༄༅། །ཐཱ་ལེ་སི་ནས་དུས་རབས་ཕྱེད་ཙམ་སོང་རྗེས། གྲྀ་སིའི་མཁས་པ་གཞན་ཞིག་སྟེ་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སི་འཁྲུངས་ཡོད་པ་རེད། འདི་ཉིད་ནི་རིག་གནས་ཀུན་ལ་མཁས་པ་ཞིག་དང་ལྟ་གྲུབ་དང་སྔ་མོའི་ཚན་རིག་ལ་མཛད་རྗེས་ཆེན་པོ་བཞག་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། ད་དུང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཐར་སྒྲོལ་ལ་ཐུགས་ཆེན་མཛད་མཁན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པས་ནུབ་ཕྱོགས་སྐྱེས་རབས་ཁྲོད་དུ་དམིགས་བསལ་གྱི་རྣམ་པ་ཟིན་ཡོད།

　　མདོ་སྡེ་པས་སྟོན་པའི་རྣམ་ཐར་འཆད་སྐབསགཏམ་རྒྱུད་འདི་འདྲ་ཞིག་ཐོན་ཡོད་དེ།སྟོན་པས་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ནས་Sroṇakoṭiviṁsa(མཆོག་ཉལ་ཆ་ཡི་ཐོས་བྱེད་ཞེས་ནས་བསྒྱུར་དགོས་སམ)་བྱ་བ་ཞིག་ལ་སྒོམ་གྱི་བཀའ་ཁྲིད་མཛད་སྐབས། པི་ཝཾ་གི་དཔེ་ལ་སྦྱར་ནས་རྒྱུད་སྐུད་ཧ་ཅང་གྲིམས་དྲགས་པ་དང༌། ལྷོད་དྲགས་པ་མ་ཡིན་པར་གྲིམས་ལྷོད་རན་པའི་མཚམས་ནས་སྐད་སྙན་པ་འབྱུང་བར་གསུངས་ཡོད་པ་དང་། བྲམ་ཟེ་པ་དག་གིས་སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པས་དཀའ་བ་སྤྱོད་སྐབས། བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་རོལ་མོ་པ་ལ་སྤྲུལ་ནས། པི་ཝཾ་གི་དཔེ་ལ་གོང་ལྟར་སྦྱར་ནས་མཐར་ལྷུང་གི་དཀའ་སྤྱོད་མཚམས་འཇོག་དགོས་ཚུལ་ཞུས་པ་དང་། སྟོན་པས་ཀྱང་སྒོམ་སྤྱོད་ཀྱི་གྲིམས་ལྷོད་གཉིས་ཀྱི་བར་མར་འཇུག་པ་དེ་ལས་དབུ་མའི་དགོངས་གཞི་ཐོག་མར་འཁྲུངས་པ་སོགས་བཤད་བཞིན་ཡོད། གཏམ་རྒྱུད་འདི་གཉིས་ལ་འདོར་ལེན་གྱི་ཆ་གང་རུང་ཡོད་པ་འདིར་མ་སྨོས་ནའང་ཀློག་པ་པོ་དག་གིས་མཁྱེན་ཐུབ་རྒྱུ་རེད་མོད། འདིར་གཙོ་བོ་ངེས་དགོས་པ་ནི་གཏམ་རྒྱུད་འདི་གཉིས་ཀྱིས་རོལ་མོ་དང་རོལ་ཆའི་སྒྲ་ཡིས་སྒོ་ནས་རྒྱ་གར་པ་ཚོས་ནང་སེམས་ཀྱི་གོ་རྟོགས་ལ་བསམ་བློ་ཕྱོགས་བཞིན་ཡོད་པ་མཚོན་ནུས་ལ། རྒྱ་གར་བྲམ་ཟེ་དང་མི་རྒྱུད་གཅིག་པའི་གྲྀ་སི་པ་ཚོས་ཀྱང་རོལ་དབྱངས་དང་ནང་སེམས་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་སྒང་ནས་བསམ་བློ་བཏོང་བཞིན་ཡོད་ལ། རྒྱ་གར་བ་དང་མ་འདྲ་བ་ནི། ཁོ་ཚོས་རིགས་པ་དེ་མུ་མཐུད་དུ་དེད་ནས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གནས་ལུགས་ཤིག་སྤྲོ་ཐུབ་པར་འབད་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་རེད། དེ་ཡང་མཁས་པ་ཚོས་ལྟ་གྲུབ་ལོ་རྒྱུས་སུ་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སི་དང་དེའི་ལྟ་གྲུབ་འཛིན་མཁན་དག་ལ་འདི་ལྟར་དཔྱད་ཞིབ་བྱས་དོན།

　　ཁོ་ཚོས་རོལ་མོ་ལ་དབང་རྩའི་འཁྲུག་ཆ་གསོ་བར་བྱེད་པའི་ནུས་པ་ལྡན་པ་ཁས་ལེན་པ་དང་། དེར་བརྟེན། རོལ་མོའི་མཐུན་འཇེབས་དང་མིའི་ནང་སེམས་ཀྱི་འཆམ་མཐུན་བར་ལ་འབྲེལ་བ་ལྡན་པ་ཡིད་ཆེས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཁོ་ཚོས་རོལ་མོ་རིག་པའི་ཞིང་ས་ལས་གསར་རྟོགས་བྱས་པ་དངོས་ནི་སྒྲ་གདངས་མཐོ་དམའི་བར་ཁྱད་དེ་ཨང་གྲངས་ཀྱིས་མཚོན་ནུས་པར་རྟོགས་པ་དེ་རེད། ཁོ་ཚོས་རོལ་ཆའི་རྒྱུད་སྐུད་ཀྱི་རིང་ཐུང་དང་སྒྲ་གདངས་ཀྱི་འགྱུར་བ་གཉིས་ལྟོས་བཅས་སུ་ཡོད་པ་གསར་རྟོགས་བྱུང་བ་རེད། དཔེར་ན། ཨོག་ལེན་པི་ཝང་ཞིག་གི་རྒྱུད་སྐུད་དཀྲོལ་ན་སྒྲ་ངེས་ཅན་ཞིག་ཐོན་རྒྱུ་དང་། རྒྱུད་སྐུད་དེའི་ཕྱེད་ཀ་བཅད་ནས་དཀྲོལ་ན་སྒྲ་གདངས་སྔར་ལས་ཏུའུ་བརྒྱད་མཐོ་བ་ཅན་ཞིག་ཐོན་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། འདི་གཉིས་ཀྱི་བསྡུར་གྲངས་ནི་2:1ཡིན། དེ་ལྟར་སྒྲ་གདངས་ཀྱི་བར་ཁྱད་ཡོད་ཚད་གྲངས་ཀྱི་བསྡུར་བ་འདི་འདྲར་བརྒྱུད་ནས་མཚོན་ཐུབ་པས། ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིའི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་མཁན་དག་གིས་དགོངས་ཚུལ་དུ། རོལ་མོ་ནི་གྲངས་དང་བྱ་དངོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྲེལ་བ་མཚོན་ནུས་པའི་དཔེ་ལེགས་ཤོས་དེ་ཡིན་པ་རེད། དེ་བས་ཨ་རིས་ཏོ་ཏལ་གྱིས་འདི་ལྟར་སྨྲས་པར། ་་ཁོ་ཚོས་སྒྲ་གདངས་འདེགས་འབེབ་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་བསྡུར་ཚད་དེ་གྲངས་ཀྱིས་མཚོན་ནུས་པར་རྟོགས་པ་དང་། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱི་ཐོག་ནས་གྲངས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་ཞིག་ལ་བརྟེན་ཡོད་པར་སྣང་བས། གྲངས་ནི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐོག་མར་བྱུང་བ་ཡིན་པར་འདྲ་ལ། ཞིང་ཁམས་ཡོངས་རྫོགས་རོལ་མོའི་བང་རིམ་དང་གྲངས་རིམ་ཡིན་པར་འདོད་པ་རེད་དོ། །(1)

　　དེ་ལྟར། ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སི་ཡིས་རོལ་མོའི་སྒྲ་དབྱངས་ཀྱི་བཅད་མཚམས་ལ་གཞིགས་ནས་ཕྱི་རོལ་འཇིག་རྟེན་ལ་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ་ཡོད་པ་དང་། བཅད་མཚམས་དེ་དག་ཕར་དེད་ན་གྲངས་ཀྱིས་མཚོན་པ་ལས་ལམ་གཞན་མེད་པ་དང་། དེ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ངོ་བོ་གྲངས་ཡིན་པར་འདོད་པའི་དགོངས་གཞི་རླབས་པོ་ཆེ་ཞིག་ཁོ་ཚོས་བཏོན་ཡོད་པ་རེད། ལྟ་བ་འདིས་རྗེས་རབས་ལྟ་གྲུབ་སྨྲ་མཁན་དང་ཚན་རིག་པ་དག་ལ་བློ་སྐྱེད་ཚད་མེད་གནང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིའི་ལྟ་བ་འདི་གནམ་རིག་སྐར་རྩིས་ཁྲོད་དུ་ ་་གཟའ་སྐར་རོལ་དབྱངས་་་ ཟེར་བའི་དོན་དུ་འཕེལ་ཡོད་དེ། ནུབ་ཕྱོགས་པ་ཚོས་གཟའ་སྐར་གྱི་བར་ཐག་དང་འབྲེལ་བ་སྟོན་པའི་ས་བཀྲ་དེ་ལས་སྙན་ཞིང་འཇེབས་པའི་རོལ་དབྱངས་ཀྱི་འཆམ་མཐུན་ཞིག་མཐོང་ནས་ཡོད་པས། ་་གཟའ་སྐར་གྱི་རོལ་དབྱངས་་ ཟེར་བའི་སྲོལ་དར་ཞིང་། ལྟ་བ་འདི་ཡིས་དེང་རབས་ཀྱི་ཚན་རིག་པ་གྲགས་ཅན་ཁེ་ཕ྄་ལེར[J. Kepler]་སོགས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ཡང་། ལྟ་གྲུབ་སྨྲ་བའི་ཁྱུ་མཆོག་འཇར་མན་པ་ཁཱང་ཐི་ཡིས་ཚད་མའི་ཤེས་བྱ་སྒྲུབ་སྐབས། ཨང་རྩིས་དང་དུས་ཚོད། དབྱིབས་རྩིས་དང་གནས་ཡུལ་གཉིས་འབྲེལ་བ་བྱས་ནས་འཆད་ཡོད་པ་དང་། ལྟ་བ་དེའི་ཕུགས་དེད་ནའང། འཇིག་རྟེན་གྱི་ངོ་བོ་གྲངས་ལ་བཤད་པ་འདི་རེད།

　　གྲངས་ནི་ཚན་རིག་ལ་མཁོ་བའི་ཡོ་བྱད་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པས། ཐཱ་ལེ་སིའི་འཇིག་རྟེན་ཆུ་འབྱུང་གི་ལྟ་བ་དང་བསྡུར་ན། འཇིག་རྟེན་ངོ་བོ་གྲངས་སུ་འཆད་པ་འདི་དེང་རབས་མིའི་རྣ་བར་ཤོངས་བདེ་བ་ཞིག་རེད། འོན་ཀྱང་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིས་གསུངས་པའི་གྲངས་ནི་ཧྲིལ་གྲངས་ཁོ་ན་ཡིན་པས། དེང་རབས་གྲངས་རིག་ནང་གི་གྲངས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལས་ཤིན་ཏུ་གུ་དོག་པོར་ཆགས་ཡོད། དེ་བཞིན། ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིས་སྐབས་རེར་གྲངས་དེ་བདེན་གྲུབ་ཅིག་ཏུ་འདོད་དེ་ཁོང་གིས་གྲངས་དེ་ཕུང་པོའི་ཆེས་ཕྲ་བའི་གྲུབ་ཆ་ལ་འདོད་ཀྱིན་ཡོད་པས་། ང་ཚོས་ཁོང་གི་ལྟ་བ་ལ་ཕྱིར་མཇལ་བྱེད་སྐབས་གཟབ་ནན་དགོས་པ་ཆགས་ཡོད།

　　ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས། ཁོང་གིས་དེང་རབས་རིག་གཞུང་གི་ལྟ་བ་ལྟར། གྲངས་ལ་རྟོག་གྲུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ཁ་ཤས་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད་དེ། ཁོང་གིས་གྲངས་རིག་རྣལ་མ་སྟེ་ཨང་ཀི་བརྩི་བ་སོགས་ཀྱི་རིག་གནས་དང་། ལག་ལེན་གྲངས་རིག་སྟེ་གྲངས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་ནས་ཆགས་པའི་རིག་གནས་ཏེ་རོལ་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་དང་སྐར་རྩིས་ལྟ་བུ་ཁ་ཁར་འབྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོས་བསྐྱར་ཞིབ་བྱས་ན། གྲངས་རིག་རྣལ་མ་ནི་རྟོག་པའི་ཡུལ་ཁོ་ནར་འཇུག་པ་ཡིན་ལ། ལག་ལེན་གྲངས་རིག་ནི་ཚོར་བའི་ཡུལ་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་པས། དབྱེ་བ་འདི་འདྲ་ཕྱེས་པ་དེ་ཡིས་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིས་གྲངས་ཀྱི་རྟོག་གྲུབ་ཅན་གྱི་རང་བཞིན་མཁྱེན་ཡོད་པ་ར་སྤྲོད་ཐུབ་ཟེར།

　　འཇིག་རྟེན་གྱི་ངོ་བོར་གྲངས་ལ་བཤད་པ་དེར་གཞི་བྱས་ནས། ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིས་རིགས་པ་ཇེ་ཟབ་ཏུ་བཏོང་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གི་དགོངས་པ་འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ཆུ་སོགས་རྫས་སུ་བཤད་པའི་ལུགས་སྲོལ་དང་ཤིན་ཏུ་མི་འདྲ་བས། འདི་ལ་ཆོས་ལུགས་དང་ལྐོག་གྱུར་གྱི་ཁྱད་གཤིས་ཆེ་བར་མ་ཟད། དོན་དམ་པར། ཁོང་གི་རྗེས་འབྲང་པ་ཁག་གཅིག་གིས་འདི་ཉིད་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་ཞིག་གི་རྩ་དོན་དུ་བཟུང་ནས་གསང་བའི་ལུགས་ཀྱི་སྒོམ་སྤྱོད་སྣ་ཚོགས་དར་སྤེལ་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

　　ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིས་གྲངས་ཀ་༡། ༢། ༣། ༤་བཞི་པོ་རེ་རེ་བཞིན། ཐིག་ལེ། ཐིག་སྐུད། ངོས། ཕུང་པོ་བཞིར་གཟིགས་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་གིས་གྲངས་ཀ་༡། ༢། ༣། ༤་བཞི་པོ་སྡུད་དེ་ཐོབ་པའི་གྲུ་གསུམ་དབྱིབས་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་དད་རྟེན་དུ་བགྲངས་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་ལ། ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིའི་རྗེས་འབྲང་པ་ཚོས་གྲུ་གསུམ་དབྱིབས་དེའི་མིང་སྟེ་ཐེ་ཐྲག་ཐྱེ[tetractys]་བོས་ནས་མནའ་ཡང་སྐྱེལ་སྲོལ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག

　　རི་མོ་འདིའི་ནང་གི་༡། ༢། ༣། ༤་བཞི་པོ་བསྣན་ན་༡༠་ཐོབ་ཀྱིན་ཡོད་པས། ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིས་གྲངས་ཀ་༡༠་དེ་རྫོགས་པའི་གྲངས་ཀར་ངོས་འཛིན་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། དེ་བས་རྫོགས་པར་བཀོད་པའི་འཇིག་རྟེན་ལའང་༡༠་ཡི་གྲངས་ཚད་ཚང་དགོས་པ་ཡིན་པས་ན། ཁོ་ཚོའི་འདོད་དོན་དུ། ནམ་མཁའི་གཟའ་སྐར་ཡང་བཅུ་དགོས་པ་རེད། སྐབས་དེར། སྐར་རྩིས་སུ་ཁས་ལེན་པའི་གཟའ་སྐར་ལ་དགུ་ཡོད་དེ། སའི་གོ་ལ། ཟླ་བའི་གོ་ལ། ཉི་་མའི་གོ་ལ། ལྷག་པ། ཕུར་བུ། པ་སངས། སྤེན་པ། མིག་དམར་སོགས་ཀྱི་གོ་ལ་སོགས་སོ། །ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིའི་གཟིགས་ཕྱོགས་སུ། གྲངས་དགུ་འདི་ཆ་མ་ཚང་བ་ཡིན་པ་དང་འདི་ཁས་བླངས་ན་འཇིག་རྟེན་སྐྱོན་ལྡན་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པ་ལྟར་བྱུང་ཡོད། དེ་བས་ཁོང་གིས་སྐར་རྩིས་ལ་བཅོས་བསྒྱུར་བྱས་པ་རེད། དེ་ཡང་སྐབས་དེའི་གྲྀ་སིའི་སྐར་རྩིས་ནང་གཟའ་སྐར་དགུ་པོས་དབུས་མེ་ཟེར་བ་ཞིག་སྐོར་ནས་འཁོར་བཞིན་ཡོད་པར་འདོད་པ་རེད། དེ་ནི་ང་ཚོར་ཆ་རྒྱུས་ཡོད་པའི་ས་གཞི་དཀྱིལ་སྙིང་ཅན་དང་ཉི་མ་དཀྱིལ་སྙིང་ཅན་གྱི་སྐར་མའི་འཁོར་བསྐྱོད་འགྲེལ་སྟངས་དེ་འདྲ་མིན། དབུས་མེ་ནི་གོ་ལའི་གཟུགས་སུ་མ་གྲུབ་པས་གཟའ་སྐར་དུ་བགྲངས་ཐབས་མེད། དེ་ནས་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སི་ཡིས་དབུས་མེའི་ཕ་རོལ་གྱི་སའི་གོ་ལའི་ཁ་གཏད་དུ་ལྡོག་པའི་སའི་གོ་ལ་ཞིག་ཡོད་པར་བསྒྲགས་ལ། དེ་ནི་སའི་གོ་ལ་དང་འཁོར་བསྐྱོད་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པས། དེ་ནམ་ཡང་དབུས་མེས་བཀག་ནས་སའི་གོ་ལའི་སྐྱེས་བོས་མཐོང་མི་ཐུབ་ཡིན་ཚུལ་ཡང་ཁ་གསབ་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

　　ཨ་རེས་ཏོ་ཏལ་གྱིས་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིའི་འགྲེལ་བ་འདི་ལ་དཔྱད་བརྗོད་བྱེད་སྐབས་སུན་འབྱིན་ནན་པོ་བྱས་ཡོད་དེ།

　　འདི་ནི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་བཙལ་བའི་རིགས་པ་མ་ཡིན་པར། དངོས་ཡོད་དེ་རང་གི་གཞུང་ལུགས་དང་ལྟ་བ་དང་མཐུན་པར་ཡོ་བཅོས་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན། །(2)

　　ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིའི་འཇིག་རྟེན་ངོ་བོ་གྲངས་ཡིན་པར་འདོད་པའི་ལྟ་བ་དེ་ཆོས་ལུགས་སུ་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གི་རྗེས་འབྲང་པ་ཚོས་ཀྱང་དེ་ཉིད་ཚད་མར་བཟུང་ནས་དད་མོས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་བློ་ཡུལ་ལས་འདས་པ་ཞིག་ལ། ཚད་མ་དེ་ལ་དགག་པ་ཚབས་ཆེན་ཞིག་བྱུང་སོང་བ་རེད།

　　དེ་ཡང་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སི་ཡིས་གྲུ་གསུམ་དབྱིབས་ཀྱི་ངེས་སྲོལ་ཞིག་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་ནས་རང་གི་ལྟ་བའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་བཀོལ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ངེས་སྲོལ་དེ་ཡིས་དྲང་ཟུར་གྲུ་གསུམ་དབྱིབས་ཤིག་གི་དྲང་ཟུར་ཐིག་གཉིས་ཀྱི་རང་བསྒྱུར་གྱི་བསྡོམས་ནི་དྲང་ཟུར་གཏད་ཐིག་གི་རང་སྒྱུར་ཡིན་པ་གཏན་ཁེལ་བྱས་ཡོད། སྤྱིར་ན་ངེས་སྲོལ་འདི་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སི་ལས་ལོ་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་གི་སྔོན་དུ་པཱ་པེ་ལོན་གྱི་ཡུལ་ནས་རྟོགས་རྙེད་བྱས་ཡོད་པ་དང་པཱ་པེ་ལོན་ནས་གྲྀ་སིར་དར་སོང་བ་ཞིག་རེད། འོན་ཀྱང་ངེས་སྲོལ་འདི་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིས་ཐུགས་ཆེན་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གིས་ངེས་སྲོལ་འདི་ནུབ་ཕྱོགས་ནང་དར་ཁྱབ་བྱས་པ་ཡིན་ཙང་། ངེས་སྲོལ་དེའི་མིང་ཡང་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིའི་ངེས་སྲོལ་དུ་གྲགས། འོན་ཀྱང་། ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིའི་ངེས་སྲོལ་འདི་དྲང་ཟུར་ཐིག་གཉིས་ཀྱི་རིང་ཚད་ཨང་ཀི་༡་ཡིན་སྐབས་ཁ་གཏད་ཐིག་གི་རིང་ཚད་དེ་ལུགས་མེད་གྲངས་ཤིག་ཏུ་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། དབྱིབས་རྩིས་ལ་ཆ་རྒྱུས་མེད་ན། རྒྱུ་མཚན་དེ་འདི་ནས་བཤད་ཁག་པོ་ཡིན་ནའང་། མདོ་དོན་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིའི་སློབ་མ་ཞིག་གིས་སྐྱོན་དེ་རྙེད་ཡོད་པ་རེད། ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིའི་གསུངས་དེ་ཚད་མར་འཛིན་པའི་རྗེས་འབྲང་པ་དག་གིས་སྐྱོན་དེའི་གནོད་པ་བཟློག་ཆེད། སློབ་མ་དེ་རྒྱ་མཚོར་གཡུག་ནས་གསད་པར་གྲགས། འོན་ཀྱང་མཐར་ཐུག་ན། ཁོ་ཚོས་རང་གི་དད་མོས་ཀྱི་རྩ་དོན་གལ་ཆེན་དེའི་སྐྱོན་ཆ་སྦས་ཐབས་མ་བྱུང་བས། ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིའི་གྲུབ་མཐའ་དེ་རིམ་གྱིས་ཉམས་རྒུད་དུ་གྱུར་བ་རེད།

　　ནུབ་ཕྱོགས་ལ་བཤད་སྲོལ་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡོད། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ནི་ཕི་ལཱ་ཐོའི་དགོངས་བཞེད་ཀྱི་འགྲེལ་བ་རྒྱས་བསྡུས་ཙམ་དུ་ཟད་ཟེར་བ་རེད། དེ་བཞིན། ཨེའུ་ཁ྄་ལིད[Euclid]་ཟེར་བའི་མཁས་པ་དེས་དབྱིབས་རྩིས་ཀྱི་རྩ་གཞུང་བརྩམས་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་ལ་དབྱིབས་རྩིས་ཀྱི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་འབོད་སྲོལ་ཡོད། འོན་ཏེ། དེང་གི་རིག་གཞུང་དཔྱད་ཞིབ་ལས་མཐོང་པ་ཡིན་ན། ཕི་ལཱ་ཐོ་དང་ཨེའུ་ཁ྄་ལིད་གཉིས་ཀའི་དགོངས་པའི་རྩ་བ་དེ་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སི་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཡོད་པ་རེད།* མཁས་པ་མང་པོས་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སི་ལ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གཤིས་ཀ་ལྡན་པ་དང་། དེའི་ལྟ་གྲུབ་དེ་རིམ་གྱིས་ཆོས་ལུགས་གཞུང་ལུགས་ཤིག་ཏུ་འགྱུར་ཡོད་པ་སོགས་ལ་མི་དགའ་བའི་རྣམ་གྱུར་སྟོན་བཞིན་ཡོད་ནའང་། ཁོ་ཚོས་གཅིག་གྱུར་དུ་ཁས་ལེན་བྱེད་པ་ཞིག་ནི། ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སི་ནི་ལོ་རྒྱུས་སུ་བྱུང་བའི་མཁས་པ་ཆེས་གནད་འགག་ཅན་དེ་ཡིན་པ་དང་། སྐབས་རེ་ཁོང་ནི་ཐཱ་ལེ་སི་ལས་ཀྱང་གལ་ཆེ་བར་འདོད་ཀྱིན་ཡོད།

མཆན།

　　ཕི་ལཱ་ཐོ་རང་གིས་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིའི་རང་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་གང་འདྲ་བཞག་ཡོད་མེད་གླེང་གིན་མེད་པ་དང་། ཁོང་གིས་ལྟ་གྲུབ་སྨྲ་མཁན་གཞན་ལ་དཔྱད་ཞིབ་བྱེད་སྐབས། ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སི་ལ་དེ་འདྲའི་གལ་ཆེན་ཡང་རྩི་བཞིན་མེད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་། དེང་རབས་ཀྱི་རིག་གཞུང་དཔྱད་ཞིབ་ལྟར་ན། ཕི་ལཱ་ཐོའི་དགོངས་གཞི་ནི་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སི་དང་ཆེས་ཉེ་བ་དང་འདྲ་བ་དེ་ཡིན་ལ། མཁས་པ་འགའ་རེས། ང་ཚོས་ཕི་ལཱ་ཐོའི་བསམ་བློ་ངེས་པ་ཡིན་ན་ཕེ་ཐཱ་གོ་རཱ་སིའང་ཆབས་གཅིག་ཏུ་ཤེས་སོང་པ་རེད་ཅེས་གསུང་བཞིན་འདུག

ལུང་ཁུངས།

　　(1) དུམ་བུ་འདི་ཧྥེ་སེར་སོགས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས《ནུབ་ཕྱོགས་ལྟ་གྲུབ་ལོ་རྒྱུས》ཞེས་པ་དེ་ལས་དྲངས་ཤིང་བསྒྱུར་འགོད་བྱས་པ་ཡིན།

　　Samuel E. Stumpf and J. Fieser, Socrates to Sartre and Beyond: A

　　History of Philosophy, 8e(McGraw-Hill Education,2012).

　　(2) དུམ་བུ་འདི《ཨ་རེས་ཏོ་ཏལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས》ལས་དྲངས་ཤིང་བསྒྱུར་འགོད་བྱས་པ་ཡིན།

　　Aristotle,The Complete Works of Aristotle(Princeton University Press, 1984).

གཞི་བཅོལ་ས།

　　1.ཐེ་ལྱེའི་བརྩམས་ཆོས《ནུབ་ཕྱོགས་ལྟ་གྲུབ་ལོ་རྒྱུས》རྒྱ་ནག་བསྒྱུར་མ། [美] 弗兰克·梯利,《西方哲学史》(光明日报出版社, 2014).

　　2.ཧྥེ་སེར་སོགས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས《ནུབ་ཕྱོགས་ལྟ་གྲུབ་ལོ་རྒྱུས》Samuel E. Stumpf and J. Fieser, Socrates to Sartre and Beyond: A History of Philosophy,8e(McGraw-Hill Education,2012).

　　རྩོམ་སྒྲིག་པ། གངས་དགའ།

　　(མཆོད་མེའི་དཔར་དབང་གཞན་གྱིས་དགོལ་མི་རུང)

རྩོམ་ཁུངས། ངེད་དྲ་བ།