གསུམ་པ།   སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་སྒྲུང་རིང་གསར་རྩོམ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་རགས་བཤད།     
  སྒྲུང་རིང་ནི་འཚོ་བའི་འདུ་ཚད་ཆེ་ཞིང་ཡིག་ཚོགས་མང་ལ། རྒྱ་ཆེ་ཞིང་རྙོག་འཛིང་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་བརྗོད་གཞིར་བཟུང་ནས་ལོ་རྒྱུས་སམ་དུས་རབས་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བའི་སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲི་དང་། མི་སྣ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་པ་ཅུང་ཟད་མང་ལ། བསྟན་དོན་ལ་རིམ་པ་དུ་མ་ཅན་གྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས། སྟག་འབུམ་རྒྱལ་ལ་ཆ་མཚོན་ནས་བཤད་ན། ཁོའི་དཔེ་མཚོན་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་སྒྲུང་རིང་ནི་《ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་རྩྭ་ཐང》ཞེས་པ་དེ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་དེ་སྔོན་《སྦྲང་ཆར》དུས་དེབ་ཏུ་མུ་འགོད་བྱས་ཤིང་བྱ་དགའ་ཐོབ་མྱོང་བའི་བརྩམས་སྒྲུང་《རྣམ་ཤེས》ཞེས་པ་དེའི་རྨང་གཞིའི་སྟེང་འཕྲི་སྣོན་དང་བཟོ་བཅོས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བྱས་ནས་སྒྲུང་རིང་དུ་བཅོས་པ་ཞིག་ཡིན། དེས་མ་ཟད་སྒྲུང་རིང་འདི་ནི་ཀྲུང་གོ་གསར་བ་དབུ་བརྙེས་ཚུན་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་དུ་ཐད་ཀར་བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་བརྩམས་པའི་སྒྲུང་རིང་ཐོག་མ་བ་དེ་ཡིན།《ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་རྩྭ་ཐང》ཕུད་ཁོ་ལ་ད་དུང་སྒྲུང་རིང་《རྒུད》ཅེས་པ་ཞིག་ཡོད་ལ། དེ་ནི་ཉེ་ཆར་དཔེ་སྐྲུན་བྱས་མ་ཐག་རེད། སྒྲུང་རིང་《ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་རྩྭ་ཐང》ཡིན་ནའང་འདྲ།《རྒུད》ཅེས་པ་ཡིན་ནའང་འདྲ། གཉིས་ཀ་ནི་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་བརྗོད་གཞིར་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་“སྟག་འབུམ་རྒྱལ་ནི་འབྲོག་ཁུལ་དུ་སྐྱེས་ཤིང་འཚར་ལོངས་བྱུང་ལ། འབྲོག་ཁུལ་དུ་བྱ་བ་བསྒྲུབས་པ་དང་འབྲོག་པ་མང་ཚོགས་དང་མཉམ་དུ་སྐྱིད་སྡུག་མཉམ་མྱོང་གི་འཚོ་བ་རོལ་བས། དེས་ཁོས་འབྲོག་མིར་དམིགས་པའི་བསམ་བློ་དང་འདུ་ཤེས་སྐྱེད་སྲིང་བྱས། དེ་བས་རྩྭ་ཐང་གི་འབྲོག་མིའི་ལས་དབང་དང་འཚོ་བའི་འགྱུར་ལྡོག ཁོ་ཚོའི་ཁེར་རྐྱང་གི་བསམ་བློའི་འདུ་ཤེས་དང་རྙོག་འཛིང་ཆེ་བའི་བརྩེ་དུང་གི་དྲ་རྒྱ་བཅས་རང་ཤུགས་ཀྱིས་ཁོའི་བརྩམས་སྒྲུང་གི་བསམ་བློའི་ནང་དོན་གཙོ་བོར་གྱུར”【46】ཅེས་པ་དེའང་སྒྲུང་རིང་དེ་གཉིས་ལས་ར་སྤྲོད་ནུས་པ་ཡིན།
 ཁོའི་སྒྲུང་རིང་《ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་རྩྭ་ཐང》ནི་ལོ་རབས་བདུན་ཅུ་པ་དང་བརྒྱད་ཅུ་པའི་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་བརྗོད་བྱར་བྱས་པ་ཞིག་སྟེ། རྩོམ་གྱི་མི་སྣ་གཙོ་བོ་དབང་ལྡན་རྡོ་རྗེ་ནི་རིག་གསར་གྱི་གོད་ཆག་ཐེབས་ནས་རང་ཡུལ་རྒྱབ་ཏུ་བསྐྱུར་ཏེ་གཞན་ཡུལ་འགྲིམས་དགོས་བྱུང་བ་དང་། ཁོས་གཞན་ཡུལ་གྱི་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་རང་ནུས་ཕྲན་བུར་བརྟེན་ནས་སྤྱིར་བཏང་གི་ཚོང་ལས་ལ་འཇུག་སྟེ་མ་དངུལ་ཅུང་ཟད་བསགས་པ་དང་། ཏང་གི་སྲིད་ཇུས་ལ་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་བ་དང་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་དཔལ་འབྱོར་དང་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་ལ་གོང་འཕེལ་བྱུང་བ་དང་བསྟུན་ནས། ཁོས་གཞན་ཡུལ་གྱི་འཁྱམས་པོའི་འཚོ་བར་རྫོགས་ཚིག་བཀོད་དེ། རང་ཡུལ་དྲོན་མོའི་པང་དུ་ཕྱིར་ལོག་བྱས་ཤིང་། དཔའ་ངར་དང་བློ་རྩ་བརྟན་པོས་ཕ་ཡུལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྣམ་པར་འགྱུར་ལྡོག་གཏོང་བའི་སེམས་ཐག་བཅད་དེ། ཕ་ཡུལ་དུ་རང་གིས་བསགས་པའི་མ་དངུལ་ཕྲན་བུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་ཏེ་ཚོང་ཁང་དང་སློབ་གྲྭ་སོགས་བཙུགས་ཏེ་ཕ་ཡུལ་མི་དམངས་ལ་ཕན་པའི་བྱ་གཞག་རླབས་པོ་ཆེ་བསྒྲུབས་ཤིང་། རྒྱལ་ཁབ་དང་ཡུལ་གྲུ་གཞན་པར་བསམ་བློ་དང་ཉམས་མྱོང་བརྗེ་རེས་བྱས་ཏེ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཐོས་པ་རྒྱ་ཆེར་བསགས། རྩོམ་གྱི་མི་སྣ་སྒྲོལ་མ་དཀར་མོ་ནི་ཁོའི་ཆུང་དུས་ཀྱི་རྩེད་གྲོགས་ཡིན་ལ། ད་ལྟ་སློབ་ཆུང་ཞིག་ཏུ་དགེ་རྒན་གྱི་བྱ་བ་གཉེར་བཞིན་ཡོད་པས། དབང་ལྡན་རྡོ་རྗེ་དང་མོའི་བར་ལ་བརྩེ་དུང་གི་ཞོ་མངར་ཆགས་པ་རེད། འོན་ཀྱང་།  ཁོ་གཉིས་ཀྱི་བརྩེ་དུང་ལ་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་གོམས་ལུགས་དང་མི་བུ་འགའ་རེའི་བཀག་འགོག་བྱས་པས། ཁོ་གཉིས་པོས་དེ་ལ་གཉའ་མི་འཁུམས་པར་རང་གི་ལང་ཚོའི་གཟིལ་ཤུགས་ངོམས་ནས་དེ་དག་དང་འཐབ་རྩོད་བྱེད་ཁུལ་བྱས་ཡོད་ཀྱང་།  མཐར་རེ་བ་འབྲས་ཐོགས་སུ་མ་སྨིན་པར་ཁོ་མོ་བཙུན་མ་བྱེད་དགོས་བྱུང་བ་སོགས་ཉམ་ང་བའི་ལས་དབང་ཞིབ་འབྲི་ བྱས་ཡོད། རྩོམ་དེས་དབང་ལྡན་རྡོ་རྗེའི་མི་ཚེའི་གཏམ་རྒྱུད་བྱུང་རིམ་དུ་བཀོད་ནས་བརྩམས་ཆོས་ཧྲིལ་པོ་གྲུབ་པར་བྱས་ཤིང་། དེ་ལྟ་བུའི་མི་སྣ་དབང་ལྡན་རྡོ་རྗེའི་ཀྱག་ཀྱོག་གི་མི་ཚེའི་ལམ་བུ་དང་བརྩེ་དུང་གི་གནས་ཚུལ་གཏམ་རྒྱུད་དུ་བཀོད་དེ། རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་མོའི་འདས་སོང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྨ་ཁ་དང་རིག་གསར་མཇུག་བསྒྲིལ་ནས་བཅོས་ བསྒྱུར་སྒོ་འབྱེད་བྱས་ཚུན་གྱི་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་བརྗོད་བྱར་བཀོད་ཡོད་པས།  བསྟན་དོན་གྱི་ཆ་ནས་སྒྲུང་རིང་གི་ལྗིད་ཚད་དེ་འདང་བར་བྱས་ཡོད་དེ། ཐོག་མར་བསྟན་དོན་ཆིག་རྐྱང་བ་ཞིག་མ་ཡིན་ལ། འཚོ་བའི་འདུ་ཚད་ཀྱང་ཆེན་པོ་ཡོད་དེ། དེའི་ནང་གཅིག་ནས་རིག་གནས་གསར་བརྗེའི་སྔར་སོང་གི་གནས་ཚུལ་བཀོད་ཡོད་ལ། རིག་གསར་མཇུག་བསྒྲིལ་རྗེས་ཀྱི་བཅོས་བསྒྱུར་སྒོ་འབྱེད་ཚུན་ཆད་ཀྱི་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བའི་གནས་ཚུལ་ཡང་འཁོད་ཡོད་པས་སོ། འོན་ཀྱང་། སྒྲུང་གི་རིག་གསར་གྱི་གནས་ཚུལ་བྲིས་པ་ཅུང་ཟད་ཉུང་ཞིང་།  ཕལ་ཆེ་བ་བཅོས་བསྒྱུར་ཚུན་ཆད་ཀྱི་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་གནས་ཚུལ་ཞིབ་འབྲི་བྱས་ཡོད་ལ། དེ་དག་ཀྱང་མི་སྣ་གཙོ་བོ་དབང་ལྡན་རྡོ་རྗེའི་སྣང་བརྙན་ལ་བརྟེན་ནས་མཚོན་པར་བྱས་ཡོད། རྩོམ་ནང་དེ་ལྟ་བུའི་རྙོག་འཛིང་ཆེ་བའི་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་  ཞིབ་བརྗོད་བྱས་ཏེ། འབྲོལ་ཁུལ་གྱི་དུས་སྐབས་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་ཆབ་དཔལ་རིག་གསུམ་གྱི་འགྱུར་ལྡོག་དང་། མི་རྣམས་ཀྱི་བསམ་བློའི་ཆུ་ཚད། སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་འགལ་བ་སོགས་མཚོན་པར་བྱས་ཡོད་ལ། བཅིངས་འགྲོལ་བྱས་ཚུན་གྱི་འབྲོག་ཕྱོགས་རྩྭ་ཐང་གི་རྣམ་པ་གསར་བའི་འཕོ་འགྱུར་ཡང་བྲིས་ཡོད། དེ་མིན་རྩོམ་འདིར་རང་མི་རིགས་ཀྱི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་དང་། མི་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པའི་འཁྱེར་སོ། རིན་ཐང་ལྟ་ཚུལ་སོགས་གསལ་བོར་མཚོན་ཡོད་པས།“སྒྲུང་གཏམ་ནི་འཚོ་བ་དངོས་དང་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་འདྲིས། མི་དང་མིའི་བར་གྱི་འབྲེལ་བའི་རི་མོ་ཞིག་དང་། སྒྲུང་གཏམ་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་དུས་རབས་དེའི་རི་མོ་ཞིག་ཡིན”【47】ཅེས་པའང་བརྩམས་སྒྲུང་དེ་ལས་གསལ་བར་མངོན་ཡོད། འོན་ཀྱང་སྒྲུང་རིང་དེའི་ནང་རྩོམ་པ་པོས་མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་འབུར་ཐོན་ཅན་ཞིག་ཞིབ་འབྲི་བྱ་ཐུབ་མེད་ལ། མི་སྣའི་གཤིས་ཀའང་ཆིག་རྐྱང་ཅན་ཞིག་ལས་སྒྲུང་རིང་ཞིག་གི་ངོས་ནས་མི་སྣའི་གཤིས་ཀ་གྱ་ནོམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་ཞིག་ཞིབ་འབྲི་ཐུབ་མེད། དཔེར་ན་སྒྲུང་གི་ཁག་གཉིས་པའི་ནང་རྩོམ་པ་པོས་ཏཱ་རེ་སྐྱིད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེ་ཞིབ་འབྲི་རྒྱས་པར་བྱས་མེད་པར་ངོ་སྤྲོད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བྲིས་ཡོད་པ་སྟེ།“ལོ་ཟླའི་འགྲོས་དང་བསྟུན་ནས་གཤིས་ཀའང་རིམ་བཞིན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་གྱུར་ཅིང་དོན་དག་གང་དང་ཅི་ལའང་ཐེ་གཏོགས་བྱེད་པར་དགའ་བར་མ་ཟད། རྔམས་སེམས་ཆེ་བས་ཕལ་ཆེར་བདག་འཛིན་རིང་ ལུགས་པ་ཞིག་རེད་བཤད་ནའང་མི་ཆོག་རྒྱུ་མེད”ཅེས་སྡོམ་ཚིག་ཅིག་བཀོད་ཡོད། དེ་ནི་བརྩམས་སྒྲུང་ཞིག་ལ་མཚོན་ན་མི་འདང་བའི་གནས་ཤིག་ཡིན་ཏེ། རྩོམ་གྱི་མི་སྣར་རྩོམ་པ་པོ་རང་ངོས་ནས་གདེང་འཇོག་དང་ཚོད་འཛིན་བྱེད་པའི་སྐྱོན་དུ་གྱུར་འགྲོ། ཡང་གཅིག་བཤད་ན་གོང་གི་སྐད་ཆ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་མ་གཞི་ནས་བརྩམས་སྒྲུང་གི་སྐད་ཆའི་ཁོངས་སུ་ཚུད་དཀའ་སྟེ། རྩོམ་གྱི་སྐད་ཆ་ཡིན་ན་ངེས་པར་དུ་སྣང་བརྙན་ལ་བརྟེན་ནས་མི་སྣའི་ཁྱད་ཆོས་ཞིབ་བརྗོད་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན་པས། གོང་གི་སྐད་ཆ་དེ་ནི་སྤྱི་མཚན་ཅན་གྱི་སྐད་ཆར་གྱུར་བའི་སྐྱོན་ཡོད།    གོང་དུ་བརྗོད་པ་ལྟར། སྟག་འབུམ་རྒྱལ་ལ་ཆ་མཚོན་ནས་བཤད་ན། སྟག་འབུམ་རྒྱལ་ལ་སྒྲུང་རིང་《ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་རྩྭ་ཐང》ཕུད་ཁོ་ལ་ད་དུང་སྒྲུང་རིང་《རྒུད》ཅེས་པ་ཞིག་ཡོད།  སྤྱིར་《རྒུད》ཅེས་པའི་སྒྲུང་རིང་དེ་ང་རང་གི་ལྟ་ཚུལ་ལྟར་ན།    ཡིག་ཚོགས་ཅུང་ཟད་མང་བའི་སྒྲུང་འབྲིང་རྣལ་མ་ཞིག་ལས་སྒྲུང་རིང་ཞིག་གི་ཚད་དུ་ཅུང་ཟད་ཚུད་དཀའ་སྙམ། སྤྱིར་སྒྲུང་རིང་ཞིག་ཡིན་ན་འཚོ་བའི་ཤོང་ཚད་ཆེ་ཞིང་མི་སྣ་མང་ལ། བྱུང་རིམ་རྙོག་འཛིང་དང་ལྡན་པ་གང་ཞིག་དེར་གཅིག་སྡུད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། ལྷག་པར་དུ་བསྟན་དོན་གྱི་ངོས་ནས་བསྟན་དོན་ཆིག་རྐྱང་བའི་རྣམ་པ་ལས་བརྒལ་ཏེ་བསྟན་དོན་ལ་རིམ་པ་དུ་མ་ཅན་གྱི་རྣམ་པའམ། མི་སྣ་གཙོ་བོའི་སྣང་བརྙན་ཐོག་ནས་ཡུལ་ དུས་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་མཚོན་དགོས་པ་མ་ཟད། ཆེས་རྙོག་འཛིང་དང་ཕུན་ཚོགས་གྱ་ནོམ་གྱི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་ནང་དོན་ཕུན་ཚོགས་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་དོན་དུ་གཉེར་དགོས་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་།   སྒྲུང་རིང་དེར་ཕྱི་ཚུལ་གྱི་ཡིག་ཚོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་སྒྲུང་རིང་གི“རིང་བའི”ཁྱད་ཆོས་ལྷུར་ལེན་བྱས་ཡོད་མོད། འཚོ་བའི་འདུས་ཚད་དང་།  དུས་དང་བར་སྟོང་（空间）དེ་མིན་དུས་རབས་ཤིག་གམ་ལོ་རྒྱུས་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་། མི་སྣ་ཞིག་གི་མི་ཚེ་ཧྲིལ་པོ་ཞིག་གི་གཏམ་རྒྱུད་འབྲི་བ་བཅས་ཀྱི་ཐད་ནས་ད་དུང་སྒྲུང་རིང་གི་ཁྱད་ཆོས་དེ་ཆེས་ཆེར་མངོན་ཐུབ་མེད། དེ་མིན་《རྒུད》ཅེས་པར་མདོར་དྲིལ་ན་བསྟན་དོན་ཡང་ཆིག་རྐྱང་བ་ཞིག་གི་རྣམ་པ་ཆགས་ནས་ཡོད་ལ་བྱུང་རིམ་ལའང་ཀྱ་ཀྱུ་འཕྲུལ་འཛིང་ཅན་གྱི་རྙོག་འཛིང་གི་ཆ་ཆེན་པོ་མེད་དེ།  རྩོམ་དེའི་ཕྱིའི་སྒྲིག་གཞི་སྟེ། ས་བཅད་དང་ལེའུ་སོགས་སུ་འོས་ཤིང་འཚམས་པར་བགོས་ཏེ་ཀློག་མཁན་ལ་ལྟ་བདེ་བའི་རྣམ་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཀྱང་། བརྗོད་བྱ་གཙོ་བོ་ནི་ཕ་རྒྱུད་གཅིག་ལས་མཆེད་པའི་བུ་ཕྲུག་གསུམ་དང་།  བུ་ཕྲུག་གསུམ་གྱི་རུས་རྒྱུས་ལས་བྱུང་བའི་སྤྱང་ཚ་དང་གླིང་ཚ།  གསེར་ཚ་བཅས་ཚོ་ཆེན་གསུམ་གྱི་ཕུ་ནུ་ཚོའི་བར་གྱི་ནང་འཁྲུག་བཀོད་དེ།   འདི་གསུམ་པོའི་རྒུད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་བྲིས་ཡོད་དེ།  སྒྲུང་གི་སྟོད་དུ་རྒྱའི་གོང་མ་ཞིག་གི་དུས་སྐབས་སུ་ཟི་ལིང་གི་ཚབ་བྱེད་མི་སྣ་ཞིག་གིས་གསེར་ཚ་དང་གླིང་ཚ།   སྤྱང་ཚ་གསུམ་གྱི་མངའ་ཁོངས་ལ་དབང་སྒྱུར་བྱ་ཆེད་ཚོ་དཔོན་དེ་གསུམ་པོར་སྟོང་དཔོན་གྱི་ཆོ་ལོ་དང་ཐོབ་ཐང་བསྩལ་ནས་ཁོ་ཚོའི་བར་ལ་ས་མཚམས་དབྱེ་སྟེ་ཁོ་ཚོའི་བར་ས་རྩོད་ཀྱི་གྱོད་གཞི་འབྱུང་བར་བྱས་ཡོད་པ་དང་།   སྒྲུང་གི་སྨད་ཆའི་ནང་ ཁོ་ཚོའི་བར་མི་ཤི་རྟ་འགྱེལ་གྱི་གྱོད་བྱུང་བའི་གནས་ཚུལ་དང་། མཱ་ཇག་གིས་ཁོ་ཚོའི་བར་འདུམ་སྒྲིག་གམ་གཟུར་གནས་ཀྱི་ཐོག་ནས་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པར་ཁ་གཡར་ཏེ་ཁོ་ཚོའི་ལག་ནས་ཁྲལ་རིགས་འགའ་ཞིག་བསྡུས་པའི་གནས་ཚུལ་བཀོད་དེ། ཚོ་ཆེན་གསུམ་པོའི་རྒུད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་བྲིས་ཡོད་པ་རེད།    རྩོམ་དེས་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་ཟུར་ཞིག་བརྗོད་བྱར་བཀོད་ནས། བསྟན་དོན་རྙིང་བ་ཞིག་སྟེ་མཐུན་སྒྲིལ་ནི་སྟོབས་ཤུགས་དང་། ཞེ་སྡང་ཕྲག་དོག  ནང་དམེ་སོགས་ནི་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་གནོད་བྱེད་ཡིན་པ་བསྟན་ནས། མཐུན་སྒྲིལ་ནི་གལ་ཆེ་ཚུལ་དང་། ཕན་ཚུན་བར་ནང་དམེའི་ལས་ལ་འཇུག་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཉམས་རྒུད་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་བསྟན་ཡོད། སྤྱིར་བརྗོད་དོན་གྱི་ཆ་ནས་བསྟན་དོན་གསར་བ་ཞིག་མ་ཡིན་ཏེ། དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི《འབྲོང་སྟག་ཐང》ནས་གཅོས་པའི་རྩྭ་ས་རྩོད་གླེང་གི་ཉམ་ང་བའི་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་གནས་ཚུལ་བརྗོད་བྱར་བཀོད་པ་ཆེས་མང་ཞིང་།《མེ་ཏོག་ལྡུམ་རའི་ནང་གི་ཀླན་ཀ》ནས་གཙོས་པའི་བརྩམས་ཆོས་མང་པོ་ཞིག་གིས་ང་ཚོར་མཐུན་སྒྲིལ་གལ་ཆེ་ཚུལ་དང་། ཕྲག་དོག་ཞེ་སྡང་ནི་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་གནོད་བྱེད་ཡིན་པ་བསྟན་ཡོད་པས་ཡིན། འོན་ཀྱང་རྩོམ་འདིར་འཚོ་བའི་དྲི་ངད་སྟུག་པོར་ཡོད་ལ། རུས་རྒྱུད་གསུམ་པོའི་རྒུད་པའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་ཅུང་ཟད་རྒྱས་པར་ཞིབ་འབྲི་ཐུབ་ཡོད་པས་ལེགས་ཆར་མཐོང་ཞིང་། རྗོད་བྱེད་ཚིག་སྦྱོར་ལ་བརྡ་རྙིང་དང་མངོན་བརྗོད་སོགས་ཀྱིས་བཅིངས་མེད་པས། ཁ་གསལ་གོ་བདེའི་རང་བཞིན་ལྡན་ལ། རྩོམ་པ་པོའི་རྟོག་བཟོའི་རྗེས་ཤུལ་ཆུང་བ་རེད། དེ་མིན“རྩོམ་པ་པོས་སྨྱུག་ཁ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གཏིང་ཟབ་སར་བསྲིངས་  ནས། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རང་བཞིན་མངོན་པར་གསལ་བའི་འཚོ་བ་དང་། དུས་ཚོད་ཐུང་ངུ་ཞིག་གི་བརྒྱུད་རིམ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཞིབ་ཅིང་རྒྱས་པའི་ངང་ནས་མངོན་པར་མཚོན་པའི་ཤུགས་ནས་། མི་རིགས་ཤིག་གིས་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་བརྗེད་མི་རུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་བྲེད་ཤ་ལང་བ་ཞིག་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་ཏེ། རྩོམ་པ་པོའི་ལོ་རྒྱུས་བསམ་གཞིག་ཁྲོད་ཀྱི་ན་ཟུག་དང་སྒྱུ་རྩལ་འཚོལ་སྙེག་ཁྲོད་ཀྱི་ཕྱི་མིག་མཐོང་ཐུབ་པར་མངོན”【48】ཞེས་པའི་དཔྱད་གཏམ་འདིར་ང་རང་ཤིན་ཏུ་ནས་འཐད་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་། སྒྲུང་རིང་དེར་འདས་སོང་གི་ལོ་རྒྱུས་བསྐྱར་མཚོན་བྱེད་པ་མ་གཏོགས། དེ་ལས་འདས་པའི་དུས་རབས་དང་འཚམས་པའི་རང་ཉིད་ཀྱི་བསམ་བློ་དང་མྱོང་རྟོག་ཆེས་ཆེར་མེད། གཤམ་དུ་སྟག་འབུམ་  རྒྱལ་གྱི་སྒྲུང་རིང་གི་གསར་རྩོམ་ཁྱད་ཆོས་ཅུང་ཟད་གླེང་བར་བྱ་སྟེ། གཅིག   མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་འབྲི་བཞེངས་ཀྱི་ངོས་ནས། སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་སྒྲུང་རིང་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་འབྲི་བཞེངས་ཀྱི་ངོས་ནས་བཤད་ན། ཁོའི་བརྩམས་སྒྲུང་ཁྲོད་དུ་ལུའུ་ཞུན་གྱིས་གསུངས་པའི་“མི་གཅིག་ཆེད་དམིགས་སུ་མ་བཀོལ་བར་ཁ་ནི་ཀྲེ་ཅང་དང་། གདོང་ནི་པེ་ཅིན། གོན་པ་ནི་ཧྲན་ཞི་སོགས་ནས་བླངས་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སྦྱར”བའི་སྣེ་མང་གཅིག་འདུས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་མེད་པར། མི་སྣ་དག་ཅུང་ཟད་དམར་ཧྲེང་ཅན་ནམ་ཆིག་རྐྱང་ཅན་དུ་བྲིས་པ་ཤུགས་ཆེ། སྤྱིར་བརྩམས་སྒྲུང་ཞིག་ལ་ཆ་མཚོན་ན། མི་སྣའི་རང་གཤིས་གསར་བཟོ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་བྱ་ཐབས་གལ་ཆེན་ཅིག་ཡིན་ཡང་མཐར་ཐུག་དམིགས་ཡུལ་མ་ཡིན་ཏེ། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་དམིགས་ཡུལ་ནི་མི་སྣའི་རང་གཤིས་གསར་བཟོ་བྱས་པ་བརྒྱུད་དེ། སྣང་བརྙན་གྱི་མ་ལག་ཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་མཚོན་པ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། རྒྱུ་མཚན་ནི་བརྩམས་སྒྲུང་ནི་མ་གཞི་ནས་དོན་བརྗོད་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་རྩོམ་རིག་ཅིག་ཡིན་པས་སོ། སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་སྒྲུང་རིང《ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་རྩྭ་ཐང》ལྟ་བུར་མ་གཞི་མི་སྣ་གཙོ་བོའི་གཤིས་ཀའི་ཁྱད་ཆོས་དག་ཞིབ་འབྲི་བྱས་པ་ཡོད་ཀྱང་། མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་དག་བྱུང་རིམ་གྱི་ཁྲོད་དུ་འཐིམས་ནས་ཡལ་བར་བྱས་པས་མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་དག་མག་མོག་ཅན་དུ་གྱུར་བས་མི་དགེ་བའི་གནད་དུ་མཐོང་ཡང་། དེའི་ནང་མི་སྣ་གཙོ་བོ་དབང་ལྡན་རྡོ་རྗེའི་སྣང་བརྙན་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་སྐབས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཀྱི་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་ཆབ་དཔལ་རིག་གསུམ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་གསལ་བོར་སྟོན་ཡོད་པས་ལེགས་པར་མཐོང་། འོན་ཀྱང་སྒྲུང་རིང་དེའི་ནང་རྩོམ་པ་པོས་མི་སྣའི་སྣེ་མང་རྙོག་འཛིང་གི་གཤིས་ཀ་ཞིབ་འབྲི་བྱ་ཐུབ་མེད་ལ། མི་སྣའི་སེམས་ཁམས་ཞིབ་འབྲིའི་ཆ་ལ་དང་དོད་བྱས་པ་མི་ལེགས་པས་དེ་ནི་ཧ་ཅང་ཡིད་ཕམ་པའི་གནས་སུ་གྱུར་ཡོད། དེས་མ་ཟད། མི་སྣ་གཞན་པའི་སྣང་བརྙན་དག་ཀྱང་ཞིབ་འབྲི་བྱས་པ་ཞིབ་ཚགས་ཅན་ཞིག་མ་ཡིན་པར། གསེར་དང་བྱེ་མ་འདྲེས་པ་ལྟ་བུའི་རྩིང་རགས་ཅན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། དེ་མིན་སྒྲུང་རིང་དེའི་ནང་རྩོམ་པ་པོས་གང་བྱུང་དུ་མི་སྣའི་ལས་དབང་ལ་ཚོད་འཛིན་བྱས་པས་ཅུང་ཟད་མི་ལེགས་པར་མཐོང་། དེ་མིན་སྒྲུང་རིང་《རྒུད》ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་ནའང་གཅིགའདྲ་རེད། གཙོ་བོ་མི་སྣའི་བར་གྱི་འགལ་བ་ཞིག་ཞིབ་བརྗོད་བྱས་ནས། ཕ་རྒྱུད་གཅིག་ལས་མཆེད་པའི་བུ་ཕྲུག་གསུམ་པོའི་རུས་རྒྱུད་དག་གི་རྒུད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་བྲིས་ཡོད་པ་རེད། དེའི་མི་སྣ་དག་ཀྱང་ཁེ་གྲགས་དང་དབང་ཐང་གི་སླད་དུ་ནང་དམེའི་ལས་ལ་འཇུག་བཞིན་པའི་གཏམ་རྒྱུད་ཅིག་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།  ཁོའི་སྒྲུང་རིང་ཁྲོད་དུ་མི་སྣ་འགའ་རེ་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་པར་ཡིག་ཚོགས་མང་པོ་ཞིག་བཀོལ་ཡོད་ཀྱང་དེ་དག་ནི་མི་སྣ་ངོ་སྤྲོད་ཙམ་དུ་ཟད་པ་ལས་མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་འབུར་ཐོན་ཅན་དུ་གྱུར་བར་ཕན་པ་ཆེན་པོ་ཐོན་མེད། དེ་ནི་སྒྲུང་རིང་ཞིག་ལ་མཚོན་ན་དོན་མེད་དུ་ཡིག་ཚོགས་སྤུངས་པའི་སྣང་ཚུལ་ཙམ་དུ་གྱུར་བས།  སྒྲུང་གི་བརྗོད་དོན་ཁྲོད་དུ་གནས་བབ་ཆེན་པོ་ཟིན་མེད་ལ། དེ་དག་མེད་ཀྱང་སྒྲུང་རིང་ལ་གནོད་པ་ཆེན་པོ་ཐེབས་པར་མི་གྱུར།
  གཉིས།  བྱུང་རིམ་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་ཆ་ནས། 
  དེ་ཡང་“བྱུང་རིམ་དེ་མི་སྣ་ཕན་ཚུན་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་དང་འགལ་བ། འདུམ་འགྲིག་དང་། རྒྱབ་གཏོད་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ཉོག་འཛིང་གི་འབྲེལ་བར་གོ་ལ། དེ་ནི་གཤིས་ཀ་རིགས་ཤིག་འཚོ་བའི་མ་དཔེ（原型）ནས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་དཔེ་གཞི（典型）ཅན་དུ་བསྒྱུར་བའི་གོ་རིམ་ཞིག་ཀྱང་རེད”【49】ཅེས་བྱུང་རིམ་ནི་མི་སྣའི་གཤིས་ཀའི་ལོ་རྒྱུས་སམ་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་དེ་སྒྱུ་རྩལ་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྣར་མཐོར་འདེགས་བྱེད་པའི་གོ་རིམ་ཞིག་ཡིན་ཡང་།  སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་སྒྲུང་རིང་ལ་མཚོན་ན་དེ་འདྲ་ཞིག་མ་ཡིན་པར། སྒྲུང་གཏམ་གྱི་ཁྲོད་དུ་མི་སྣའི་གཤིས་ཀ་ཞིབ་འབྲི་བྱས་པ་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་དག་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་བྱུང་རིམ་གྱི་ཁྲོད་དུ་ཡལ་བར་དོར་ནས་མི་སྣང་བར་བྱས་ཡོད།  དེ་ནི་བྱུང་རིམ་བཀོད་སྒྲིག་ཐད་ཀྱི་ཕམ་ཁ་ཞིག་རེད།  སྒྲུང་རིང་ཞིག་ལ་མཚོན་ན།  བྱུང་རིམ་བཀོད་སྒྲིག་ལ་བརྟེན་ནས་མི་སྣའི་གཤིས་ཀ་ཞིབ་འབྲི་བྱེད་པའི་ཐད་ལ་འབད་པ་གང་ཞིག  གཤིས་ཀ་ཆིག་རྐྱང་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་བར་སྣ་མང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་གཤིས་ཀའམ་གྱ་ནོམ་ཅན་གྱི་གཤིས་ཀ་ཞིབ་འབྲི་བྱ་དགོས་པ་ཡིན་ལ། མི་སྣའི་གཤིས་ཀ་དེ་བྱུང་རིམ་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བ་དང་བསྟུན་ནས་བྱུང་རིམ་དང་ལྷན་དུ་མཐོར་འདེགས་བྱ་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེ་བ་ཡིན།  དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་བྱུང་རིམ་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བ་དང་བསྟུན་ནས་གཤིས་ཀ་དེ་བྱུང་རིམ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་ཡལ་བར་དོར་ནས་མི་སྣང་བར་བྱས་ན་དེ་ནི་བྱུང་རིམ་བཀོད་སྒྲིག་ཁྲོད་ཀྱི་མི་འདང་སའི་ཆ་ལས་བཟང་ཆར་གྱུར་མི་སྲིད།  ལྷག་པར་དུ་སྒྲུང་གཏམ་ནི་ནམ་རྒྱུན་གྱི་མི་སྣ་ངོ་སྤྲོད་དང་མི་འདྲ་བར་མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་ལ་བརྟེན་ནས་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་མཚོན་པར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པས།  མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་རབ་རིབ་ཅིག་ལས་མངོན་གསལ་འབུར་ཐོན་ངང་ཞིབ་འབྲི་བྱ་མི་ཐུབ་ཚེ།  སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་མཚོན་པར་འགོག་རྐྱེན་བཟོ་ལ།  རྩོམ་པ་པོས་བརྗོད་པར་འདོད་པའམ་བསྟན་བྱའི་དོན་དེ་ཁ་གསལ་ངང་ཀློག་མཁན་ལ་གསལ་སྟོན་བྱ་མི་ནུས་སོ།གསུམ།  ཁོར་ཡུག་བཀོད་འབྲི་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་ཆ་ནས། སྒྲུང་གཏམ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན་ཁོར་ཡུག་ཞིབ་འབྲིའི་བྱེད་པའི་སྣང་ཚུལ་ཡོད་པ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་པར།  གང་ཞིབ་འབྲི་བྱས་པའི་ཁོར་ཡུག་དེ་རྩོམ་གྱི་མི་སྣའི་གཤིས་ཀ་དང་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་འཚམས་པ་གང་ཞིག  ཁོར་ཡུག་ཞིབ་འབྲི་བྱས་པ་དེས་མི་སྣའི་རང་གཤིས་དང་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་བྱའི་ནང་དོན་གསལ་སྟོན་བྱ་རྒྱུར་རམ་འདེགས་ཀྱི་ནུས་པ་ཐོན་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས།  དེས་མ་ཟད།  སྒྲུང་གཏམ་ལ་ཆ་མཚོན་ན་ཁོར་ཡུག་ཞིབ་འབྲི་དེ་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་གྲུབ་ཆ་གསུམ་གྱི་ནང་དུ་འདུས་པས།  དེ་ལས་ཁོར་ཡུག་ཞིབ་འབྲི་བྱ་རྒྱུ་དེ་སྒྲུང་གཏམ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་བཤད་བྱ་ནུས།  ཡང་གཅིག་བཤད་ན།  བརྩམས་སྒྲུང་ནི་མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་ལ་བརྟེན་ནས་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་མཚོན་པ་ཞིག་ཡིན་པས། མི་ནི་བརྩམས་སྒྲུང་གི་གླེང་གཞི་གཙོ་བོར་གྱུར་བ་རེད།  གལ་ཏེ་མི་ནི་བརྩམས་སྒྲུང་གི་གླེང་གཞི་གཙོ་བོར་གྱུར་ན་མི་སྣ་ཞིབ་བརྗོད་བྱེད་པར་ཁོར་ཡུག་དང་འབྲལ་ཐབས་མེད།  རྒྱུ་མཚན་ནི་མི་ནི་ཁོར་ཡུག་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་ནང་འཚོ་གནས་ལ་རོལ་བཞིན་ཡོད་པ་ཡིན་པས། ཁོར་ཡུག་གིས་མི་སྣ་སྐྱེད་སྲིང་དང་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ། ཁོར་ཡུག་གིས་མི་སྣ་ལ་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་གི་ཚོར་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པས་ཡིན།  ད་དུང་ཁོར་ཡུག་གིས་མི་སྣའི་ལས་དབང་དང་ཡིད་ཁམས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་བྱེད་པས་ཡིན།
  སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་སྒྲུང་རིང་《ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་རྩྭ་ཐང》ལྟ་བུར་མཚོན་ན་ཡང་མི་སྣ་གཙོ་བོ་དབང་ལྡན་རྡོ་རྗེའི་སྣང་བརྙན་གསར་བཞེངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ད་གཟོད་དུས་སྐབས་མི་འདྲ་བའི་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་ཆབ་དཔལ་རིག་གསུམ་གྱི་འགྱུར་ལྡོག་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་གླེང་ཡོད་པས་ཡིན།  རིག་གསར་གྱི་ཁོར་ཡུག་ནང་དབང་ལྡན་རྡོ་རྗེ་ནི་རང་ཡུལ་བསྐྱུར་ནས་གཞན་ཡུལ་འགྲིམས་དགོས་བྱུང་བའི་འཁྱམས་པོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་ལ།   བཅོས་བསྒྱུར་བྱས་ཚུན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཁོར་ཡུག་ནང་ད་གཟོད་ཁོས་རང་ཉིད་ཀྱི་ལང་ཚོའི་གཟིལ་ཤུགས་ངོམས་ནས་འབྲོག་ཁུལ་དུ་སློབ་གྲྭ་དང་ཚོང་ཁང་སོགས་བཙུགས་ཏེ་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་མཁན་གྱི་མི་སྣ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། དེ་ནི་གཙོ་བོ་ཁོར་ཡུག་གིས་བཟོས་པ་ཡིན་ཏེ།  གལ་ཏེ་ཁོ་སྔར་བཞིན་རིག་གསར་གྱི་ལོ་ཟླའི་ནང་འཚོ་བར་རོལ་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན།  ཁོ་ནི་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་མཁན་གྱི་སྐུལ་འདེད་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་མི་སྲིད།  དེས་མ་ཟད།  ཁོ་དང་སྒྲོལ་མ་དཀར་མོ་གཉིས་ཀྱི་བརྩེ་དུང་གི་ངོས་ནས་བརྗོད་ཀྱང་།  ཁོ་གཉིས་འཚོ་གནས་བྱ་ཡུལ་གྱི་ཁོར་ཡུག་དེ་ནི་ཆབ་དཔལ་རིག་གསུམ་གྱི་ལྟེ་བ་ཡིན་པའི་གྲོང་ཁྱེར་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པར་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་རྗེས་ལུས་ཡིན་པའི་འབྲོག་ཁུལ་ཡིན་པས།  ད་གཟོད་ཁོ་གཉིས་ཀྱི་ལྷད་མེད་ཀྱི་བརྩེ་དུང་ལ་བར་ཆད་བཟོ་མཁན་གྱི་མི་སྣ་ཐོན་པ་རེད།  དེ་ནི་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་མཁའ་དབུགས་སྟུག་པོའི་ཁྲོད་འཚོ་གནས་ལ་རོལ་བཞིན་པའི་མི་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་གནས་ཁོར་ཡུག་དང་དམ་པོར་འབྲེལ་ཡོད།  དེས་ན།  ཁོར་ཡུག་ནི་སྒྲུང་གཏམ་ནང་གི་མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་གསར་བཞེངས་བྱེད་པར་གལ་ཆེའི་གནས་བབ་ཟིན་ཡོད་པ་ཤེས་ནུས་པ་ཡིན།  འོན་ཀྱང་།  སྒྲུང་རིང་དེའི་ནང་ཡུལ་དུས་མི་འདྲ་བའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁོར་ཡུག་གཉིས་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་རིན་ཐང་ལྟ་ཚུལ་གསལ་བར་མངོན་པར་བྱས་ཡོད་པས།  སྒྲུང་རིང་ཞིག་གི་ངོས་ནས་ཡུལ་དུས་ངེས་ཅན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཁོར་ཡུག་མཚོན་པ་དང་།  འཚོ་བའི་འདུ་ཚད་ཆེན་པོ་དགོས་པའི་ཁྱད་ཆོས་དེ་འདང་ནས་ཡོད།
  བཞི་པ།  སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་སྒྲུང་གཏམ་གསར་རྩོམ་གྱི་སྤྱི་ཁོག་ཁྱད་ཆོས་རགས་བཤད།གོང་དུ་ང་ཚོས་སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་སྒྲུང་གཏམ་རིང་འབྲིང་ཐུང་གསུམ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་ཟིན། གཤམ་དུ་ཁོང་གི་སྒྲུང་གཏམ་སྤྱིའི་གསར་རྩོམ་ཁྲོད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལ་རགས་ཙམ་བཤད་པར་པའོ།
  གཅིག  བརྗོད་བྱ་གཅིག་མཚོན་ཐབས་སྣ་མང་ལ་བརྟེན་ནས་བརྗོད་སྙིང་སོ་སོར་སྟོན་པ།      སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་སྒྲུང་སྤྱི་ཁོག་ལ་བལྟས་ན། ཕལ་ཆེ་བ་བརྗོད་བྱ་གཅིག་མཚོན་ཐབས་སྣ་མང་ལ་བརྟེན་ནས་བརྗོད་སྙིང་སོ་སོར་སྟོན་པ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གཅིག་ནས་ཁོའི་ཁྱི་བརྗོད་བྱར་བྱས་པའི་བརྩམས་སྒྲུང་དག་ལས་ཤེས་ཐུབ་པ་ཡིན། དེ་ཡང་ཁོའི་བརྗོད་བྱར་བྱས་པའི་བརྩམས་སྒྲུང་དག་ལ་བལྟས་ན། ཁོས་ཁྱི་དེ་བརྗོད་བྱར་བཟུང་ནས་མི་གཤིས་ཀྱི་དགེ་སྡིག་གི་ཁྱད་ཆོས་སྟོན་པ་ཡོད་ལ། ཁྱི་བརྗོད་བྱར་བྱས་ནས་ཁྱིའི་མཚོན་བྱེད་མི་སྣ་གང་དེའི་བསམ་སྦྱོར་ལ་བསྟོད་པ་ཡོད་ཅིང་། ཁྱི་བརྗོད་བྱར་བྱས་ནས་མཚོན་བྱེད་མི་སྣ་གང་དེའི་བསམ་སྦྱོར་གང་རུང་ལ་སྡིགས་པའང་ཡོད། དེ་མིན་ཁྱི་དང་མི་སྣའི་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་གཏམ་རྒྱུད་དུ་བཀོད་པའང་ཡོད། དཔེར་ན། ཁོའི་《ཁྱི་རྒན》ལྟ་བུར་མཚོན་ན། ལས་དབང་གིས་རྟག་ཏུ་ཉམ་ཆུང་གི་མི་བུ་ཚོར་ཀུ་རེ་རྩེད་ཀྱིན་པའི་རྟོག་མེད་རིང་ལུགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཅིག་བཀོད་ནས། སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་མི་བུ་འགའི་ནང་སེམས་ན་རྦ་རླབས་བཞིན་དྲག་ཏུ་འཕྱོ་བའི་དངངས་འཚབ་དང་།  འཇིགས་སྣང་གི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་ཕྱིར་སྟོན་བྱས་ཤིང་། ཁོའི་《ཁྱི་དང་བདག་པོ། ད་དུང་གཉེན་ཚན་དག》ཅེས་པ་དེའི་ནང་རིག་གསར་སྔ་གཞུག་ཏུ་བྱུང་བའི་ཁྱི་གསོད་ལས་འགུལ་དང་ཁྱི་མོ་དམར་མོ་ཞིག་གི་དོན་རྐྱེན་བྲིས་པ་ལ་བརྟེན་   ནས། ཁྱི་དང་བདག་པོ། ད་དུང་གཉེན་ཚན་དེ་དག་བར་གྱི་འགལ་འབྲེལ་མཚོན་པར་བྱས་ཡོད། ཁོའི《སྒོ་ཁྱི》ལྟ་བུ་ལ་མཚོན་ན། སྒོ་ཁྱི་དང་བདག་པོའི་བར་གྱི་ངན་ངོན་གྱི་འབྲེལ་བ་ཞིག་བྲིས་ཏེ། སྒོ་ཁྱིའི་མཚོན་བྱེད་མི་སྣ་དག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་བདག་པོའམ་ཉེ་དུ་གང་རུང་ཞིག་ལ་བློ་དཀར་གཞུང་དྲང་ཇི་ཙམ་བྱས་ཡང་བདག་པོས་སྒོ་ཁྱིའི་མཚོན་བྱེད་དུ་གྱུར་བའི་མི་སྣ་དག་དྲིན་གྱིས་བསྐྱང་རྒྱུ་ལྟ་ཅི། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་དམོད་མོ་དང་གཅར་བརྡུང་སྣ་ཚོགས་བྱེད་ཀྱིན་པའི་བདག་པོའི་ནག་ཉེས་དང་། སྒོ་ཁྱིའི་གཞུང་དྲང་། དེ་མིན་སྒོ་ཁྱིའི་མཚོན་དོན་དུ་གྱུར་བའི་ཉམ་ཆུང་མི་བུ་དག་གི་སྐྱོ་གདུང་གིས་མནར་བའི་སེམས་པ་དང་ཉམ་ཐག་པའི་ལས་དབང་མཚོན་པར་བྱས་ཡོད།《ཧཱ་པ་གསོས་པའི་ཟིན་བྲིས》   ཞེས་པའི་ནང་ཧཱ་པ་ནི་ངོ་དགའ་སྤྲེལ་ལད་ལ་དགའ་ཞིང་དྲིན་ཆེན་དྲིན་དུ་མི་མཐོང་བའི་མི་སྣ་དག་གི་རང་གཤིས་དང་། འབྲོག་ཁྱི་ལྟ་བུའི་བདག་པོར་སྙིང་ཉེ་བློ་དཀར་ཅན་ཚོའི་ལས་དབང་བཀོད་ནས། མི་ཆོས་ཀྱི་མཐོང་སྣེ་བསྐྱུར་ཏེ་ལོ་རྒྱུས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་མཐོང་སྣེ་གསར་བ་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་འབྲོག་ཁྱིའི་མཚོན་བྱེད་དུ་གྱུར་བའི་གཞུང་དྲང་གི་མི་སྣ་དག་ཧཱ་པ་ལྟ་བུའི་ངོ་དགའ་སྤྲེལ་ལད་ཅན་དང་རྒྱུ་འབྲས་ལ་མི་བརྩི་མཁན་གྱི་མི་སྣའི་ལག་འོག་ཏུ་ཕམ་བཞིན་ཡོད་པའི་གནད་དོན་གསར་བ་ཞིག་བཀོད་ཡོད་ལ། རྩོམ་པ་པོའི་སེམས་ཀྱི་ན་ཟུག་དང་འགྱོད་གདུང་ཞིག་ཀྱང་ཤུགས་སུ་བཀོད་ཡོད།   《མི་རྒྱ་བྷ་ཁྱི་རྒྱ་བྷ》ཅེས་པའི་ནང་མི་གཤིས་དེ་ཁྱི་གཤིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་གསལ་འགྲེལ་བྱས་ཡོད། 《མེས་པོ་དང་ཁོས་གསོས་པའི་ཁྱི་གུ་དག》ཅེས་པའི་ནང་མེས་པོ་དང་ཁྱི་གུའི་བར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་བརྗོད་ནས། ཁྱི་དང་མི་སྣའི་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་བརྗོད་ཡོད། ཁོའི་ཁྱི་བརྗོད་བྱར་བྱས་པའི་བརྩམས་སྒྲུང་དག་ཕུད་པའི་བརྩམས་སྒྲུང་གཞན་པ་ཕལ་ཆེ་བ་ཞིག་གི་ནང་དུའང་རོང་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་མི་སེར་དཀྱུས་མའི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་བརྗོད་བྱར་བྱས་པ་མང་ཡང་དེ་དག་གི་བརྗོད་ སྙིང་སོ་སོར་སྟོན་ཐུབ་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་《སྡེ་དཔོན》དང་《ཁ་བ་མེད་པའི་དགུན་ཁ》ལྟ་བུའི་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་བྱ་ཕལ་ཆེར་ཆ་འདྲ་ཡང་མཚོན་ཐབས་མི་འདྲ་བར་བརྟེན་ནས་བརྗོད་སྙིང་སོ་སོར་སྟོན་བཞིན་ཡོད་པའོ།  གཉིས།  བདེན་དགེ་མཛེས་གསུམ་གྱི་མི་གཤིས་ལ་བསྔགས་བརྗོད་ཀྱི་མེ་ཏོག་གཏོར་ཞིང་། མ་རབས་ཐ་ཤལ་དང་རྙིང་ཞེན་བག་འཁུམ། ངོ་དགའ་སྤྲེལ་ལད་སོགས་ཀྱི་སྐྱུག་བྲོའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་མདུང་རྩེ་ཁ་སྤྲོད་ཀྱིས་འཐབ་རྩོད་བྱེད་པ།      སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་སྒྲུང་ཁྲོད་མི་གཤིས་འགྲེམས་སྟོན་བྱས་པ་ཤིན་ཏུ་མང་ཞིང་། དེ་དག་ལས་ཁོས་བདེན་དགེ་མཛེས་གསུམ་གྱིས་ཕྱུག་པའི་མི་གཤིས་གསོ་སྐྱོང་ཀྱི་ཐད་ལ་འབད་པ་ལྷུར་དུ་ལེན་བཞིན་པ་རྟོགས་ཐུབ། ཁོའི་《ལོ་ཟླ་ནི་སྡོང་ལོའི་སྟེང་དུ་བཀོད་པའི་བརྙན་རིས་བཞིན》ཅེས་པའི་ནང་དོན་གྲུབཀྱི་ལས་རོགས་ལྕགས་མོ་ཐར་གྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁྱོ་ཀའི་དབང་པོའི་ནུས་པ་ཤོར་ཡང་སྔར་བཞིན་ཁོ་དང་རྒྱང་དུ་མ་གྱེས་པར། ཁོ་ལ་བརྩེ་དུང་ཆེན་པོས་ལྷན་འདུག་བྱེད་པའི་རླབས་ཆེན་གྱི་བརྩེ་བ་དང་མོའི་མི་གཤིས་ཀྱི་དགེ་བ་དང་མཛེས་པ་དེ་རྩོམ་དུ་བཀོད་ནས། མོའི་ལྷད་མེད་ཀྱི་བརྩེ་དུང་ལ་བསྟོད་བསྔགས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། དེ་མིན《སྡེ་དཔོན》ཁྲོད་ཀྱི་སྡེ་དཔོན་གྱིས་རང་དོན་རྒྱབ་བསྐྱུར་གྱིས་དམངས་ཀྱི་སླད་དུ་དཀའ་སྤྱད་སྡུག་རུས་བྱེད་པའི་བདེན་དགེ་མཛེས་གསུམ་གྱི་མི་གཤིས་ཤིག་ཞིབ་འབྲི་བྱས་ཤིང་།《རྒྱང་དུ་གྱེས་པའི》ནང་ལུག་རྫི་གཞོན་ནུས་རང་ཉིད་ལ་གྲོ་ཕྱེ་ཉོ་བྱེད་ཀྱི་སྒོར་མོ་མེད་ཀྱང་ལུག་གཉིས་པོ་བཙོངས་མ་ཕོད་པའི་མི་གཤིས་ཀྱི་དགེ་བ་ཞིག་ཚུར་སྣང་བྱས་ཡོད།《ཨ་ཕ་བློའི》ནང་ཨ་ཕ་ཞིག་གི་རང་གི་བུ་ཕྲུག་དང་ནོར་ལུག  ཁྱིམ་གཞིས་འདིའི་སླད་དུ་འབད་པ་དང་སེམས་ཚེགས་བྱེད་བཞིན་པའི་གནམ་འོག་ཕ་མའི་བདེན་པ་དང་དགེ་བ། མཛེས་པས་ཕྱུག་པའི་མི་གཤིས་ཤིག་ཞིབ་འབྲི་བྱས་ཡོད་པ།《ཉི་མ་ནུབ་རིར་ཡོལ་དུས》ཞེས་པའི་ནང་། གནའ་བཤད་ཨ་མ་དང་སྤྲང་པོ་གཉིས་བར་གྱི་འགྱུར་མེད་ཀྱི་དམ་བཅའ་དང་ལྷད་མེད་ཀྱི་བརྩེ་དུང་ཞིག་ང་ཚོའི་མིག་མདུན་དུ་དྲངས་ནས་ཡིད་སེམས་འགུལ་བའི་མི་སྣ་ཟུང་གི་མི་གཤིས་ཀྱི་མཛེས་པ་ཞིག་ཚུར་སྣང་བྱས་ཡོད་པ་སོགས་རྩོམ་པ་པོས་བདེན་དགེ་མཛེས་གསུམ་གྱིས་ཕྱུག་པའི་མི་གཤིས་ལ་བསྔགས་བརྗོད་ཀྱི་མེ་ཏོག་གཏོར་ཞིང་། དེ་མིན《ཧཱ་པ་གསོས་པའི་ཟིན་བྲིས》ནང་གི་ཧཱ་པའི་ངོ་དགའ་སྤྲེལ་ལད་དང་རང་   དོན་བསྒྲུབས་ན་དྲིན་ཆེན་དྲིན་དུ་མི་སེམས་མཁན་གྱི་མི་སྣ་དག་ལ་དགག་རྒྱག་བྱས་ཡོད་ལ།《དབང་ཤུགས་དང་རེ་སྙེགས》ཁྲོད་ཀྱི་དཔོན་པོའི་དབང་ཤུགས་ཀྱིས་གཞན་སེམས་སྡུག་གིས་མནར་བར་བྱེད་པའི་སྐྱུག་བྲོའི་བྱ་སྤྱོད་དང་།《མི་རབས་གསུམ་གྱི་རྨི་ལམ》ནང་ལྷ་སྐྱབས་ལྟ་བུའི་ཕ་ཁ་ཏ་ལ་བུ་སྐྱག་གཟན་སྐྱེ་བའི་སྐྱུག་བྲོའི་གནས་ཚུལ་དང་།  དཔལ་མཚོ་ལྟ་བུའི་བརྩེ་དུང་ལ་བློ་ཕུགས་མི་བརྟན་མཁན་གྱི་མི་སྣའི་གཤིས་སྤྱོད་ལ་སུན་འབྱིན་བྱས་ཡོད་ལ།《སྡུག་གི་ལོ་མ་ཆང་གིས་བངས་པ་མིན》ཅེས་པའི་ནང་ཨ་མས་བཙན་ཚུགས་ཀྱིས་བུ་མོ་གནས་ལ་སྐྱེལ་བའི་སྐྱུག་བྲོའི་བྱ་སྤྱོད་དང་། 《རྒུད》ཀྱི་ནང་དུ་ཕ་མ་གཅིག་ལས་མཆེད་པའི་བུ་ཕྲུག་དང་རུས་རྒྱུད་གཅིག་ལས་མཆེད་པའི་ཕུ་ནུའི་བར་གྱི་ནང་དམེའི་བྱ་སྤྱོད་སོགས་ལ་སུན་འབྱིན་བྱས་ཡོད།《ནག་ཞར་སྡེ་བའི་གཏམ་རྒྱུད》སོགས་ཀྱི་བརྩམས་སྒྲུང་མང་པོ་ཞིག་གི་ནང་དུ་མང་ཉུང་ལ་མི་བལྟོས་པར་མི་གཤིས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་བྲིས་ཡོད་པས། དེ་དག་ལས་ཁོས་མི་གཤིས་ཀྱི་གསོ་སྐྱོང་ཐད་ལ་སྨྱུག་ཁ་བཀོལ་ཡོད་པ་ཤེས་ནུས་སོ།            
གསུམ།    དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་བྲོ་བས་ཕྱུག་པའི་མི་དང་མིའི་བར་གྱི་འགལ་འབྲེལ་རྣལ་མ་ཞིག་ཚུར་སྣང་བྱེད་པ།    ཨུ་རུ་སུའི་རྩོམ་རིག་དཔྱད་བརྗོད་མཁན་ལིན་སེ་ཁེ་ལགས་ཀྱིས།“བདག་གིས་ད་ལྟ་རྒྱུན་པར་བསམ་པ་དང་རྨི་ལམ་རྨི་བཞིན་པ་ནི་ཇི་ལྟར་དངོས་ཡོད་དང་འཐབ་རྩོད་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན”【50】ཅེས་པ་ལྟར། བརྩམས་ཆོས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ལ་ཆ་མཚོན་ན་ཡང་ཚང་མ་ནི་དངོས་ཡོད་འཚོ་བ་བརྗོད་བྱ་དང་རྨང་གཞིར་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པས། དོངས་ཡོད་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཐབས་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཀློག་མཁན་ལ་     བཤམས་ཏེ། དེ་དག་ལ་བསམ་གཞིག་དང་དོ་ཁུར་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་དང་། དེ་དག་ཡུལ་ཅན་ཀློག་པ་པོ་ཚོར་ཉམས་ སུ་མྱོང་དུ་བཅུག་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས། སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་བརྗོད་བྱ་དང་རྨང་གཞིར་བྱེད་པ་ལས་ཁ་བྲལ་བའི་བརྩམས་ཆོས་ཤིག་ཡོད་མི་སྲིད། སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་ཆོས་མཐའ་དག་ཀྱང་རང་ཉིད་འཚོ་གནས་བྱ་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཁོར་ཡུག་ཁྲོད་ཀྱི་དམིགས་བསལ་གྱི་གནས་ཚུལ་དང་། དོན་སྙིང་གིས་ཕྱུག་པའི་གནད་དོན་དག་རྩོམ་གྱི་ བརྗོད་བྱར་བྱས་ཏེ། དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་བྲོ་བས་ཕྱུག་པའི་མི་དང་མིའི་བར་གྱི་འགལ་འབྲེལ་རྣལ་མ་ཞིག་རྩོམ་ནང་བྲིས་པ་ཤིན་ཏུ་ནས་མང་བ་ཡིན་པས། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་དངོས་ཡོད་རང་བཞིན་ཆེན་པོ་ལྡན་ཡོད། དེ་ཡང་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་དངོས་ཡོད་རང་བཞིན་ཅེས་པ་དེ་ནི“རྩོམ་པ་པོས་འཚོ་བ་དངོས་ཀྱི་ནང་ནས་རྒྱུ་ཆ་གདམ་གསེས་དང་། ལས་སྣོན། བསྒྱུར་བཀོད་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་དག་གི་ནང་ནས་འཚོ་བའི་བྱ་དངོས་འགའ་ཤས་གསལ་པོར་   མཚོན་གྱི་ཡོད་རུང་། འཚོ་བའི་གདོང་རིས་ངོ་མ་དེ་མ་ཡིན་པར་འཚོ་བ་དངོས་ལས་ཚད་མཐོ་བ་དང་། གཅིག་སྡུད་ཆེ་བ། དཔེ་མཚོན་གྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པ། ཕུགས་བསམ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ། དེ་བས་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་དེ་ཡིན་”【51】ཅེས་པ་ལྟར། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་དངོས་ཡོད་རང་བཞིན་ནི་སྤྱིར་བརྗོད་བྱ་གང་དེ་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་   དངོས་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ཡང་འཚོ་བ་དངོས་མ་བོ་དེ་མ་ཡིན་པར་དེ་ལས་ཚད་མཐོ་བ་དང་། དཔེ་མཚོན་ཅན་དུ་གྱུར་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། སྤྱིར་བརྩམས་ཆོས་གང་དེ་རྩོམ་པ་པོས་དངོས་ཡོད་འཚོ་བ་ངེས་ཅན་ཞིག་རྨང་གཞིར་བཟུང་ ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་རྟོག་བཟོ་དང་རྣམ་རིག་སྐྱེན་པོར་བརྟེན་ནས་གྲུབ་པ་ཞིག་ཡིན་ཡང་དེས་ཀློག་མཁན་ལ་དེ་འདྲའི་སྣང་ཚུལ་དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་ཁྲོད་དངོས་སུ་ཡོད་པ་ལྟ་བུའི་སྣང་བ་ཞིག་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའི་བདེན་སྣང་གི་རང་ བཞིན་དེ་ལ་བྱ་བ་ཡིན། ཝང་ཝེང་གིས།“དངོས་ཡོད་མེད་ན་སྒྲུང་གཏམ་མེད་ལ། རྫུན་མ་མེད་ན་ཡང་སྒྲུང་གཏམ་མེད”【52】ཅེས་པའི་གཏམ་ལས་ཀྱང་བརྩམས་ཆོས་ཤིག་ཡིན་ན་སྤྱིར་དངོས་ཡོད་ཡིན་དགོས་པ་སྟེ། དེའི་བརྗོད་བྱ་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་དངོས་ལས་བྱུང་ཞིང་དངོས་ཡོད་འཚོ་བ་རྨང་གཞིར་འཛིན་དགོས་པ་བསྟན་ཡོད་ལ། དེར་ད་དུང་རྫུན་མའི་རང་བཞིན་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་ནི་རྩོམ་པ་པོས་དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་གནས་ཚུལ་ཟིན་ཐོར་བྲིས་པ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པར། དེར་རྩོམ་པ་པོའི་རྟོག་བཟོ་དང་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལས་སྣོན་བྱས་ཡོད་པས་རེད། ལྷག་པར་དུ་“རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བརྩམས་ཆོས་ནི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་ལ་བརྟེན་ནས་འཚོ་བ་མཚོན་པར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ལས། དེས་སྤོམ་ཚིག་གི་ཐ་སྙད་ལ་བརྟེན་ནས་གཞུང་ལུགས་སྟོང་བཤད་བྱེད་རྒྱུ་དེ་མ་ཡིན་པར་ག་དུས་ཡིན་ནའང་འཚོ་བར་གསར་གཏོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་སྒྱུ་རྩལ་གྱིས་གཅིག་སྡུད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྩོམ་པ་པོའི་བསམ་བློའི་བརྩེ་དུང་དེ་མི་སེམས་འགུལ་བའི་མཛེས་སྡུག་གི་གཟུགས་བརྙན་བརྒྱུད་དེ་མཚོན་པར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད”【53】པས།     དེར་འཚོ་བ་དངོས་ནས་བརྒལ་བའི་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་དང་རྟོག་བཟོའི་རང་བཞིན། གཅིག་སྡུད་ཀྱི་རང་  བཞིན་ལྡན་དགོས་པ་སྨྲ་མི་དགོས།      སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་སྒྲུང་ལའང་འཚོ་བ་དངོས་ནས་བྱུང་ཞིང་འཚོ་བ་དངོས་ལས་ཚད་མཐོ་བའི་དངོས་ཡོད་རང་བཞིན་ཆེན་པོ་ལྡན་ཡོད་དེ། ཁོས་དངོས་ཡོད་ཀྱི་འཚོ་བའི་རང་བཞིན་དེ་མི་སྣ་གཙོ་བོའི་བར་གྱི་འགལ་འབྲེལ་དང་། མི་སྣའི་ལས་དབང་ལ་བརྟེན་ནས་མཚོན་པར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དཔེར་ན། ཁོའི་སྒྲུང་འབྲིང་《ལོ་ཟླ་ནི་སྡོང་ལོའི་སྟེང་དུ་བཀོད་པའི་བརྙན་རིས》བཞིན་ཞེས་པར་ཆ་མཚོན་ན། མི་སྣ་གཙོ་བོ་ཚེ་སྐྱིད་ཀྱི་ལས་དབང་ལ་བརྟེན་ནས་དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་མི་དང་མིའི་བར་གྱི་འགལ་འབྲེལ་དང་། མི་ལ་ཐུན་མོང་དུ་མངའ་བའི་འདོད་སྲེད་སོགས་རྣལ་མར་ཞིབ་འབྲི་ཐུབ་ཡོད་པས། དེར་དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་བྲོ་བས་ཕྱུག་ཡོད། དེ་ཡང་ཡིན་ཏེ། སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་ནི་མ་གཞི་ནས་མི་དང་མིའི་བར་གྱི་འགལ་འབྲེལ་ལ་བརྟེན་ནས་གྲུབ་པ་ཞིག་ཡིན་པས། མི་སྣའི་བར་གྱི་འགལ་འབྲེལ་མེད་ན་སྤྱི་ཚོགས་ཞེས་པའི་ཁོར་ཡུག་ཞིག་ཀྱང་གྲུབ་མི་སྲིད། དེ་མིན《སྡེ་དཔོན》དང་《ཁ་བ་མེད་པའི་དགུན་ཁ》《ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་རྩྭ་ཐང》《ཁྱི་དང་བདག་པོ། ད་དུང་གཉེན་ཚན་དག》ལ་སོགས་པའི་བརྩམས་ཆོས་མང་པོ་ཞིག་ལ་རོང་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་མི་སེར་དཀྱུས་མའི་དངོས་ཡོད་འཚོ་བ་མཚོན་པ་ལྷུར་བླངས་པ་དང་།     དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་བྲོས་བས་ཕྱུག་པའི་མི་སྣའི་བར་གྱི་འགལ་འབྲེལ་བརྗོད་བྱའི་ནང་དོན་དུ་བཀོད་པ་མང་བས། ཁོའི་བརྩམས་ཆོས་ལ་དངོས་ཡོད་རང་བཞིན་ཆེན་པོ་ཆེན་པོ་ལྡན་ཞིང་། མི་སྣའི་བར་གྱི་འགལ་འབྲེལ་ཚུར་སྣང་བྱས་པ་ཤིན་ཏུ་མངལ། ལྷག་པར་དུ་《སྡེ་དཔོན》ནས་གཙོས་པའི་ཁོའི་ཉེ་ཆར་གྱི་བརྩམས་ཆོས་ལ་བདེན་སྣང་གི་རང་བཞིན་ལྡན་ཞིང་། འཚོ་བའི་དྲི་ངད་ལྷང་ལྷང་དུ་འཐུལ་རྒྱུ་ཡོད།

རྩོམ་ཁུངས། ངེད་དྲ་བ།