟེར་བའོ།།
དྲུག་པ། ཞེ་སའི་ཁྱད་ཆོས་སམ་ནུས་པ།
ཞེ་སའི་ནུས་པའམ་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ནི་མི་སྒེར་རམ་མི་རིགས་ཤིག་གི་གཞན་ལ་གུས་ལུགས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་མཚོན་པའི་རང་བཞིན་ལྡན་ཞིང་།ཡ་རབས་ཁེངས་སྐྱུང་གི་སྤྱོད་བཟང་མཚོན་པ། མཛའ་ཞིང་བརྩེ་བའི་རང་བཞིན། ཚིག་མཛེས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱན་གྱི་རང་བཞིན།དེ་བཞིན་ཞེ་ས་ལ་རིམ་པའི་རང་བཞིན་དང་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་རང་བཞིན། མི་རིགས་ཀྱི་རང་བཞིན། སྙན་འཇེབས་ལྡན་པའི་རང་བཞིན་དང་གཏན་ཆགས་ཀྱི་རང་བཞིན་སོགས་ཁྱད་ཆོས་སམ་ནུས་པ་དུ་མ་ཡོད་པའོ། །
མཇུག་བསྡུའི་གཏམ།
མདོར་ན་གོང་དུ་སྨྲས་པ་བཞིན་ཞེ་ས་ནི་རང་ཅག་གངས་རིའི་འདབས་སུ་འཚོ་བའི་ཁ་བ་རི་པའི་བུ་རྒྱུད་ཀྱི་སྨྲ་བརྗོད་ཀྱི་ངག་ལས་འཁྲུངས་པའི་གུས་ལུགས་མཚོན་པའི་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བླ་ན་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པས། དེས་མི་རིགས་ཤིག་གི་བསམ་པའི་དཔལ་ཡོན་དང་བསམ་བློའི་འདུ་ཤེས། ཁྱད་འཕགས་ཀུན་སྤྱོད་དང་ཡང་ན་མི་རིགས་ཤིག་གི་སྣང་བརྙན་ཕྲན་བུ་ཚུར་སྣང་བྱེད་ཐུབ་པས།རང་ཅག་ཕ་སྤྲེལ་མ་སྲིན་གྱི་རྒྱུད་ལས་མཆེད་ཅིང་།གངས་ཆབ་སྔོན་མོ་བཏུང་ནས་ལག་ཆགས་པའི་གངས་ཕྲུག་ཚོས་རྒྱུན་ལྡན་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བའི་ཁྲོད་རང་མི་རིགས་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་ཞེ་ས་དེ་མི་ཉམས་གོང་སྤེལ་དང་འཛིན་སྐྱོང་བདག་འཛིན་ལ་འཇུག་ནས།སྔོན་བྱོན་མེས་པོའི་རྔུལ་ཆུ་དང་ཁྲག་རྒྱུན་ལས་བལྟམས་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟང་པོ་དག་གངས་ཅན་ཨ་སྔོན་གྱི་ལྷ་ལམ་ཡངས་མོའི་ངོས་སུ་བཀྲག་མདངས་ཀྱི་གཟི་བྱིན་ཕྱོགས་བཅུར་འཕྲོ་ཐུབ་རྒྱུར་བརྩོན་བརྒྱ་འབད་སྟོང་གནང་རྒྱུའི་འདུན་པ་ལྟོགས་པ་བཟས་འདོད་དང་སྐོམ་པ་ཆུ་འདོད་བཞིན་བཅངས་བཞིན་ཡོད་དོ། ཐེངས་འདིར་གླེང་བའི་བོད་ཀྱི་ཞེ་སའི་་སྐོར་ལ་ཅུང་ཟད་གླེང་བ་ཞེས་པའི་བརྗོད་བྱའི་ནང་དོན་རེ་ཞིག་རྫོགས་པར་བྱས་སོ།།།།
དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ།
①《ཞེ་སའི་ཚིག་མཛོད་རབ་གསལ་མེ་ལོང》བསོད་ནམས་རྡོ་རྗེ། བློ་བསྟན་སོགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས་ཤིང་བསྒྱུར་བ།
མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན་ཞིང་འགྲེམ་སྤེལ་བྱས།
༡ ༩ ༩ ༣ལོའི་ཟླ་༡༢པར་པར་གཞི་དང་པོ་བསྒྲིགས།
༢༠༠ ༥ ལོའི་ཟླ་༡༡པར་པེ་ཅིན་དུ་པར་ཐེངས་གཉིས་པ་བརྒྱབ།
ཤོག་ངོས་༤༡༥
②《བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་སྐལ་བཟང་མིག་སྒྲོན》མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་བསྐྲུན།
རྒྱ་ཡེ་བཀྲ་བྷོ་སོགས་ཀྱིས་སྒྲིག ཤོག་ངོས་༧༡
③④བོད་ལྗོངས་ཞིབ་འཇུག》 2011/1བོད་ལྗོངས་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཁང་གིས་གཙོ་གཉེར་བྱས།
རྩོམ་ཁུངས། ངེད་དྲ་བ།