ལྔ་པ།  མིའི་རིགས་རིག་པའི་མིག་དབང་ཐོག་ནས་སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་སྒྲུང་ལ་ལྟ་བ།   
  དེང་གི་ཆར། རྩོམ་རིག་གཞུང་ལུགས་སྨྲ་བ་མང་པོ་ཞིག་གིས་“རྩོམ་རིག་ནི་མིའི་རིགས་རིག་པའོ”ཞེས་པའི་སྐད་ཆའི་ཐོག་ནས་རྩོམ་རིག་དང་མིའི་རིགས་རིག་པ་གཉིས་ལྷན་དུ་བཞག་ནས་བགྲོ་གླེང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། སྐད་ཆ་དེ་ལས་རྩོམ་རིག་ནི་མིའི་རིགས་རིག་པ་དངོས་ཡིན་པ་འཆད་དཀའ་ཡང་རྩོམ་རིག་དང་མིའི་རིགས་རིག་པ་གཉིས་ཀྱི་བར་ལ་འབྲེལ་བ་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པོ་ཡོད་པ་རྟོགས་ཐུབ། དེ་ཡང་ཡིན་ཏེ། རྩོམ་རིག་གི་འབྱུང་ཁུངས་ནི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་ཡིན་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་ཞེས་པ་དེའང་མི་ལ་བལྟོས་ནས་བཤད་པ་ཞིག་ཡིན་པས་རེད་དེ། སྤྱི་ཚོགས་ནི་མ་གཞི་ནས་མི་ཡིས་གྲུབ་ པའི་ཚོགས་པ་ཞིག་ལ་བྱ་བས། འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་མ་གཏོགས་སྤྱི་ཚོགས་ཞེས་པ་ཞིག་ཡོད་མི་སྲིད། དེས་ན་རྩོམ་རིག་གི་ཁ་གཏད་ཡུལ་དང་བརྗོད་གཞི་གཙོ་བོའམ་ནང་སྙིང་ནི་མི་ཁོ་ན་ཉིད་ལས་མ་འདས་ལ། མིའི་རིགས་ལ་རྩོམ་རིག་མཁོ་འདོན་ཡང་དེས་མིའི་འཚོ་གནས་དང་འཚོ་སྡོད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ངེས་ཅན་སྐོང་ནུས་པས་ཡིན། དེ་ནི་“སྤྱིར་རྩོམ་རིག་ནི་མིའི་རིག་པ་ཡིན་པ་དང་། རྩོམ་རིག་གི་འགོ་རྩོམ་ས་དང་མཇུག་བསྡུ་ས་ནི་མི་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་ཡིན”【63】པའི་གཏན་ཚིགས་གིས་ཐག་བཅད་པ་ཞིག་རེད། རྒྱུ་མཚན་ནི་རྩོམ་རིག་ཡིན་ནའང་འདྲ། མིའི་རིགས་རིག་པ་ཡིན་ནའང་ཆོག  དེ་གཉིས་པོའི་བརྗོད་བྱ་ནི་མི་ཁོ་ན་ཉིད་ཡིན་པས་སོ། འོན་ཀྱང་།“རྩོམ་རིག་ནི་ཁྱད་པར་བའི་མཛེས་རྟོག་དང་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་ཤིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས། མི་ལ་མི་ཚེའི་ངེས་རྟོགས་བསྐྱེད་པའི་སློབ་གསོའི་ཕན་ནུས་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། རྩོམ་རིག་ནི་སློབ་གསོ་དངོས་མིན་པས་ན་མི་ལ་སློབ་གསོ་གཏོང་བའི་ཕན་ནུས་དེ་འོས་འགན་གཙོ་བོར་དམིགས་ཡོད་པ་ཞིག་མིན”【64】ཅེས་པ་ལྟར། རྩོམ་རིག་གིས་ཕྱོགས་ངེས་ཅན་ཅིག་གི་ཐོག་ནས་མི་ལ་སློབ་གསོ་གཏོང་བའི་ཕན་ནུས་ཡོད་སྲིད་ཀྱང་། རྩོམ་རིག་ནི་སློབ་གསོ་རིག་པ་དངོས་མ་ཡིན་པས། རྩོམ་རིག་ནི་མི་ལ་སློབ་གསོ་གཏོང་བའི་ལག་ཆ་ལྟ་བུར་གྱུར་ན་རྩོམ་རིག་ནི་རང་རྐྱ་ཤོར་བའི་རིག་ཚན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ནས། རང་རྐྱ་འཕེར་བའི་རིག་ཚན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཐབས་མེད།     དེས་མ་ཟད།   སྤྱིར་རྩོམ་རིག་ནི་མིའི་རིག་པ་དང་ཆ་འདྲ་བར་མི་དཀྱིལ་སྙིང་དུ་འཇོག་གི་ཡོད་ཀྱང་། རྩོམ་རིག་དང་མིའི་རིག་པ་ནི་མ་གཞི་ནས་ངོ་བོ་མི་འདྲ་བའི་རིག་ཚན་གཉིས་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་དེ་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད་དེ།    རྩོམ་རིག་ནི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སྣང་བརྙན་ལ་བརྟེན་ནས་མི་འབྲི་བཞེངས་དང་མིའི་འཚོ་བ་དང་བརྩེ་དུང་སོགས་མཚོན་པར་ བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ། མིའི་རིགས་རིག་པ་ནི་རྗེས་དཔག་གི་བསམ་གཞིག་（理性思维）དང་ཚན་རིག་ལ་བརྟེན་ནས་མིའི་འཚོ་གནས་དང་འཚོ་སྡོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པས། དེ་གཉིས་པོའི་བརྗོད་གཞི་མི་ཡིན་ཡང་མིའི་མཚོན་ཐབས་ཐ་དད་ཡིན་པའོ། འོན་ཀྱང་། རྩོམ་རིག་ནི་མིའི་རིག་པ་ཡིན་ནའང་འདྲ། སློབ་གསོ་རིག་པ་ཡིན་ནའང་འདྲ། མི་ཆོས་རིག་པ་ཡིན་ནའང་འདྲ་དེ་དག་དང་འབྲེལ་བ་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པོ་ཡོད་པ་སྨྲ་མི་དགོས། དེང་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཐོག རྩོམ་རིག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཞབ་འདེགས་ཞུ་བའི་འགན་འཁུར་ཡོད་མེད་ཀྱི་སྐོར་ལ་ལྟ་ཚུལ་མང་སྟེ། འགའ་རེས་ཟེར་ན་རྩོམ་རིག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཞབ་འདེགས་ཞུ་དགོས་ཟེར། ཡང་འགའ་རེས་རྩོམ་རིག་ནི་རང་རྐྱ་འཕེར་བའི་རིག་ཚན་ཞིག་དང་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རིག་ཚན་ཞིག་པའི་ངོས་ནས་རྩོམ་རིག་གིས་རྩོམ་རིག་རང་ལ་མ་གཏོགས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་    འགན་འཁུར་དགོས་དོན་མེད་ཟེར། རྒྱུ་མཚན་ནི་རྩོམ་རིག་ནི་སྤྱི་ཚོགས་རིག་པ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཞབ་འདེགས་བསྒྲུབ་རྒྱུ་དེ་ཁོའི་འགན་འཁུར་མ་རེད་ཟེར། འོན་ཀྱང་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཆ་མཚོན་ནས་བཤད་ན། རྩོམ་རིག་གི་བརྩམས་ཆོས་མང་པོ་ཞིག་སྔར་བཞིན་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བྱེད་ཀྱི་སྨྱན་བྱེད་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད། དེ་ནི་བོད་ལ་རྒྱལ་སྤྱི་རྒྱལ་ནང་ལྟ་བུའི་སྤྱི་ཚོགས་རིག་པ་ཞེས་པ་དང་དཔལ་འབྱོར་རིག་པ་ཞེས་པ་ལྟ་བུའི་རིག་ཚན་དུ་མ་ཁྱབ་བརྡལ་དུ་སོང་མེད་པས་ཡིན་ཤས་ཆེ། བདག་གི་ལྟ་ཚུལ་ལྟར་ན། རྩོམ་མཁན་གྱིས་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་སྐབས་རྩོམ་རིག་གིས་ཐད་ཀར་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཞབ་འདེགས་ཞུ་བ་དོན་དུ་མ་གཉེར་བར་སྦྲང་ནོར་བུས་སྦྲང་རྩི་གསོག་འཇོག་བྱེད་པ་བཞིན་བྱས་ན་ཆོག་པ་སྟེ། སྦྲང་ནོར་བུས་སྦྲང་རྩི་གསོག་པ་དེ་འགྲོ་བ་མིའི་བཟའ་བྱའི་ཆེད་དུ་མ་ཡིན་ཡང་འགྲོ་བ་མིས་སྦྲང་རྩི་དེ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་བཞིན་པ་བཞིན་ཡིན་དགོས། རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ཀྱང་དེ་དང་ཆ་འདྲ་བར་དེས་ཐད་ཀར་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཞབ་འདེགས་བསྒྲུབ་ཀྱི་མེད་རུང་དེས་མངོན་ལྐོག་གང་རུང་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཕན་ཐོགས་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས། དེ་ལྟར་བྱས་ན་རྩོམ་རིག་དེ་སྒྱུ་རྩལ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་དེའི་མཛེས་རྟོག་གི་ཁྱད་ཆོས་དེ་བོར་མི་ སྲིད། ཐོར་སི་ཐེས།“སྒྱུ་རྩལ་ནི་མི་གཤིས་ཀྱི་བྱ་འགུལ་ཅིག་ཡིན་ཞིང་། དེའི་ལྟེ་བ་ནི་མི་བུ་ཞིག་གིས་རང་བློས་ལྕོགས་ཚོད་ཀྱིས་སྤྱིར་བཏང་གི་བརྡ་རྟགས་ཤིག་ལ་བརྟེན་ནས། རང་ཉིད་ཀྱི་བརྒྱུད་མྱོང་བའི་ཚོར་འདུ་དག་ཕ་རོལ་ལ་བརྒྱུད་སྤྲོད་བྱས་ནས། ཕ་རོལ་པོ་ཡང་ཚོར་འདུ་དེ་དག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པ་དང་། དེ་དང་འདྲ་བའི་མྱོང་བ་སྟེར་བར་བྱེད་པ་ཡིན”【65】ཅེས་པ་ལྟར། རྩོམ་མཁན་གྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡིད་ཀྱི་མྱོང་བ་དང་ཚོར་འདུ་མཐའ་དག་ཀློག་མཁན་ལ་ཚུར་སྣང་བྱས་ཏེ་རང་ཉིད་དང་འདྲ་བའི་མི་བུ་ཚོའི་སེམས་ཀྱི་གཏིང་རིམ་དུ་བརྒྱུད་སྤྲོད་བྱས་ནས། མིའི་རིགས་ཕན་ཚུན་བར་  ཡུལ་དུས་ཀྱི་ཚད་ལས་བརྒལ་ཏེ་སེམས་པ་གཅིག་མཐུན་གྱི་བདེ་སྣང་སྦྱིན་པར་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་ལ་ཆ་མཚོན་ན། དེ་ལ་བརྩམས་ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན། ཀློག་པ་པོ་དང་རྩོམ་པ་པོ་བཅས་ཀྱི་ཡུལ་གཉིས་དང་ཡུལ་ཅན་གཉིས་ཀྱི་གྲུབ་པ་ཡིན་པས། རྩོམ་པ་པོས་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་ཚུལ་ཞིག་རྒྱུ་ཆར་བཟུང་ནས་བརྩམས་ཆོས་གསར་རྩོམ་ལ་འཇུག་སྟེ་ཡུལ་ཅན་ཀློག་པ་པོར་རང་ཉིད་ཀྱི་ཚོར་བ་དང་མྱོང་གྲུབ་སོགས་བརྒྱུད་སྤྲོད་དང་ཚུར་སྣང་བྱེད་པའི་ལས་ལ་ བརྟེན་ནས། ཀློག་མཁན་གྱི་ཡིད་ཀྱི་དྭངས་བ་འདྲེན་པ་དང་ཁོ་ཚོར་ཡང་ཡུལ་ཅན་རྩོམ་པ་པོའི་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་གི་ཚོར་འདུ་དག་ཉམས་སུ་མྱོང་དུ་བཅུག་དགོས་པ་ཡིན། ལྷག་པར་དུ།“རྩོམ་རིག་ནི་མཛེས་རྟོག་གི་འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་ཤིག་ཡིན་པའི་རྩ་བའི་རང་བཞིན་ནམ་ངོ་བོའི་གནས་སྟངས་དེའི་དབང་གིས། རྩོམ་རིག་གིས་མིའམ་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཐད་ཀར་ཞབས་ཕྱི་མི་བསྒྲུབ་པའམ་ཐད་ཀར་ཕན་ནུས་མི་འདོན་པ་ཡིན། རྩོམ་རིག་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཕན་ནུས་དེ་བརྒྱུད་པའི་སྒོ་ནས་འབྱུང་བ་ཞིག་སྟེ། རྩོམ་པ་པོས་གསར་རྩོམ་བྱས་པའི་བརྩམས་ཆོས་མངོན་པའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སྣང་བརྙན་དག་བརྒྱུད་ནས། དེ་མྱོང་རོལ་བྱེད་མཁན་གྱི་ཀློག་པ་པོར་བདེ་ཚོར་བསྐྱེད་པའམ་སློབ་གསོ་ཐེབས་པ། འཚོ་    གནས་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་མནོ་བསམ་གཏོང་དུ་འཇུག་པ། ཚེ་སྲོག་དང་མི་ཚེའི་དོན་སྙིང་ལ་ངེས་རྟོགས་བྱེད་པ། མིའི་རང་དབང་དང་རྩིས་ཐང་ལ་ངེས་ཤེས་རྙེད་པ་སོགས་མིས་རང་ཉིད་ངོས་ཟིན་དང་མཐོར་འདེགས་བྱེད་པའི་ཕན་ནུས་འདོན་པ་རེད”【66】ཅེས་རྩོམ་རིག་གིས་ཐད་ཀར་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཞབས་འདེགས་མི་བྱེད་ཀྱང་དེས་མངོན་ལྐོག་གང་རུང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཕན་ནུས་མི་དམན་པ་ཞིག་ཡོད་པའོ།    སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་སྒྲུང་དག་ལ་ཆ་མཚོན་ནས་བཤད་ན། ཁོས་“རྩོམ་རིག་ནི་མིའི་རིགས་རིག་པའོ”ཞེས་པའི་བརྗོད་དོན་གཙོར་བཟུང་སྟེ་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་གཞི་ཕལ་ཆེ་བ་མིའི་འཚོ་གནས་དང་འཚོ་སྡོད་ཀྱི་གནས་བབ་ལ་ཁ་གཏད་ཡོད་དེ། དེ་ནི་ཁོའི་བརྩམས་སྒྲུང་《སྡེ་དཔོན》དང་《ཁ་བ་མེད་པའི་དགུན་ཁ》ཞེས་པ་སོགས་ལས་རྟོགས་ནུས་སོ། དེ་མིན་མི་གཤིས་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་དོ་ཁུར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཁོའི་ཁྱི་བརྗོད་བྱར་བྱས་པའི་བརྩམས་ཆོས་དག་ལས་ཀྱང་ཤེས་ནུས། ལྷག་པར་དུ། སྟག་འབུམ་རྒྱལ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན།  ཁོས་མི་བརྗོད་གཞིར་བཟུང་བ་གང་ཞིག ད་དུང་ཁོའི་སྨྱུག་འོག་གི་མི་སྣ་དག་ཀྱང་གོ་ས་དབང་ཐང་ཅན་གྱི་མི་ཆེན་གཙོ་བོར་བྲིས་པ་མ་ཡིན་པར། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་དམའ་རིམ་ན་འཚོ་བའི་རོང་འབྲོག་མང་ཚོགས་དཀྱུས་མའི་རྒྱུན་གཏན་གྱི་འཚོ་བ་བརྗོད་བྱར་བྱས་པ་གཙོ་བོར་བཟུང་ཡོད་པས། དེ་ལས་རྩོམ་པ་པོས་མི་སྣ་དཀྱུས་མའི་ལས་དབང་ལ་སེམས་ཚེགས་དང་དོ་ཁུར་བྱེད་བཞིན་པ་རྟོགས་ནུས་ཏེ།“རྩོམ་མཁན་དེ་རིགས་ཀྱིས་བོད་རིགས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་དུ་རང་གི་མིག་ཟུང་གཏད་དེ། སྤྱིར་བཏང་གི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་སྤྱིར་བཏང་གི་མི་སྣའི་གཤིས་རྒྱུད་དང་སེམས་ཁམས། བྱ་བྱེད་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་སྤྱིར་བཏང་མ་ཡིན་པ་དང་དོན་ཆུང་མ་ཡིན་པའི་གནད་དོན་སྔོག་འདོན་བྱས”ཡོད་པ་རེད།  དེས་ན།“རྩོམ་རིག་གི་འགོ་འཛུགས་ས་དང་འབྲེལ་བ་བྱེད་ཡུལ། མཇུག་སྡུད་ས་ཚང་མ་མི་ཡིན་ཞིང་། རྩོམ་རིག་ནི་ཡུལ་ཅན་མིའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ལས་སྣོན་ལ་བརྟེན་ནས་གསར་གཏོད་དང་།“ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མི”དང་“འཐུས་ཚང་གི་མི”གསར་བཞེངས་བྱེད་པའི་གལ་      ཆེའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་ཡིན་པས། གནས་ཚུལ་དེའི་རིགས་ནས་བལྟས་ན། རྩོམ་རིག་ནི་དངོས་གནས་དྲང་བདེན་གྱི་མིའི་རིག་པ་ཡིན”【67】ལ། མི་རྣམས་ཀྱིས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སྣང་བརྙན་ལ་བརྟེན་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་གཤིས་གསོ་སྐྱོང་དང་། འཚོ་གནས་དང་འཚོ་སྡོད་ཀྱི་གནས་བབ་ལ་བསམ་གཞིག་བྱེད་པར་ཕན་པ་ཐོན་གྱི་ཡོད་པས། རྩོམ་རིག་ནི་མིའི་རིག་པ་ཞིག་ཡིན་ཅེས་པར་རྒྱུ་མཚན་ངེས་ཅན་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ།   དྲུག་པ།  སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་སྒྲུང་གི་མཛེས་རྟོག་ཁྱད་ཆོས་ལ་འཁྱུག་ཙམ་ལྟ་བ།      དེ་ཡང་“རྩོམ་རིག་གི་མཐར་ཐུག་གི་བརྗོད་དོན་ནི་བདེན་དགེ་མཛེས་གསུམ་ཡིན་ལ། མིའི་མཐར་ཐུག་གི་འཚོལ་སྙེག་བྱ་ཡུལ་ཡང་དེ་བཞིན་བདེན་དགེ་མཛེས་གསུམ་ཡིན”【68】ཅེས་པ་ལྟར། སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་ཞིག་ལ་ཆ་མཚོན་ནས་བཤད་ན།  དེས་སྤྱི་ཚོགས་རིག་པ་དང་དཔལ་འབྱོར་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་རིག་ཚན་གཞན་པ་ནང་བཞིན་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཐད་ཀར་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བ་དམིགས་ཡུལ་དུ་བྱེད་ཀྱི་མེད་ཀྱང་། དེས་མངོན་ལྐོག་གང་རུང་ནས་བདེན་དགེ་མཛེས་ གསུམ་གྱི་མི་གཤིས་སྐྱེད་སྲིང་དང་གསོ་སྐྱོང་ཐད་ཕན་པ་ངེས་ཅན་ཡོད་པ་ཡིན། ལྷག་པར་དུ་སྒྱུ་རྩལ་བརྩམས་ཆོས་དེ་སྒྱུ་རྩལ་ཡིན་བྱེད་ཀྱི་སྲོག་ཤིང་ནི་མཛེས་རྟོག་ཡིན་ཏེ། སྤྱིར་མཛེས་དཔྱོད་དམ་མཛེས་རྟོག་ཅེས་པ་ནི“མིའི་རིགས་ཀྱིས་ཕྱི་  ཡུལ་ལ་དམིགས་པའི་རྟོག་པ་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་སྟེ། མཛེས་པའི་ཆོས་ལ་ཡིད་ཕྱོགས་ནས་མྱོང་ཞིང་དཔྱོད་པའི་བྱ་བ་ཞིག་ཡིན། དེ་ཡང་བརྩམས་ཆོས་ཉིད་མཛེས་དཔྱོད་ཅིག་ཏུ་འགྱུར་བ་ནི་ཚད་མཐོ་བའི་མྱོང་རྟོག་ཞིག་ལས་བྱུང་བ་དང་དེ་ནི་ཁེ་ཕན་མངོན་སུམ་པ་ལ་མི་དམིགས་པར་དེ་ལ་མྱོང་བ་བྱས་ནས་ཡིད་ཚིམ་ཞིང་བདེ་བ་སྟེར་བའི་རང་བཞིན་ཁོ་ན་ཡིན”【69】ཅེས་པ་ལྟར་རེད། འོན་ཀྱང་མི་བུ་སོ་སོའི་མཛེས་རྟོག་གི་ལྟ་བའམ་ཡུལ་གཅིག་ཡིན་པའི་ངེས་པ་མེད་དེ། ཏན་མེའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔྱད་བརྗོད་པ་པའོ་རན་ཏེ་ཉིད་ཀྱིས།“བྱ་དངོས་གང་ཡང་རུང་བར་ང་ཚོས་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་ཚེ། དོན་དངོས་དང་གཞུང་ལུགས། མཛེས་དཔྱོད་གསུམ་གྱི་ཐབས་ལམ་ལ་བརྟེན་དགོས་པ་སྟེ། དོན་དངོས་ཀྱི་ལྟ་བས་ནགས་ཚལ་ལ་བལྟ་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། ཁོང་གིས་ནགས་ཚལ་གྱིས་ས་ཁུལ་དེའི་བདེ་འཇགས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་མེད་དང་།  ཡང་ན་ནགས་ཚལ་གྱི་བདག་པོས་ཅི་ལྟར་ཤིང་ཆའི་རིན་ཐང་གཞལ་བ་སོགས་འདྲི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། སྐྱེ་དངོས་རིག་པ་བ་ཞིག་གིས་ཚན་རིག་གི་ལམ་ནས་སྐྱེ་དངོས་དེ་དག་གི་སྲོག་ཤུགས་སོགས་ལ་འོས་དང་མཐུན་པའི་ཞིབ་དཔྱོད་བྱེད་པར་ཡིད་ཕྱོགས་པ་དང་། ནགས་ཚལ་དེའི་ཕྱིའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁོ་ན་མ་གཏོགས་གཞན་གྱི་དམིགས་པ་མེད་མཁན་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། མཛེས་པའི་རྟོག་པ་ཞིག་གམ་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལྟ་བས་གཞལ་ཏེ་ནགས་ཚལ་དེའང་མཛེས་པའི་ཆ་ཤས་སུ་བཞག་ནས་ཅི་འདྲ་ཡིན་པར་བསམ་བློ་གཏོང་བཞིན་ཡོད”【70】ཅེས་པ་བཞིན་བལྟ་བྱའི་ཡུལ་གཅིག་པ་ཡིན་ཡང་ཡུལ་ཅན་གྱི་ལྟ་ཐབས་སམ་མིག་དབང་སྣ་ཚོགས་པའི་དབང་གིས་དེའི་མཛེས་རྟོག་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་མཛེས་རྟོག་གི་རིན་ཐང་མི་གཅིག་པ་ཡིན།    འོན་ཀྱང་།“རྩོམ་རིག་གིས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་ཐབས་ལམ་ནས་འཇིག་རྟེན་ལ་ངོས་འཛིན་དང་མི་ཚེ་ལ་ངོས་འཛིན་བྱས་ཏེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་འཇིག་རྟེན་འདི་ཡུལ་ཅན་མིའི་རྣམ་རྟོག་གི་འདུ་ཤེས་དང་ནང་སེམས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དུ་ཤར་བ་བྱས་ཏེ། དེས་དམིགས་བསལ་དོན་སྙིང་ཡོད་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་རིན་ཐང་ཞིག་སྟེ། དེས་མིའི་བླ་སྲོག་དེ་ཡུལ་ཅན་མིའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་མཚོན་བྱའི་ངོས་སུ་ཐིམས་པར་གྱུར”【71】ཅེས་རྩོམ་རིག་གིས་མཛེས་རྟོག་གི་ལམ་ནས་འཇིག་རྟེན་ལ་ངོས་འཛིན་དང་མི་ཚེ་ལ་ངོས་འཛིན། དེས་མ་ཟད་མི་བུ་རང་ཉིད་ལ་ངོས་འཛིན་ཐུབ་པར་ཕན་ནུས་ཐོན་གྱི་ཡོད། ཧྥ་རན་སིའི་གྲགས་ཅན་བསམ་བློ་བ་མུང་ཐན（蒙田）གྱིས།“འཇིག་རྟེན་འདིའི་ཐོག་ཆེས་གལ་འགངས་ཆེ་བའི་དོན་དག་དེ་ནི་རང་ཉིད་ངོས་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན”【72】ཅེས་པ་ལྟར། སྒྱུ་རྩལ་བརྩམས་ཆོས་ཀྱིས་མཛེས་རྟོག་ལ་བརྟེན་ནས་མི་བུ་རང་ཉིད་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་དུ་བཅུག་པར་རམ་འདེགས་བྱེད་ལ། རང་ཉིད་ངོས་འཛིན་ལ་བྱུང་བའི་སྒོ་ནས་མི་ཚེ་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་སྟེ། བདེན་དགེ་མཛེས་གསུམ་གྱི་མི་གཤིས་ཤིག་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་པར་གཞོགས་འདེགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེས་མ་ཟད། སྒྱུ་རྩལ་བརྩམས་ཆོས་ནི་ཁེ་ཕན་གྱི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་སྟེ།“མཛེས་དཔྱོད་ལ་དཔྱད་པའི་མིག་གཏོད་ས་ནི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་དང་མཛེས་དཔྱོད་རིན་ཐང་ཡིན་ལ། རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་དེ་ཉིད་བདེན་པ་དང་མཛེས་པའི་རྨང་གཞིའི་སྟེང་ནས་ཕན་ཁེ་ལས་བརྒལ་བའི་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་ཡུལ་ཅིག་ཡིན”【73】ཅེས་པ་ལྟར། མཛེས་རྟོག་རིག་པའི་ནང་བཤད་པ་ལྟར་ན་སྒྱུ་རྩལ་བརྩམས་ཆོས་ནི་ཕན་ཁེ་ལས་བརྒལ་བའི་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་ཡུལ་ཅིག་ཡིན་པར་བཤད། སྤྱིར་མཛེས་རྟོག་ནི“ཕྱི་རོལ་གྱི་བྱ་དངོས་ལས་སྐྱེ་བོའི་འདུ་ཤེས་ལ་ཚུར་སྣང་བའི་ཐོན་དངོས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། དེང་གི་ཆར་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཐད་རྩ་བའི་ཆ་ནས་དབྱེ་ན་དངོས་གཙོ་རིང་ལུགས་ཀྱིས་དངོས་པོར་འཛིན་པའི་མཛེས་ཆོས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་སེམས་གཙོ་རིང་ལུགས་ཀྱིས་དངོས་པོར་འཛིན་པའི་མཛེས་རྟོག་གི་འདུ་ཤེས་གཉིས་ཡོད”【74】ཅེས་མི་རྣམས་ཀྱིས་མཛེས་རྟོག་གི་ངོ་བོར་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་ཐབས་ཤེས་མི་འདྲ་བ་ཡིན་ལ།   མཛེས་རྟོག་གི་རི་ཐང་ལྟ་ཚུལ་ཡང་མི་འདྲ་བར་ཐ་དད་དུ་སྣང་བ་ཡིན། དེ་ཡང་རེད་དེ།“འཇིག་རྟེན་འདིར་སྔ་མོ་ནས་ད་རེག་བར་དུ་རང་བྱུང་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་མཛེས་དཔྱོད་བྱ་བ་ཞིག་མེད་ལ། མཛེས་རྟོག་གི་ཡོན་ཏན་འདི་ནི་མི་བུ་སོ་སོའི་སེམས་ཁམས་ཀྱིས་གསར་རྙེད་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན”【75】པས་སོ།    དེ་ཡང་མཛེས་རྟོག་ནི་བདེན་དགེ་མཛེས་གསུམ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་ཞིང་། མཛེས་པ་དེ་ཡང་བདེན་དགེ་གཉིས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་གདོན་མི་ཟ་སྟེ། དེ་ཡང་བདེན་དགེ་མཛེས་གསུམ་ལས་བདེན་པ་ནི་“བྱ་དངོས་གང་རུང་གི་འཕེལ་འགྱུར་དེ་ཀུན་སྤྱོད་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས་པ་དང་། མཛེས་པ་ནི་བདེན་པ་དང་དགེ་བ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བ་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན”【76】ཅེས་པ་ལས་ཀྱང་རྟོགས་ནུས། དེ་ཡང་གསལ་བོར་བཤད་ན། “བདེན་པ”ནི་ཕྱི་དངོས་པོའི་འགྱུར་ལྡོག་གི་ཆོས་ཉིད་དང་མཐུན་པའམ། སྤྱི་ཚོགས་ཧྲིལ་པོའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དགོས་མཁོའི་རྩ་དོན་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ལ་བྱ་ཞིང་། རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ཁྲོད་ཀྱི་བདེན་པ་དེའང་གཅིག་ནས་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དམ་རྩ་དོན་དང་མཐུན་པ་གང་ཞིག  བརྩམས་ཆོས་གང་དེ་རྩོམ་པ་པོས་འཚོ་བ་ལས་ཐོན་པའི་རྒྱུ་ཆ་དག་ལ་ལས་སྣོན་དང་བསམ་གཞིག་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་གསར་རྩོམ་བྱས་པའི་བྱ་དངོས་ཤིག་ཡིན་ཡང་དེ་འདྲའི་སྣང་ཚུལ་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་དངོས་ལ་སྣང་བ་བཞིན་མི་རྣམས་ལ་བདེན་པའི་བདེན་ཐུབ་ཀྱི་ཚོར་སྣང་སྦྱིན་པ་དང་དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་འགྲོས་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ཡིན། ཧྥ་རན་སེའི་དུས་རབས་བཅུ་དགུ་པའི་དངོས་ཡོད་རིང་ལུགས་ཀྱི་དེད་ དཔོན་ཆེན་མོ་པར་ཀྲ་ཁེས།“རྒུད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ལེགས་བྱས་འཛམ་གླིང་ན་སྙན་པ་ལྡིར་བ་འདི་འདྲ་ཐོབ་པའི་གདམས་པ་ནི་བདེན་དངོས་ཁོ་ན་ཡིན”【77】ཅེས་དང་དེ་བཞིན་“འཛམ་གླིང་ཧྲིལ་པོར་ངོམ་དུ་རི་བའི་བརྩམས་ཆོས་ཤིག་ལེགས་འགྲུབ་འབྱུང་བའི་གནད་དམ་པ་ནི་བརྩམས་ཆོས་གང་དེའི་བདེན་དངོས་རང་བཞིན་སྟེང་ན་ཡོད”【78】ཅེས་གསུངས་ཤིང་། དེའི་བདེན་དངོས་ཀྱང་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བདེན་དངོས་ལ་གོ་དགོས།      སྤྱིར་བཏང་དུ་བཤད་ན།  “བདེན་པ་ནི་ཚན་རིག་དང་གཏན་ཚིགས་རིག་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་རིན་ཐང་ཞིག་དང་། དགེ་བ་ནི་མི་ཆོས་རིག་པ་དང་དཔལ་འབྱོར་རིག་པའི་ཁྱད་ཁོངས་ནས་བཞག་པའི་རིན་ཐང་ཞིག  མཛེས་པ་ནི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལྟ་བའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་རིན་ཐང་ཞིག་བཅས་ཡིན”【79】ཅེས་པ་ལྟར། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བདེན་དངོས་རང་བཞིན་ནི་རྩོམ་རིག་གི་མཛེས་རྟོག་རིན་ཐང་གི་གཞི་བཅོལ་ཡུལ་དང་རྐང་འཛུགས་ས་ཉག་གཅིག་ཡིན་ལ། སྒྱུ་རྩལ་ལ་མཛེས་རྟོག་སྟོན་པའི་རྨང་གཞིའང་ཡིན། རྒྱུ་མཚན་ནི། བདེན་པས་ཕྱུག་པའི་བརྩམས་ཆོས་ཀྱིས་ད་གཟོད་ཀློག་མཁན་ལ་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་སྣང་བ་སྦྱིན་ཞིང་ངོས་འཛིན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མཛེས་པ་དང་དགེ་བ་གཅིག་སྡུད་དུ་ཐུབ་ནས་ཀློག་མཁན་གྱི་ཡིད་ཀྱི་བརྟན་པ་ཅིག་ཅར་དུ་འཕྲོག་པར་བྱེད་ལ། མི་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་སེམས་འགུལ་བར་བྱས་ཏེ་ཁོ་ཚོའི་བསམ་བློར་གོ་བསྐོན་སློབ་གསོ་དང་།  བསམ་པའི་བདེ་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པས་ཡིན། དཔེར་ན་བོད་ཀྱི་འཁྲབ་འཁྲིད་པ་པདྨ་ཚེ་བརྟན་གྱི《ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་མ་ཎི་རྡོ་འབུམ》ཞེས་པ་ལེགས་འགྲུབ་འབྱུང་དོན་ཡང་ང་རང་གི་ལྟ་ཚུལ་ལྟར་ན་ཁོའི་གློག་བརྙན་ལ་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བདེན་པས་ཕྱུག་ཡོད་པས་ཡིན་པར་སེམས་ཏེ། གློག་བརྙན་འདིའི་ནང་གི་མི་སྣ་གཙོ་གྲས་གྲ་ཆུང་དེ་རབ་བྱུང་བ་ཞིག་གི་བརྟུལ་ཞུགས་འཛིན་ཡོད་ཀྱང་ཁོས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་མིག་དབང་ཐོག་ནས་ཁོའི་གྲ་བཅུན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོར་འཛིན་མེད་པར་ཁོ་ནི་བྱིས་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་བྱིས་པའི་ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཏེ་གློག་བརྙན་བལྟ་རྒྱུར་དགའ་བའི་རང་གཤིས་དེ་གཙོར་བཟུང་ནས་བྲིས་ཡོད་པས།   དེ་ལ་བདེན་དངོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་   ཡིན་ལ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ད་གཟོད་རིག་གནས་དང་ཚན་རིག་གི་ཐོན་དངོས་གསར་བས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་མིའི་བསམ་བློ་དང་འཚོ་བའི་རྣམ་པར་བརྡབ་གསིག་དང་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་ཚུར་སྣང་བྱས་ཡོད་པ་རེད།   དགེ་བ་ནི་རང་ངོས་ནས་བཤད་པ་ཡིན་གྱི་དེ་ནི་མི་བུ་སྒེར་གྱི་བྱ་འགུལ་ལམ་བསམ་སྦྱོར་དག་མི་རིགས་ཧྲིལ་པོའམ་ཡང་ན་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་མཐུན་མིན་ལ་བལྟོས་ནས་བཤད་པ་ཞིག་རེད་དེ། བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ནང་བཤད་པའི་དགེ་བ་ཞེས་པའང་མདོར་དྲིལ་ན་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེའི་མི་ཆོས་ཀྱི་ཚད་གཞི་དང་མཐུན་མིན་ལ་བལྟོས་ནས་བཤད་པ་ཞིག་རེད། དེ་ཡང་ཡིན་ཏེ། ཡུལ་དུས་མི་འདྲ་བའི་དགེ་སྡིག་གི་ཚད་གཞི་དང་མི་ཆོས་ཀྱི་བསམ་བློའི་ཚད་གཞི་དེ་མི་འདྲ་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་སྤྱི་སྤྱོད་རླངས་འཁོར་ནང་གཞོན་ནུ་ཚོས་རྐུབ་སྟེགས་རྒན་རྒོན་ཚོ་ལ་གནང་བའི་བྱ་སྤྱོད་དེ་བོད་ཀྱི་དགེ་སྡིག་གི་ཚད་གཞི་ལྟར་ན་དགེ་བའི་མཐོང་ཡང་ཨ་རི་སོགས་ཀྱི་ཡུལ་ལུང་མང་པོར་དེ་འདྲ་མ་ཡིན་པར་གཞན་ལ་མཐོང་ཆུང་ལ་བརྩི་བ་ལྟར་རེད། སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་སྒྲུང་དག་ལ་མཚོན་ན། ཁོའི་བརྩམས་ཆོས་མང་པོ་ཞིག་གིས་མི་གཤིས་འདི་བདེན་དགེ་མཛེས་གསུམ་གྱི་ཕྱོགས་སུ་འཕེལ་བར་སྐུལ་སློང་དང་། དངོས་ཡོད་འཚོ་བ་བརྗོད་བྱར་བྱས་ཏེ་འཚོ་བ་དངོས་ཀྱི་རོ་བཅུད་ལྡན་པའི་མི་སེར་དཀྱུས་མའི་དཀའ་སྡུག་གི་འཚོ་བ་དང་། མི་དང་མིའི་བར་གྱི་འགལ་འབྲེལ། དེ་མིན་དངོས་ཡོད་དང་ཕུགས་བསམ་བར་གྱི་གདོང་ཐུག་དང་རིག་གནས་གསར་རྙིང་གཉིས་ཀྱི་བར་གྱི་གདོང་ཐུག་སོགས་བཀོད་པས།   རྩོམ་གྱི་ནང་དོན་གྱི་ཆ་ནས་དེར་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བདེན་པས་ཕྱུག་ཡོད་དེ།  ཁོའི་བརྩམས་སྒྲུང་མང་དག་ཅིག་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལྟར་ཞིབ་འབྲི་དང་། མི་སྣའི་ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྟར་མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲི་དང་། མི་སྣ་གཙོ་བོའི་ལས་དབང་ལྟར་བྱུང་རིམ་བྱས་ཡོད་པ་སོགས་བཀོད་ཡོད་པ་མ་ཟད། མི་སྣ་དག་ཀྱང་བཟང་ཕྱོགས་དང་ངན་ཕྱོགས་ཀྱི་སོ་སོའི་ཁྱད་ཆོས་དང་སྐད་ཆ་ཤོད་སྟངས། མི་སྣ་སོ་སོར་འཚམས་པའི་རང་གཤིས་དང་སེམས་ཁམས་ཀྱི་འཁྱེར་སོ་སོགས་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བའི་སྣང་ཚུལ་དངོས་ལྟར་ཞིབ་འབྲི་བྱས་ཡོད་པས།  སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དང་གཏན་ཚིགས་དང་མཐུན་ཞིང་། སྨྱུག་ཁ་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་དངོས་ལ་ཁ་གཏད་པས་དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་བྲོ་བས་ཕྱུག་པ་གང་ཞིག  འཚོ་བ་དངོས་ལས་ཚད་མཐོ་བ་དང་། གཅིག་སྡུད་ཆེ་བ། དཔེ་མཚོན་རང་བཞིན་ལྡན་པས་མི་རྣམས་ལ་བདེན་པ་བདེན་ཐུབ་ཀྱི་ཚོར་སྣང་ཟབ་མོ་ཞིག་སྦྱིན་པར་བྱེད་ལ། མི་གཤིས་འཁྱོག་སྒྱུར་ཐེབས་པ་དག་བདེ་ཐང་གི་མི་གཤིས་དང་མཛེས་སྡུག་གི་མི་གཤིས།  དགེ་བས་ཕྱུག་པའི་མི་གཤིས་སོགས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་འཕེལ་བའི་གནས་ལ་འབད་ཡོད་པ་རེད།  དཔེར་ན་《ནོར་རྫི་བྱིས་པ》དང་《ལོ་ཟླ་ནི་སྡོང་ལོའི་ཐོག་ཏུ་བཀོད་པའི་བརྙན་རིས་བཞིན》ཞེས་པ།     《ཉི་མ་ནུབ་རིར་ཡོལ་དུས》ཞེས་པ་སོགས་ཀྱི་ནང་དུ་མི་གཤིས་ཀྱི་མཛེས་པའི་གནས་དུ་མ་འགྲེམས་སྟོན་བྱས་ཡོད་པས། དེ་ལས་མི་གཤིས་ཀྱི་དགེ་བའི་ཆ་དང་མཛེས་སྡུག་གི་རང་བཞིན་ཆེས་ཆེར་མངོན་ཡོད། དེས་མ་ཟད་དཔེར་ན《མི་རྒྱ་བྷ་ཁྱི་རྒྱ་བྷ》ཞེས་པ་དང་《ཧཱ་པ་གསོས་པའི་ཟིན་བྲིས》ཞེས་པ་སོགས་སུ་མི་གཤིས་ཀྱི་མི་དགེ་བའི་གནད་དུ་མ་བཀོད་ཡོད་ཀྱང་དེ་དག་ཀྱང་རང་རང་སོ་སོ་ནས་མཛེས་རྟོག་གི་ཁྱད་ཆོས་རེ་ཡོད་ལ། སྦགས་བཙོག་གི་བསླད་པའི་མི་གཤིས་བཅོས་སྒྱུར་གྱི་ཐད་ལའང་འབད་ཡོད་པས། མཛེས་རྟོག་དང་དགེ་བའི་ཆ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཡོད་ལ།  མཐར་གཏུགས་ཁོའི་བརྩམས་ཆོས་ཁྲོད་ཀྱི་བདེན་པ་དང་དགེ་བ་དེ་མཛེས་པར་གྱུར་ནས་མཛེས་རྟོག་གི་ཐབས་ལམ་ནས་མི་གཤིས་ཀྱི་མཛེས་པ་ལ་བསྔགས་བརྗོད་བྱས་ཡོད།     སྤྱིར“མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་ཕུགས་འདུན་དེ་དཔེ་གཞིའི་མི་སྣའི་ཐོབ་ཐང་གཏན་འཁེལ་དང་། རང་གཤིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ། གཟུགས་བརྙན་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་ཆགས་ཤིང་གྲུབ་པ་དང་། དེའི་ནང་ན་འདུས་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་དང་དཔྱད་འཇོག་དངོས་ཀྱི་ནང་དུ་འོ་ཆུ་འདྲེས་པར་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན། དེ་ནི་ངེས་པར་དུ་ཆུ་ནང་གི་ཚྭ་དང་མེ་ཏོག་ནང་གི་སྦྲང་རྩི་  བཞིན་གཟུགས་མེད་ཀྱང་རང་བཞིན་གནས་ཡོད་ལ། རྗེས་མེད་ཀྱང་རོ་གནས་པ་ལྟར་བྱེད་དགོས”【80】ཅེས་པ་བཞིན་བརྩམས་ཆོས་ནང་གི་མཛེས་རྟོག་གམ་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་ཆ་དེ་བརྩམས་སྒྲུང་ནང་དུ་དངོས་སུ་མ་བསྟན་ཀྱང་མཛེས་པའི་རོ་བཅུད་མྱོང་ཐུབ་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས། དེ་ཡང་ཡིན་ཏེ། མཚར་སྡུག་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་མེ་ཏོག་ཆུན་པོ་དང་། ཁ་དོག་སྣ་ལྔའི་འཇའ་ཚོན། མཁའ་མཐའ་ན་མེ་སྟག་བཞིན་ལྷམ་མེར་འཚེར་བའི་མཚམས་སྤྲིན་སོགས་ཀྱི་བྱ་དངོས་དག་སྤྱིར་རང་ངོས་སུ་མཛེས་རྟོག་གིས་ཕྱུག་པ་ཞིག་མིན་པར་རང་བྱུང་གི་སྣང་ཚུལ་ཅིག་ཡིན་ཡང་། དེ་དག་ཡུལ་ཅན་མིའི་སྣང་ངོར་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་དོན་ནི་ཡུལ་ཅན་མིས་ཡུལ་དེ་དག་ལ་རང་ཉིད་ཀྱི་བསམ་པའམ་ཕུགས་འདུན་ཞིག་ཕྱོགས་པས་ཡིན་ལ། དེ་ནི་ཡུལ་དེ་དག་གིས་ཡུལ་ཅན་མི་ལ་སྦྱིན་པའི་མཛེས་ཚོར་གྱི་སྣང་བ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན།     དཔེར་ན་སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་སྒྲུང་ཁྲོད་དུ་མཛེས་རྟོག་གི་ཆ་མི་དམན་པ་ཞིག་མངའ་བ་དེ་ཡང་མདོར་དྲིལ་ན་ བརྩམས་སྒྲུང་ནང་བསྟན་པའི་མི་སྣའི་ལས་དབང་དང་བསམ་སྦྱོར་གང་རུང་ཞིག་ལ་ཀློག་མཁན་རང་ཉིད་ཀྱིས་བློ་ཁ་ཕྱོགས་ཏེ། རང་ཉིད་ལ་མི་སྣའི་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཚོར་བ་དག་ཉམས་སུ་མྱངས་ནས་རང་ཉིད་ལ་བདེ་ཚོར་ཅིག་གམ་རང་གི་་བསམ་པའི་དགོས་མཁོ་ངེས་ཅན་བསྐོང་ནུས་པས་ཡིན་པས། ད་གཟོད་རང་ཉིད་ལ་མཛེས་རྟོག་གི་འདུ་ཤེས་ཤིག་བསྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན། དེ་ཡང་གསལ་བོར་བཤད་ན།  རང་རྒྱུད་ལ་མཛེས་རྟོག་གི་འདུ་ཤེས་ཤིག་སྐྱེ་བའི་སྔོན་འགྲོའི་ཆ་རྐྱེན་ནི་བརྩམས་ཆོས་གང་ཡང་རུང་བ་དེར་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཉམས་སུ་མྱོང་དགོས་པ་ཡིན་ལ།  ཉམས་སུ་མྱངས་རྗེས་བརྩམས་ཆོས་དེ་ལས་རང་རྒྱུད་ལ་ཚོར་བ་དགའ་བའམ་སྐྱིད་སྣང་ཅི་རིགས་སྟེར་ཐུབ་ན། ད་གཟོད་རང་རྒྱུད་ལ་མཛེས་རྟོག་གི་འདུ་ཤེས་ཤིག་སྐྱེ་ངེས་པ་ཡིན། དཔེར་ན་སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི《ཉི་མ་ནུབ་རིར་ཡོལ་དུས》ཞེས་པའི་ནང་གནའ་བཤད་ཨ་མ་དང་སྤྲང་པོ་གཉིས་ཀྱིས་འཆི་གསོན་གང་ལ་ཐུག་རུང་སྔར་བཞིན་དམ་བཅའ་བརྟན་པོས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྙིང་ཉེ་བའི་མི་དེ་རེ་སྒུག་བྱེད་པའི་ལྷད་མེད་ཀྱི་བརྩེ་དུང་དེ་འདྲ་དོན་གཉེར་བྱེད་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་ང་ཚོས་ཉམས་སུ་མྱངས་རྗེས་དེ་ལས་རང་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་གཏིང་རིམ་དུ་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་གི་སེམས་ཚོར་ཞིག་དང་མཛེས་རྟོག་གི་འདུ་ཤེས་ཤིག་སྐྱེ་བཞིན་པ་ལྟར་རོ།

རྩོམ་ཁུངས། ངེད་དྲ་བ།