[ནང་དོན་གནད་བསྡུས།] དཔྱད་རྩོམ་འདིའི་ནང་དུ་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་གོ་བ་ལེན་སྟངས་ཐད་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གོ་བ་ལེན་སྟངས་དང་དེང་རབས་གོ་བ་ལེན་སྟངས་རིགས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས་གླེང་བསླངས་ཏེ། གོ་བ་ལེན་སྟངས་ཕྱི་མར་གྱུར་པའི་དེང་གི་ལྷུག་རྩོམ་ཞེས་པའི་རྩོམ་ལུས་ཡན་གར་བ་འདི་བོད་ལ་ཇི་ལྟར་དར་བ་དང་། ཇི་ལྟར་འཕེལ་བ། དེ་མིན་དེའི་དབྱེ་བ་དང་བརྗོད་བྱ་རྗོད་བྱེད་བཅས་ལ་ལུང་རིགས་དཔེ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་དཔྱད་ཞིབ་མཛད་ཡོད།

བརྡ་ཆད་གཙོ་བོ། དེང་རབས་རྩོམ་རིག ལྷུག་རྩོམ། རྩོམ་ལུས།

              དང་པོ། ལྷུག་རྩོམ་གྱི་གོ་དོན་བཤད་པ།

  ལྷུག་རྩོམ་ཞེས་པ་ནི་དབྱིན་ཡིག་ཏུ(prose;essay)དང་རྒྱ་ཡིག་ཏུ(散文) ཟེར་ཞིང་།དེའི་ངོས་འཛིན་ཐད་བོད་རང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་གོ་བ་ལྟར་ན། སྒྲ་ཡངས་འཇུག་སྟེ། བཅད་ལྷུག་སྤེལ་མ་གསུམ་དུ་བགོས་པའི་རྩོམ་ལུས་ཚིགས་བཅད་མ་ཡིན་པའི་ལྷུག་མར་འབྲི་ཐབས་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་མཐའ་དག་ལ་ཟེར་ཏེ།དཔེར་ན། རྣམ་ཐར་དང་རྟོགས་བརྗོད། ལོ་རྒྱུས་དང་དེབ་ཐེར། ཆབ་སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར། དེ་མིན་རྩ་འབྲེལ་སྣ་ཚོགས་སོགས་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པ་ལས། ཡན་གར་བའི་ལྷུག་རྩོམ་ཞེས་རྩོམ་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཏུ་དབྱེ་ནས་འཆད་ཉན་དང་རྩོམ་སྲོལ་མེད། ལྷག་པར་དུ་སྒྲ་དོག་འཇུག་གི་དབང་དུ་བཞག་པའི་ད་ལྟའི་ལྷུག་རྩོམ་ཞེས་པ་འདི་ནི་རྩོམ་རིག་གི་བརྩམས་བྱའི་ནང་དོན་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཚིག་ལྷུག་གོ་དོན་དང་མི་འདྲ་ཞིང་། ཕྱིའི་རྣམ་པའི་ཆ་ཡི་ཚིགས་བཅད་མ་བཅད་དང་སྤྱིར་བཏང་གི་ཚིག་ལྷུག་མ་ལྷུག་གི་གནད་དོན་དེའང་མིན། འོ་ན་འདིར་བཤད་པའི་ལྷུག་རྩོམ་ནི་ཅི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། གཙོ་བོ་རྩོམ་རིག་གི་བརྩམས་བྱའི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས་ཏེ། སྙན་ངག་དང་། སྒྲུང་གཏམ། ཟློས་གར་རྩོམ་རིག་བཅས་དཔུང་བ་མཉམ་གཤིབ་ཏུ་གྲལ་གཅིག་ན་གནས་པའི“དྲང་བརྗོད་རྩོམ་རིག”1གི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། ཁ་གསལ་བར་བཤད་ན། ལྷུག་རྩོམ་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་བྱ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་མཚོན་ཐབས་མྱུར་ལ་སྒྲིག་གཞི་རང་དབང་ཆེ་བ། རང་གི་མཐོང་ཐོས་མྱོང་བ་རྣམས་བདེན་པ་བདེན་ཐུབ་ཀྱི་སྒོ་ནས་བརྩེ་དུང་ཤུགས་ཆེ་ཙམ་གྱིས་ལྷུག་པོར་བརྗོད་པའི་རྩོམ་རིག་གི་རྣམ་པ་ཞིག་རེད། བོད་ལ་ལྷུག་རྩོམ་ཞེས་པའི་རྩོམ་ལུས་ཡན་གར་བ་འདི་ཀྲུང་གོ་གསར་པ་དབུ་བརྙེས་པའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་ནས་དར་བ་ཡིན་ལ། རྒྱ་ནག་ལའང་སྔ་མོ་ནས་བོད་དང་འདྲ་བར་སྒྲ་ཡངས་འཇུག་གི་ལྷུག་རྩོམ་ཡོད་ཀྱང་ལྔ་བཞིའི་ལས་འགུལ་བར་དུ་ཡན་གར་བ་དང་རང་རྐྱ་ཐུབ་པའི་ད་ལྟའི་སྒྲ་དོག་འཇུག་གི་ལྷུག་རྩོམ་རྩོམ་ལུས་འདི་མེད། རྒྱལ་ནང་གི་ལྔ་བཞིའི་ལས་འགུལ་ནས་འགོ་བརྩམས་ཏེ། ད་ལྟའི་རང་རྐྱ་ཐུབ་པ་དང་ཡན་གར་བའི་ལྷུག་རྩོམ་རྩོམ་ལུས་འདི་རིམ་བཞིན་རྒྱལ་ནང་དུ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་དོན་ཟབ་པའི་སྒོ་ནས་དར་ཁྱབ་བྱུང་འགོ་བརྩམས་པ་མ་ཟད། ཁོང་ཚོས་ལྷུག་རྩོམ་ཞེས་པ་ནི “描写真实事物为基础，抒发作者感情的那部分作品叫做散文” 2ཞེས་གོ་བདེ་དོན་འདུས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བཞག་ཡོད་ལ། གོང་གི་ལྷུག་རྩོམ་མཚན་ཉིད་འདི་གཉིས་ཀྱི་སྟེང་ནས་བལྟས་ནའང་ཡིག་རིགས་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀྱི་ལྷུག་རྩོམ་གོ་དོན་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡང་མེད་ལ་ཡོད་ཀྱང་མི་སྲིད་དེ། རྒྱུ་མཚན་དྲང་བོར་བཤད་ན། ལྷུག་རྩོམ་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་ནས་རྒྱལ་ནང་ལ་དར་བ་དང་། རྒྱལ་ནང་ནས་བོད་ལ་དར་བ་ཡིན་ཡིན་པས་གོ་དོན་གྱི་སྟེང་དུ་ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་པ་མེད་མོད། རྗེས་ཀྱི་ཏང་གི་སྐབས་བཅུ་གཅིག་པའི་ཀྲུང་ཨུའུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པ་ཚོགས་ཏེ་མེ་ཏོག་མཉམ་བཞད་དང་། མཁས་བརྒྱ་འགྲན་གླེང་གི་བྱེད་ཕྱོགས་ཡང་དག་པའི་སྒོ་ནས་ལག་བསྟར་དངོས་འབེབ་བྱས་པ་དང་བསྟུན་ནས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ཀྱང་སྔར་ལས་དར་སྤེལ་བྱུང་བས་ལྷུག་རྩོམ་ལྟ་བུར་མཚོན་ནའང་བོད་རང་གི་གོ་བ་ལེན་ཕྱོགས་དང་བསྟུན་ནས་ཡང་བསྐྱར་མཚན་ཉིད་འདི་འདྲ་བཞག་ཡོད་དེ། “མཚོན་བྱ་མཚོན་བྱེད་གཉིས་འདུས་ཀྱི།། སོ་སོར་ཁྱད་ཆོས་དོ་མཉམ་པ།།མཚོན་བྱེད་ངག་གིས་སྤྲོས་པ་ལས།། མཚོན་བྱ་བསྡུས་ཏེ་ལྷུག་མའི་ཕྲེང་།། ཐུང་ཞིང་མྱུར་དུ་རབ་བཀོད་ནས།། “ཡོངས་རགས་དྲང”3 གི་བརྗོད་ཐབས་གང་། འདོད་པ་ཇི་བཞིན་སྟོན་ནུས་པ། ། སྦྱོར་ཐབས་ཉིད་ནི་ལྷུག་རྩོམ་བྱ”4ཞེས་འབྱོར་ལ་བདེ་བའི་མཚན་ཉིད་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།

               གཉིས་པ། ལྷུག་རྩོམ་གྱི་དབྱེ་བ་བཤད་པ།

  ལྷུག་རྩོམ་ནི་རང་རྐྱ་ཐུབ་པའི་རྩོམ་ལུས་ཡན་གར་བ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལྷུག་རྩོམ་ཡང་རིགས་ཅུང་མང་བོ་སྣང་མོད། ཡིན་ནའང་ད་ལྟ་རྒྱུགས་ཅུང་ཙམ་ཆེ་བ་དང་རྒྱུན་བཀོད་ཡིན་པའི་ལྷུག་རྩོམ་དེ་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། དོན་གྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པའི་ལྷུག་རྩོམ་དང་། ཡིད་ཀྱི་འགྱུར་བ་མཚོན་པའི་ལྷུག་རྩོམ། བགྲོ་གླེང་ལྷུག་རྩོམ་བཅས་ཁག་གསུམ་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ནང་གི་དོན་གྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པའི་ལྷུག་རྩོམ་ཞེས་པ་ནི་མི་སྣ་དང་དོན་རྐྱེན་གཙོ་བོར་འཛིན་ཞིང་རྩོམ་པ་པོའི་ངོས་ཟིན་བརྗོད་སྙིང་བྱས་པའི་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་རིགས་ཤིག་ཡིན་ལ། ལྷུག་རྩོམ་རིགས་འདིས་དོན་དག་བརྗོད་པ་གཙོ་ཆེ་ཕྱིར།འཚོ་བ་མཚོན་ཚུལ་གྱི་ཆ་ནས་སྒྲུང་གཏམ་དང་ཧ་ཅང་འདྲ་མོད། ཇི་མ་ཇི་བཞིན་གྱི་སྒྲུང་གཏམ་རྩོམ་ཚུལ་ཞིག་མིན་ཏེ། དེས་དོན་རྐྱེན་ཕྲན་བུ་ཞིག་གམ་ཆ་ཤས་ཤིག་ལ་བརྟེན་ནས་རྩོམ་མཁན་གྱི་བརྩེ་དུང་ལེགས་པར་མཚོན་པ་ལས་སྒྲུངགཏམ་བཞིན་ཡུལ་ལྗོངས་བཀོད་འབྲི་དང་མི་སྣ་ཞིབ་འབྲི་བྱེད་མི་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་མོད། སྐབས་རེར་དུངས་བརྗོད་དང་དཔྱད་གླེང་བྱས་ཏེ་འབྲི་པའང་ཡོད། དཔེར་ན། རྒྱའི་རྩོམ་མཁན་ཆེན་མོ་ལུའུ་ཞུན་གྱིས་བརྩམས་པའི«སྐུ་ཞབས་ཐང་ཡཱེ»དང་། ཀྲུའུ་ཏེ་ཡིས་བརྩམས་པའི«ཡུམ་ཆེན་རྗེས་དྲན » ཆབ་འགག་རྡོ་རྗེ་ཚེ་རིང་གིས་བརྩམས་པའི«ལན་གྲུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་དཔྱིད་དཔལ » དེ་མིན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི «དགུ་ཆུའི་གླུ་དབྱངས » ལྟ་བུ་སོགས་མང་པོ་ཡོད། གཞན་ཡིད་ཀྱི་འགྱུར་བ་མཚོན་པའི་ལྷུག་རྩོམ་ཞེས་པ་དེ་ནི་དངོས་པོ་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་གི་ཡིད་འགྱུར་སྟོན་པའི་ལྷུག་རྩོམ་རིགས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། དེས་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཡུལ་ལྗོངས་སམ་ཡང་ན་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བའི་ཟུར་ཙམ་བདམས་ནས་རྩོམ་པ་པོའི་མྱོང་ཚོར་ཟབ་མོ་དང་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་གི་ཚོར་འདུ་ཤུགས་དྲག་པོར་མཚོན་པ་ཡིན་པས། འཚོ་བ་མཚོན་ཚུལ་གྱི་ཐད་ནས་སྙན་ངག་གི་ཉམས་དང་ལྡན་ཡང་སྙན་ངག་དང་གཅིག་མཚུངས་ཤིག་མིན། སྙན་ངག་དང་བསྡུར་ན་ཚིག་གི་སྡེབ་ལུགས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཅུང་རང་དབང་ཆེ་ལ། ད་དུང་ཆགས་སྡང་ཐད་ཀར་བརྗོད་པ་དང་ཆགས་སྡང་བརྒྱུད་ནས་བརྗོད་པ་བཅས་རིགས་གཉིས་མཆིས་ཏེ། དཔེར་ན། ལྷ་རྒྱལ་ཚེ་རིང་གིས་བརྩམས་པའི « མདུན་སྐྱོད་ཀྱི་གོམ་སྒྲ » ལྟ་བུ་ནི་ཚོར་འདུ་ཐད་ཀར་བརྗོད་པའི་རིགས་སུ་གཏོགས་ལ། གཅོད་པ་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་བརྩམས་པའི«འཇམ་མཉེན་རྩྭའི་གླུ་སྒྲ »ལྟ་བུ་ནི་ཚོར་འདུ་བརྒྱུད་ནས་བརྗོད་པའི་རིགས་སུ་གཏོགས་སོ། དེ་མིན་ལྷུག་རྩོམ་མཁན་ཝེ་ཝེས་བརྩམས་པའི«འབྲལ་ཐབས་མེད་པའི་བརྩེ་དུངས » དང་ཀྲུའུ་ཙི་ཆིན་གྱི«པད་རྗིང་གི་ཟླ་འོད » ལྟ་བུ་སོགས་མཚོན་བྱེད་དུ་འོས་པའི་རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀྱི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ལྷུག་རྩོམ་བརྩམས་ཆོས་ཀྱང་གྲངས་ལས་འདས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡིན། དེ་མིན་གླེང་མོལ་ལྷུག་རྩོམ་ཞེས་པ་དེ་ནི་གླེང་མོལ་གྱི་མཚོན་ཐབས་གཙོ་བོར་སྤྱོད་ཅིང་། རྩོམ་རིག་གི་བྲོ་བ་མ་ཉམས་པའི་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་རིགས་ཤིག་ཡིན་ཏེ། གླེང་མོལ་ལྷུག་རྩོམ་ནི་འབྲི་སྟངས་ཀྱི་ཆ་ནས་དཔྱད་རྩོམ་འབྲི་སྟངས་དང་ཆ་འདྲ་ནའང་གནས་ལུགས་ལ་ཐད་ཀར་དཔྱད་པ་གཏོང་བ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སྣང་བརྙན་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་ལུགས་དང་དཔྱད་གཏམ་བརྗོད་པ་ཞིག་ཡིན་ལ།ལྷག་པར་དུ་གསལ་འདེབས་བྱ་དགོས་པ་ཞིག་ནི། གླེང་མོལ་ལྷུག་རྩོམ་འབྲི་སྐབས་དཔེ་མཚོན་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་བྱ་བའམ་མི་སྣ་རེ་གཉིས་དམིགས་སུ་བཟུང་སྟེ་རྣམ་པ་དང་གནས་ཚུལ་གསལ་བའི་སྒོ་ནས་བརྗོད་བྱ་ལེགས་པར་བསྟན་ཏེ་རྩོམ་མཁན་རང་ཉིད་ཕྱོགས་གང་ལ་དགའ་བ་དང་གང་ལ་སྡང་བའི་ལངས་ཕྱོགས་དང་འདོད་ཚུལ་ཅིས་ཀྱང་སྟོན་དགོས། དཔེར་ན། ལུའུ་ཞུན་གྱིས་བརྩམས་པའི«ཚུར་ལེན་རིང་ལུགས» ལྟ་བུ་དང་མའེ་ཁཱ་ལི་སིས་བརྩམས་པའི« ཁཱ་ཧྥེ་ཁང་དུ་བླངས་བའི་སྐྱོ་གླུ » རྒྱའི་མིང་དུ་གྲགས་པའི་དེང་རབས་ལྷུག་རྩོམ་རྩོམ་མཁན་ཆེན་མོ་ཀྲང་ཞོ་ཧྥིན་(张晓风)གྱིས་བརྩམས་པའི«ལམ་འགྲམ་གྱི་ལྗོན་པ»《行道树》དང་«ཚེ་སྲོག་ལ་བཀུར་བ»《敬畏生命》སོགས་ཡོད་པ་ཡིན།
  ད་དུང་ལྷུག་རྩོམ་ལ་ནང་དོན་དང་མཚོན་ཐབས་ཀྱི་ཆ་ནས་དབྱེ་ན་བསྡུས་བརྗོད་ལྷུག་རྩོམ་དང་ཐད་བརྗོད་ལྷག་རྩོམ་གཉིས་སུ་དབྱེ་ཆོག་པ་དང་། དེའི་ནང་གི་བསྡུས་བརྗོད་ལྷུག་རྩོམ་ཞེས་པ་ནི“«སྙན་ངག་མེ་ལོང་མར»གསུངས་པའི་བསྡུས་བརྗོད་ཀྱི་རྒྱན་དང་འདྲ་བར“བརྗོད་པར་འདོད་པའི་དཔེ་ཅན་དེ་ལ་བསམ་ནས། དེ་མཚོན་པར་བྱེད་པའི་དཔེ་དངོས་སུ་བརྗོད་དེ་དཔེ་ཅན་ཤུགས་བསྟན་གྱི་ཚུལ་དུ་བསྡུས་ནས་གོ་བར་བྱེད”5པའི་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་རྣམ་པ་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། རྩོམ་པའི་ལས་ལ་འཇུག་སྐབས། བསྡུས་བརྗོད་ཀྱི་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་བྱ་བ་གང་དང་གང་ཞིག་མདོར་བསྡུས་ནས་མི་སྟོན་པར་བྱ་བར་བྱུང་རིམ་ཡོད་པ་དང་མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་གསལ་བའི་སྒོ་ནས་བརྗོད་དགོས”6པ་ཞིག་ཡིན། དཔེར་ན། དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱིས་བརྩམས་པའི«རྐང་ལམ་ཕྲ་མོ»ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། ལ་ལས་ལྷུག་རྩོམ་འདི་ཉིད་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་གྲས་སུ་འཇོག་མཁན་ཡོད་ལ། ལ་ལས་དོན་བརྗོད་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་གྲས་སུ་བགྲང་མཁན་ཡང་ཡོད་མོད། གང་ལྟར་རང་གི་འདོད་སྟངས་ལྟར་ན། གོང་གི་གླེང་ཕྱོགས་དེ་གཉིས་ཀྱི་གང་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཁོ་བོས་ལྷུག་རྩོམ་དེ་ནི་བསྡུས་བརྗོད་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་གྲས་སུ་བགྲང་བར་འདོད་དེ། རྒྱུ་མཚན་ཐུང་ངུ་ཞིག་བཀོད་ན། རྩོམ་ཡིག་ཁྲོད་དུ“ཁོང་ཚོས་ང་ཚོར་བཞག་པའི་རྐང་ལམ་ཕྲ་མོ་འདི་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ལམ་དཀྱུས་མ་ཞིག་མ་ཡིན་ཏེ། ལམ་ཕྲན་འདིས་བོད་གངས་ཅན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་མར་བསྐྲུན་ཏེ་རིག་དར་གྱི་བོད་རིགས་འདི་སྔོན་ཐོན་གྱི་རི་རྩེར་བསྐྱལ་བ་དང་། ལྔ་རིག་གི་གླེགས་མཛོད་ཀྱིས་ལྕགས་རི་བསྐོར་ཏེ་འཛམ་གླིང་གི་ཡང་རྩེ་ནས་ཁྱིམ་གཞི་བཙུགས་ཤིང་། དེ་ནས་བཟུང་གདོང་དམར་བོད་ཀྱི་རུས་རྒྱུད་རྣམས་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་དར་བ་ཡིན”7ཞེས་པ་ལས། «རྐང་ལམ་ཕྲ་མོ »ནི་དོ་ཟླ་བྲལ་བའི་བསྡུས་བརྗོད་ལྷུག་རྩོམ་ཞིག་ཡིན་ལ།དེས་ཤུགས་དྲག་པའི་ཡིད་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་།ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཀུན་རྟོག་གོ་སླ་ཞིང་སྡེབ་ལེགས་པའི་ཚིག་སྦྱོར།ད་དུང་ཡིད་འགྱུར་མཚོན་པའི་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་ཁྱད་ཆོས་དང་གཏིང་ཟབ་ཅིང་སྔོན་ཐོན་ཡིན་པའི་བསམ་བློས་ལེགས་པར་བལྟམས་ཏེ་གནའ་དེང་གི་བོད་མིའི་འཚོ་བའི་བཞིན་རས་དང་རིག་གནས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་དེ་བསྡུས་གཟུགས་ཀྱི་ལམ་ནས་ཀློག་པ་པོར་ན་ཟུག་དང་ལ་རྒྱ། གནོང་འགྱོད་དང་སྐུལ་འདེད་ཀྱི་ཚོར་ཤེས་རྣོན་པོ་ཞིག་སྟེར་དུ་བཅུག་པ་ནི«རྐང་ལམ་ཕྲ་མོས »མཚོན་པའི་ལྷུག་རྩོམ་གསར་བའི་དགེ་མཚན་ཡིན་ལ། གཞན་མེ་ལོང་མའི་ལུགས་ཀྱི་བསྡུས་བརྗོད་དཔེར་བརྗོད་ཅིག་སྟེ། རི་བོང་འཛིན་པ་རྒྱུ་སྐར་ཕྲེང་བ་ཅན།། མཚན་མོ་མཁའ་ལ་རྒྱུ་བ་མ་མཐོང་ནས།། དྭངས་པའི་མཚོ་ནང་འདི་ན་ཟླ་བ་ཞེས།། གཟུགས་བརྙན་ཟླ་བར་འཛིན་པ་བྱིས་པའི་བློ།།ཞེས་པའི་བསྡུས་བརྗོད་ཤོ་ལོ་ཀ་འདི་དང་བསྡུས་བརྗོད་ལྷུག་རྩོམ་དེ་གཉིས་ཀྱི་བསྟན་དོན་དང་མཚོན་ཐབས་ཀྱི་ཆ་ལའང་འདྲ་ས་མང་བོ་ཡོད་པས་ཀྱང«རྐང་ལམ་ཕྲ་མོ»ནི་ང་ཚོས་བསྡུས་བརྗོད་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་ཤེས་དགོས་པར་སྙམ།
  རིགས་གཉིས་པ་ཐད་བརྗོད་ལྷུག་རྩོམ་ཞེས་པ་དེ་ནི་བརྗོད་བྱའི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་རྗོད་བྱེད་ཚིག་གིས་ཤུགས་བསྟན་དང་བསྡུས་བརྗོད་སོགས་ཀྱི་འབྲི་ཐབས་མ་སྤྱད་པར་ཐད་ཀར་མཚོན་ནས་བྲིས་པའི་ལྷུག་རྩོམ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན། བསྡུས་བརྗོད་ལྷུག་རྩོམ་མ་ཡིན་པའི་ལྷུག་རྩོམ་གཞན་དེ་དག་ནི་ཐད་བརྗོད་ལྷུག་རྩོམ་རེད་ཅེས་བཤད་ཀྱང་མི་འགྲིག་པ་མེད་སྙམ།

               གསུམ་པ། ལྷུག་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་བྱ་བཤད་པ།
  
  སྒྱུ་རྩལ་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་བརྗོད་བྱ་ལ་ལོ་རབས་དང་ལོ་རབས་ཀྱི་བར་བརྒལ་ཡོད་དེ། ནུབ་ཕྱོགས་དང་རྒྱ་ནག་མ་གཏོགས་པའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་མཚོན་ནའང་། སྤྱི་ལོ 1951ལོའི་ཡར་སྔོན་གྱི་རྩོམ་ལུས་བཅད་ལྷུག་སྤེལ་མ་གང་རུང་གི་བརྗོད་བྱ་ནི་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ལ་གཞོལ་ནས་འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་བརྗོད་རྒྱུ་དང་ཇི་ལྟར་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་ཏེ། བློ་ཁ་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ལ་ཕྱོགས་རྒྱུ་དེ་ཡིན་ལ། བཅིངས་འགྲོལ་རྗེས་ཀྱི 1951ལོ་ནས་1978ལོའི་བར་གྱི་ལོ་ངོ་ཉེར་བདུན་རིང་གི་བོད་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་ལ་མཚོན་ན། ཏང་གི་བྱེད་ཕྱོགས་དང་བསྟུན་ནས་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་བརྗོད་དོན་ཤུགས་ཆེ་བ་ཡིན་པས། བརྗོད་དོན་སྔ་མ་ཡིས་འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་བརྗོད་ཡོད་པ་དང་ཕྱི་མ་ཡིས་ཏང་གི་དགེ་མཚན་བརྗོད་ཡོད་ཀྱང་། སྐབས་དེར་ད་ལྟའི་གླེང་གཞིར་གྱུར་པའི་ལྷུག་རྩོམ་ཞེས་པའི་རྩོམ་ལུས་ཡན་གར་བ་འདི་བོད་ལ་ད་རུང་དར་མེད། རྗེས་ཀྱི་སྤྱི་ལོ1958ལོར་ཞང་སྟོན་བསྟན་པ་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་གིས་ཐོག་དང་པོར་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རྩོམ་སྲོལ་དང་དེང་རབས་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་རྩོམ་སྲོལ་ཟུང་དུ་སྦྲེལ་ནས« མི་དམངས་ཤེས་རབ་རྩལ་གྱིས་དགེ་མཚན་གསར་དུ་བསྐྲུན»8ཞེས་པའི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་དངོས་མཚོན་པའི་དོན་བརྗོད་ལྷུག་རྩོམ་ཞིག་གསར་དུ་བརྩམས་ཀྱང། སྐབས་དེའི་བོད་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་བབ་དང་རྩོམ་པ་པོའི་དཔུང་ཤུགས། བརྩམས་ཆོས་སྤེལ་སའི་དུས་དེབ་སོགས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་མ་འཛོམས་པའི་རྐྱེན་ནམ།ཡང་ན་རྩོམ་པ་པོའི་བརྩམས་ཆོས་ལ་གཞན་ཡིད་འགུག་པའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བདེན་པས་མ་འདང་བ་གང་ཡིན་བཤད་མོད། གང་ལྟར་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་རིགས་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་བྱས་ནས་ཁྱབ་སྤེལ་དང་དར་རྒྱས་འགྲོ་མ་ཐུབ་པ་ནི་ཀུན་གྱིས་མཁྱེན་གསལ་རེད། དེའི་རྗེས་སུ་ངེས་དོན་གྱི་རྩོམ་མཁན་ཆེན་མོ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ལགས་གྱིས1983ལོར་སྙན་ངག་གསར་བའི་ཐོག་མའི་ཚབ་མཚོན་སྙན་ངག« ལང་ཚོའི་རྦབ་ཆུ »བརྩམས་པས་བོད་ཀྱི་ན་གཞོན་རྩོམ་པ་པོ་དང་ཀློག་མཁན་མང་པོ་ཞིག་འུར་ཟིང་ངེར་བཏང་པ་དང་བསྟུན་ནས1984ལོར་ཡང་བསྐྱར་ཁོང་གིས་དེང་རབས་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་ཐོག་མར་བཞག་ཆོག་པའི «རྐང་ལམ་ཕྲ་མོ» བརྩམས་པ་ན། བོད་ནང་དུ་བརྩམས་ཆོས་འདིར་བསྟོད་པའི་མཐེ་བོང་སྒྲེང་མཁན་དང་སྨད་པའི་མཆི་ཞགས་འཕེན་མཁན་གཉིས་དུས་མཉམ་གཅིག་ཏུ་བྱུང་པ་ནི་ལྷུག་རྩོམ་བརྩམས་ཆོས་འདི་ཡིས་བསླངས་བའི་གྲགས་འགུལ་རེད། དེ་དང་བསྟུན་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ཀྱང་ལོ་རེ་བཞིན་ཇེ་ལེགས་སུ་སོང་བ་དང་བསྟུན་ནས། རྩོམ་མཁན་རྣམས་ཀྱི་བློ་ཁའང་དེང་རབས་ཅན་དང་འཇིག་རྟེན་པའི་འཚོ་བར་ཕྱོགས་ཏེ་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་བྱར་ཡང་རང་ལ་ཆ་རྒྱུས་ཡོད་པའི་རྩ་ཆེའི་གནས་རྙིང་དང་ཡུལ་སྲོལ་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་པ་གཙོའི་ལྷུག་རྩོམ་རབ་དང་རིམ་པ་བྱུང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། དོན་གྲུབ་རྒྱལ་དང་ཁྲིན་ཆིན་དབྱིན་ཀྱིས་བརྩམས་པའི« གནའ་རབས་རིག་གནས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བང་མཛོད—–—ཏུན་ཧོང » ལྟ་བུ་དང་། འཕྲིན་ལས་ཆོས་གྲགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི«མངའ་རིས་སུ་གནའ་ཤུལ་གྲགས་ཅན་འཚོལ་ཞིབ་ཏུ་སྐྱོད་པའི་ཟིན་བྲིས » ཝེ་ཆང་གིས་བརྩམས་པའི«པེ་ཅིན་གྱི་མཆོད་རྟེན་རྩེ་ལྔ » བ་རེས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི « མཇལ་སྐོར་ཐེངས་ཤིག » ཀླུ་ཚང་སྨྱུག་རྩེན་གྱིས་བརྩམས་པའི « འཛམ་གླིང་གི་ཁྱད་མཚར་རྡོ་ཡི་གླེགས་བམ » ལྟ་བུ་དང་། དེ་མིན་བརྗོད་བྱ་དེང་རབས་ཅན་དང་དངོས་ཡོད་འཚོ་བ་མཚོན་པའི་ཡིད་ཀྱི་འགྱུར་བ་མཚོན་པའི་ལྷུག་རྩོམ་བརྩམས་ཆོས་ལའང་། ཆབ་འགག་རྡོ་རྗེ་ཚེ་རིང་གིས་བརྩམས་པའི « ལན་གྲུའི་དཔྱིད་དཔལ » ལྷག་པ་དོན་འགྲུབ་ཀྱིས་བརྩམས་པའི « བཀྲ་ཤིས་པའི་དུས་ཆེན་གྱི་ཉིན་མོ » ལྟ་བུ། གཞན་རང་བྱུང་གི་གནོད་འཚེ་དང་ས་ཆུའི་བཅུད་ཤོར་བའི་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཆགས་འཇིག་དེ་མིའི་རིགས་ཀྱི་མིག་མདུན་དུ་གཤམ་པས་ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱིས་ནང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཏེ། ལྷག་པར་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་བསམ་པའི་འདུ་ཤེས་སུ་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་པའི་ངེས་ཤེས་ཟབ་མོ་ཕྱིན་ཏེ། བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་བརྗོད་བྱར་ཡང་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་དང་སྲུང་སྐྱོབ་མ་བྱས་པའི་ཆགས་འཇིག་སོགས་མཚོན་པའི་བརྩམས་ཆོས་ཀྱང་བགྲང་ལས་འདས་པ་ཞིག་ཡོད་དེ།དཔེར་ན། བྱམས་པ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི« རྩྭ་ཐང་གི་ངུ་འབོད » སྐལ་རྒྱམ་གྱིས་བརྩམས་པའི« ཤ་ཡུ་མོ་ཞིག་གི་སྐྱོ་གླུ » སོགས་ཡོད་པར་མ་ཟད། གཞན་རྒྱལ་ཕྱི་དང་རྒྱལ་ནང་ནས་བརྩམས་པའི་བོད་འགྱུར་ལྷུག་རྩོམ་གྲགས་ཅན་སྐོར་ལའང་ཨུ་རུ་སུའི་རྩོམ་མཁན་གྲགས་ཅན་ཀོར་ཅིས་བརྩམས་པའི« རྒྱ་མཚོའི་ཁུག་རྟ »དང་། ཀྲུའུ་ཙི་ཆིན་གྱིས་བརྩམས་པའི « པད་རྫིང་གི་ཟླ་འོད »སོགས་ཀྱང་ཡོད་ལ། དེ་མིན་འཇུ་སྐང་བཟང་གིས་བརྩམས་པའི « རང་ཁྱིམ »དང་། ཁྱུང་བཟང་གིས་བརྩམས་པའི « འབྲོག་ཁྱི་ཞིག་གི་གཏམ་རྒྱུད » འཇིགས་མེད་ཐེག་མཆོག་གིས་བརྩམས་པའི « ངེས་དོན་གྱི་ཉི་མ » ཅོ་ནེ་ཡུམ་ཚེ་རིང་གིས་བརྩམས་པའི« གཡག་རྭ་ཆགས » སོགས་འཚོ་བ་དངོས་དང་མྱོང་བ་དངོས་བརྗོད་བྱ་བྱས་པའི་ལྷུག་རྩོམ་བརྩམས་ཆོས་ཀྱང་བགྲང་ལས་འདས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད།

              བཞི་པ། ལྷུག་རྩོམ་གྱི་རྗོད་བྱེད་བཤད་པ།

  སྤྱིར་ན་སྐད་ཆའམ་རྗོད་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཕན་ཚུན་ལ་གོ་བརྡ་སྤྲོད་བྱེད་དང་བསམ་བློ་བརྗེ་རེས་བྱེད་སྤྱད་ཀྱི་ངག་དེ་ལ་ཟེར་མོད། འོན་ཀྱང་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་རྗོད་བྱེད་ནི་དེ་ལས་ཀྱང་ཁྱབ་ཆེ་བ་དང་ཚགས་དམ་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས་པ་མ་ཟད་ཚིག་བདེ་བ་དང་གོ་སླ་བ། ཚིག་ཉུང་དོན་འདུས་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་དགོས་པའི་ཆ་ནས ། རྒྱའི་རྩོམ་མཁན་ཆེན་མོ་ཆེན་མཱོའུ་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་རྗོད་བྱེད་ལ་འདི་འདྲ་གསུངས་ཡོད་དེ“一座大山上有小推乱石，时常无陨于大山的壮观。但如果一个小园中有一推乱石，就容易破坏园林之美。同样的道理，短小的文章特别需要得简洁和优美。任何的败笔和冗笔在篇幅短小的文章中，时常显得格外刺眼和难于掩饰9དེའི་དོན་ནི། རི་ཆེན་ཞིག་སྟེང་དུ་རྡོ་སྤུང་དང་རྡེའུ་འབུམ་ཡོད་ཀྱང། དེས་རི་བོའི་བརྗིད་ཉམས་ལ་ནམ་ཡང་གནོད་མི་ཚུགས་མོད། འོན་ཏེ་གླིང་ཀ་ཆུང་ངུ་ཞིག་གི་ནང་དུ་རྡོ་སྤུང་དང་རྡེའུ་འབུམ་ཡོད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན། དེས་གླིང་ཀའི་མཛེས་པ་ལ་ཧ་ཅང་གནོད་སླ་བ་ཡིན། དོན་དེ་དང་འདྲ་བར། ལྷུག་རྩོམ་ལྟ་བུའི་རྩོམ་ཡིག་ཐུང་ངུའི་ནང་དུ་གསོན་ཉམས་ལྡན་ཞིང་འབྱོར་ལ་བདེ་བའི་རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཚིག་བཀོད་རྒྱུ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་བས་འབྲེལ་མེད་དོན་གཞན་གྱི་ཚིག་སྐྱོན་དང་ཚིག་ལྷག་གང་རུང་དེ། ནམ་ཡང་མིག་གི་ཚེར་མ་བཞིན་འགེབས་ཐབས་བྲལ་བས་ཤིན་ཏུ་གཟབ་པར་འཚལ་ཞེས་པའི་སྡོམ་ཚིག་འདི་ལས་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་རྗོད་བྱེད་ཚིག་ལ་ཧ་ཅང་དང་དོད་དང་བརྗོད་བྱའི་དོན་ལ་ཤིན་ཏུ་གཟབ་ནན་བྱེད་དགོས་པར་སྐུལ་ཡོད་ལ། ཉེ་ཆར་བོད་ཀྱི་རྩོམ་སྟེགས་སུའང་དེ་འདྲའི་ལྷུག་རྩོམ་བརྩམས་ཆོས་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།དཔེར་ན། « རྐང་ལམ་ཕྲ་མོ » དང་། « དགུ་ཆུའི་གླུ་དབྱངས » «རང་ཁྱིམ » «ཨ་མ་ལགས། བྱམས་ལྡན་གྱི་སྐྱེས་མ » « སྐྱུར་རྩི་དང་འདྲེས་པའི་རྣམ་ཤེས » « རི་ཆུའི་འབབ་སྒྲ » « ལན་གྲུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་དཔྱིད་དཔལ » « འབྲོག་ཁྱི་ཞིག་གི་གཏམ་རྒྱུད » « ཁ་དང་ཁ་ཡི་ཁྱད་པར་ཆེ་ལོང་ཙམ་བརྗོད་པ་ཚངས་པའི་བློ་ཡི་ཉིང་ཁུ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ » « མི་དོན་ཕུག་རོན་གྱིས་དཔྱད་པའི་གཏམ་རྒྱུད »སོགས་ལྟ་བུ་དང་། རྒྱའི་མིང་གྲགས་རྩོམ་མཁན་གྱིས་བརྩམས་པའི་བོད་འགྱུར་ལྷུག་རྩོམ་ལའང« རྒྱབ་གཟུགས »དང་། « པད་རྫིང་གི་ཟླ་འོད » « མཇུག་མཐའི་སློབ་ཐུན་གཅིག » « དཔྱིད » ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་མཚོན་ནའང་རྗོད་བྱེད་ཚིག་གི་ཆ་ནས་ཚིག་རྣོ་ཞིང་གྲིམ་པ་དང་། སྦྱོར་བ་བདེ་ཞིང་ལེགས་པ། ནང་དོན་གྱི་ཆ་ནས་གནད་དུ་ཁེལ་ཞིང་འཐུས་ཚབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཆེས་ཆེར་ལྡན་པ་མ་ཟད་གཏན་ཚིགས་དང་མཐུན་ལ་ཉག་ཉོག་དང་བསྐྱར་ཟློས་མེད་པའི་ཁར་རྒྱན་སྣ་ཚོགས་ཤིག་བཀོལ་ཡོད་པས་གསོན་ཉམས་ལྡན་པའི་ཉམས་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ཐོན་ཡོད་པ་དང་། ད་དུང་དེའི་ནང་གི་ལྷུག་རྩོམ་ལ་ལ་ཁ་སྐད་ཀྱི་ལམ་ནས་བྲིས་ཡོད་སྟབས། གོ་བདེ་ལ་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ཡིད་ཀྱི་དྭངས་བ་ཅིག་ཅར་དུ་འཕྲོག་ཐུབ་པའི་རྩོམ་གྱི་ནུས་པ་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་ཀྱང་ཐོན་ཡོད་པ་རེད།

             ལྔ་པ། མཇུག་སྡོམ།

  ལྷུག་རྩོམ་རྩོམ་ལུས་ཀྱིས་རྩོམ་ལུས་གཞན་དང་འདྲ་བར་མིའི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བར་ཡར་སྐུལ་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་སོགས་ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང་ནང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ལ་སྔ་ན་མེད་པའི་བླ་ལྷག་གི་ནུས་བ་བཏོན་དང་འདོན་བཞིན་ཡོད་ལ། བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་ཐད་ནས་ཀྱང་བར་སྐབས་ཞིག་ལ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་བརྩམས་ཆོས་མང་བོ་བྱུང་། ལྷག་པར་དུ་1984ལོའི་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི《རྐང་ལམ་ཕྲ་མོ》ལྟ་བུ་ནི་ཀུན་གྱིས“དོ་ཟླ་བྲལ་བའི་ལྷུག་རྩོམ་ཞིག་ཡིན”་ལ།དེའི་ཤུགས་དྲགས་པའི་ཡིད་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཀུན་རྟོག་གོ་སླ་ཞིང་སྡེབ་ལེགས་པའི་ཚིག་གི་སྦྱོར་བ། ད་དུང་ཡིད་འགྱུར་མཚོན་པའི་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་ཁྱད་ཆོས་དང་གཏིང་ཟབ་ཅིང་སྔོན་ཐོན་ཡིན་པའི་བསམ་བློས་ལེགས་པར་བལྟམས་ཏེ་གནའ་དེང་གི་བོད་མིའི་འཚོ་བའི་བཞིན་རས་དང་རིག་གནས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་དེ་བསྡུས་གཟུགས་ཀྱི་ལམ་ནས་ཀློག་པ་པོར་ན་ཟུག་དང་ལ་རྒྱ། གནོང་འགྱོད་དང་སྐུལ་འདེད་ཀྱི་ཚོར་ཤེས་རྣོན་པོ་ཞིག་སྟེར་དུ་བཅུག་པ་ནི《རྐང་ལམ་ཕྲ་མོས》་མཚོན་པའི་ལྷུག་རྩོམ་གསར་བའི་དགེ་མཚན་ཡིན་མོད། ཡིན་ནའང་ཉེ་ཆར་ལྷུག་རྩོམ་དེ་འདྲ་སུས་ཀྱང་རྩོམ་མ་ཐུབ་པ་དང་ལྷུག་རྩོམ་བརྩམས་ཆོས་མང་བོ་མེད་པར་གཞིགས་ན་ལྷུག་རྩོམ་རྩོམ་ལུས་འདི་རེ་ཞིག་འཕེལ་རྒྱས་མེད་པར་སྔར་གནས་སུ་ལུས་ཡོད་པ་མཚོན་པས་ན། མ་འོངས་པའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་ལམ་ཕྲན་སྟེང་དུ་ང་ཚོས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་ལྷུག་རྩོམ་རྩོམ་འབྲིའི་ལག་ཆ་འོས་འཚམས་ཀྱིས་ཚུར་ལེན་བྱས་ཏེ་བོད་རང་གི་རིག་པའི་ཉིང་བཅུད་དང་འཚོ་བ་དངོས་ཀྱི་གཏེར་ཁ་ཕྱིར་སློག་སྟེ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བོད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ལྷུག་རྩོམ་གསར་རྩོམ་བྱེད་རྒྱུ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་འགངས་ཆེ་བར་སྙམ།

དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ།

1.གོ་ཤུལ་གྲགས་པ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་བརྩམས།«བོད་ཀྱི་རྩོམ་ལུས་རྣམ་བཤད»［M］. ལན་གྲུ།：ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།1996.9 P89-176
2.童庆炳主编《文学创作与文学评论》［M］.中央广播电视大学出版社1995.6 P 214
3.“ཡོངས་རགས་དྲང”ཞེས་པ་ནི་ལྷུག་རྩོམ་ཐབས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ཏེ། བརྗོད་བྱ་ཡོངས་སུ་བསྡུས་ནས་བརྗོད་པ་དང་།བརྗོད་བྱ་རགས་ཙམ་བསྡུས་ནས་བརྗོད་པ། མ་བསྡུས་དྲང་བོར་བརྗོད་པ་བཅས་ལ་བྱ་ཡིན།
4.ཁྲི་བསམ་གཏན་དང་རྣམ་སྲས་ཀྱིས་བརྩམས།：«རྩོམ་འཇུག་ཚུལ་ཚིག་རྒྱུན་རིག་བརྒྱའི་སྒོ་འབྱེད་ངོ་མཚར་འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག »［M］. ལན་གྲུ།：ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།1994.6 P297
5.དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས།：« སྙན་ངག་ལ་འཇུག་ཚུལ་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་སྒོ་འབྱེད »［M］. མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2001ལོའི་ཟླ9 p317
6.རྡོ་དཀར་བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་།：«རྩོམ་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ»［M］. པེ་ཅིན：མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།2011.6 P73
7.དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་གསུང་འབུམ་པོད་དྲུག་པ། « ཐོར་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས »［M］. པེ་ཅིན།： མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1997.12 P1
8.«སྙན་ངག་གི་སྤྱི་དོན་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་ལྡེ་མིག »［M］.ལན་གྲུ།：གི་གཞུག་ཏུ་དྲངས་ཡོད།1982ལོའི་ཟླ4པར་ཀན་སུའུ་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་པར་དུ་བསྐྲུན
9.秦牧：《散文领域————海阔天空》，«笔谈散文»，［M］. 百花文艺出版社出版时间：1980-03第12——13页

  རྩོམ་པ་པོ་ངོ་སྤྲོད།
  རིག་འཛིན་སྐྱབས།(༡༩༨༢–)བོད་རིགས། ཕ་ཡུལ་མཚོ་སྔོན་འབའ་རྫོང་། 2014ལོའི་ཟླ7པར་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་གླིང་དུ་བོད་ཀྱི་སྐད་བརྡ་དང་རྩོམ་རིག་ཆེད་ལས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མའི་བསླབ་གནས་བླངས་ཏེ་སློབ་མཐར་ཕྱིན། ད་ལྟ་འབའ་རྫོང་མི་རིགས་སློབ་འབྲིང་དུ་དགེ་རྒན་གྱི་བྱ་བ་གཉེར་བཞིན་ཡོད།

(མཆོད་མེའི་པར་དབང་གཞན་གྱིས་དགོལ་མི་རུང)

རྩོམ་ཁུངས། ངེད་དྲ་བ།