——ཝེ་ལམ·ཧྥོ་ཁི་ནཱ་ཡི་སྒྲུང་རིང《ཅ་ཅོ་དང་ཁོང་ཁྲོ》བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་པའི་མྱོང་སྣང་ཐན་ཐུན།

　　ཝེ་ལམ·ཧྥོ་ཁི་ནཱ་ཡི་སྐུ་པར།

　　དཀའོ། །རྒྱུ་མཚན་ནི་ཝེ་ལམ·ཧྥོ་ཁི་ནཱ་ཡི་སྒྲུང་རིང《ཅ་ཅོ་དང་ཁོང་ཁྲོ》ཞེས་པ་ཡིན་པས་སོ། །ཡང་ན་རང་ཉིད་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ལས་བརྒལ་ཏེ་ཤིན་ཏུ་མ་གོམས་པ་དང་མི་གོམས་པས་ཀྱང་ངོ་། །གོ་ཐོས་སུ། རྒྱ་འགྱུར་མའི་ལོ་ཙཱ་པ་ལི་ཝུན་ཅུན་གྱིས་ཧྥོ་ཁི་ནཱའི་སྒྲུང་རིང་གསུམ་བསྒྱུར་རྗེས་སྙིང་ཁམས་འཁྲུགས་ཏེ་འབྱུང་གཞི་མི་བདེ་བར་གྱུར་སྐད། ཡང་། བོད་ཡིག་གི་དཔེར་ལྟ་སའི་རྒྱ་འགྱུར་མ་གཞན་ཞིག་སྟེ། དེའི་ལོ་ཙཱ་བ་ཧྥང་པོ་ལིན་གྱིས《ཅ་ཅོ་དང་ཁོང་ཁྲོ》ཞེས་པའི་མཇུག་བྱང་དུ།[1] སྒྲུང་གཏམ་འདི་བསྒྱུར་ཚར་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ། ལུས་སེམས་གཉིས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་མ་ལུས་ཟད་སྣང་བྱུང་བས། ལོ་ཙཱའི་དགའ་ཕྱོགས་འདི་རེ་ཞིག་མཚམས་བསྐྱིལ་ན་བསམས། ཞེས་བྲིས་འདུག

　　མི་ལོ་གཉིས་ལྷག་གི་རིང་། གུས་པའི་ལས་ཞོར་གྱི་དུས་ཚོད་ཕལ་མོ་ཆེ་ཅ་ཅོ་དང་ཁོང་ཁྲོའི་ངང་ཟད་ནའང་། ད་དུང་ལོ་ཙཱའི་བྱ་བ་འདིར་ཡི་ག་གཏིང་ནས་འཆུས་པ་ཞིག་མ་བྱུང་བར། ལྡོག་སྟེ་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་བརྩམས་ཆོས་གྲགས་ཅན་དག་ལ་མུ་མཐུད་དུ་འཇུག་པའི་སྤྲོ་སྣང་ཙམ་པོ་བ་ཞིག་གིས་ཀུན་ནས་བརྟས་པར་གྱུར།

　　འདིར་ཝེ་ལམ·ཧྥོ་ཁི་ནཱ་ཡི་སྒྲུང་རིང《ཅ་ཅོ་དང་ཁོང་ཁྲོ》བཀླག་འགྱུར་གྱི་ཀློག་པ་པོ་རྣམ་པར་ཕན་དུ་རེ་བའི་ཀུན་སློང་སྔོན་དུ་སོང་བ་གཞིར་བྱས། རྩོམ་པ་པོ་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་དང་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་ནང་དོན། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས། ལོ་ཙཱའི་ཉམས་མྱོང་བཅས་གྲངས་ཚང་བའི་སྒོ་ནས་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ལ།

　　《ཅ་ཅོ་དང་ཁོང་ཁྲོ》བོད་འགྱུར་མ།

　　དང་པོ་རྩོམ་པ་པོའི་ལོ་རྒྱུས་ཐད། ཝེ་ལམ·ཧྥོ་ཁི་ནཱ་ཁོང་ནི་སྤྱི་ལོ1897ལོའི་ཟླ9པའི་ཚེས25ཉིན་ཨ་རིའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་མངའ་སྡེ་མུ་སི་སི་པུ་ཞེས་པར། ཁྱིམ་ཚང་འབྱོར་ལྡན་ཞིག་ཏུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཤིང་། སྤྱི་ལོ1962ལོའི་ཟླ7པའི་ཚེས6ཉིན་མི་ཚེའི་འཕེན་པ་རྫོགས། འཛམ་གླིང་འཁྲུག་ཆེན་དང་པོའི་སྐབས་སུ་མཁའ་དམག་གི་གྲས་སུ་ཞུགས་མྱོང་། སློབ་གྲྭ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་དཀྱུས་གཅིག་ཏུ་འགྲིམས་པའི་ལོ་རྒྱུས་མི་མངའ་ཡང་། ལས་རིགས་མི་འདྲ་བ་ཁག་གཉེར་བའི་ཞར་དང་ཞོར་ལ། རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་གྱི་བགྱི་བ་ཡར་ལྡན་དུ་བགྱིས་པར་མངོན། སྔ་ཕྱིར་དབྱིན་ཇི་དང་གྷི་རིག ཧྥ་རན་སི་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོར་ལྗོངས་བརྒྱུས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་སྐྱིད་སྡུག་གང་མང་མྱངས། སྤྱི་ལོ1924ལོར་སྙན་དེབ་ཐོག་མ《རྡོ་ཀ་མ་རུའི་རྫི་ལྷ》ཞེས་པ་པར་དུ་བསྐྲུན་ཅིང་། སྤྱི་ལོ1926ལོར་སྒྲུང་གཏམ་ཐོག་མ《དམག་མིའི་ཕོགས》ཞེས་པ་དངོས་སུ་བཀྲམ། མི་ཚེ་གང་བོར《ཅ་ཅོ་དང་ཁོང་ཁྲོ》དང《འཆི་ཁ་མའི་གཏམ》《ཟླ་བརྒྱད་པའི་འོད་སྣང》སོགས་སྒྲུང་རིང་བཅུ་དགུ་དང་། 《ཨེ་མི་ལི་ལ་ཕུལ་པའི་རྒྱ་སེ་རྐང་གཅིག》[2]དང《ཐན་དུས་ཀྱི་ཟླ་དགུ་པ》《ལོ་མ་དམར་པོ》སོགས་སྒྲུང་ཐུང་བརྒྱ་ལྷག་ཀློག་པ་པོའི་བགོ་སྐལ་དུ་བྲིམས། སྤྱི་ལོ1949ལོར། ཁོང་གིས་ཨ་རིའི་སྒྲུང་གཏམ་གསར་རྩོམ་གྱི་ཉམས་ལེན་ཁྲོད། བསྙོན་དུ་མེད་པའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་མཛད་པ་རླབས་པོ་ཆེ་བསྐྱངས་པར་དམིགས་ཏེ། ནོར་པེལ་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་བསྩལ་པ་རེད། ཁོང་ནི་ཨ་རི་མ་ཟད་འཛམ་གླིང་འཛིན་མའི་ཁྱོན་ན་སྙན་པའི་བ་དན་བསྒྲེངས་པའི་དེང་རབས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྒྲུང་གཏམ་མཁན་པོའི་གྲས་ཀྱི་གཅིག་ཀྱང་ངོ་། །ཞིབ་པར་རྟོགས་འདོད་རྣམས་ཀྱིས《ཧྥོ་ཁི་ནཱ་ཡི་ལོ་རྒྱུས》ཞེས་པར་གཟིགས་འཚལ།[3]


      《ཅ་ཅོ་དང་ཁོང་ཁྲོ》ཡི་རྒྱ་འགྱུར་མའི་པར་གཞི་མི་འདྲ་བ་བཞི།

　　གཉིས་པ་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་ནང་དོན་དང་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་དཀྱུས་གཅིག་ཏུ་བཤད་པ་ལས། གཅིག 《ཅ་ཅོ་དང་ཁོང་ཁྲོ》ཞེས་པའི་དབྱིན་ཡིག་གི་མིང་ལ《The Sound and The Fury》ཟེར་ཞིང་། ཤིག་སེ་ཕིར་གྱི་སྐྱོ་གར《མའེ་ཁི་པེ》ཡི་འཁྲབ་ཚིག་ལས་ཁོལ་དུ་ཕྱུང་བར་གྲགས།[4] འདི་ནི་རྩོམ་པ་པོ་ཁོང་གི་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀ་སྨིན་པར་གྲགས་པའི་སྒྲུང་རིང་དང་པོར་ཁས་འཆེས་ཤིང་། སྤྱི་ལོ1929ལོར་དངོས་སུ་པར་དུ་བསྐྲུན། གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་འབྱུང་ཡུལ་ནི་ཅེ་ཧྥུ་སུང་གྲོང་རྡལ་དུ་གཞིས་ཆགས་པའི་ཁང་ཕུ་སུང་ཚང་སྟེ། སྔོན་ཆད་ཁུལ་དཔོན་གཅིག་དང་དམག་དཔོན་གཅིག་འཁྲུངས་མྱོང་བར་མ་ཟད། ས་ཁོངས་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་གཡོག་པོ་གྲངས་ཀྱིས་མི་ཟིན་པའི་མངའ་བདག་ཆེན་པོ་ཞིག་ཀྱང་རེད། ཕྱིས་སུ་རིམ་བཞིན་རྒུད་པ་ནས་རྒུད་པའི་གཡང་དུ་ལྷུང་བའི་མཐར། སྤྱི་ལོ1912ལོར། ཁྱིམ་རྒྱུད་དེའི་མཐའ་མཇུག་གི་བདག་པོ་སྐུ་ཞབས་ཁང་ཕུ་སུང་ཁོང་མི་འདོད་ནད་ཀྱིས་ཚེ་ཡི་འདུ་བྱེད་རྫོགས་པར་གྱུར། སྤྱིར་སྒྲུང་གཏམ་འདིར་མི་སྣ་རིགས་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་མཆིས་པ་ལས། གཙོ་བོའི་ཡང་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ནི་སྐུ་ཞབས་ཁང་ཕུ་སུང་དང་ཁོང་གི་བཟའ་ཟླ་ལྕམ་མོ་ཁང་ཕུ་སུང་། ཁོང་གཉིས་ཀྱི་བུ་ཆེ་བ་ཁོན་ཏིང་དང་འབྲིང་བ་ཅེ་སུང་། ཆུང་བ་པན་ཅི། བུ་མོ་ཁའེ་ཏི། ཁའེ་ཏི་ཡི་ནལ་ཕྲུག་ཁོན་ཏིང་ཆུང་བ། ཁོང་ཚང་གི་གཡོག་མོ་ཏི་ཨར་ཞུ་བཅས་སོ། །ཐོག་མར་མི་སྣ་ཕན་ཚུན་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཅི་འདྲ་ཡིན་ཚུལ་རྟོགས་ཚེ་ད་གཟོད་སྒྲུང་གཏམ་འདིར་འཇུག་པའི་ལམ་སྣ་ཟིན་པར་འགྱུར་ཏེ། རྒྱུ་སྤུན་གྱི་ཐགས་སུ་བཀྲ་བའི་མི་སྣའི་འགལ་འདུ་རབ་དང་རིམ་པ་བརྒྱུད། གནས་དུས་དང་བྱུང་རིམ་ངེས་མེད་ཁྲོད། མི་སྣ་གཙོ་བོ་དེ་དག་གི་སྣང་བརྙན་རི་མོར་བྲིས་པ་བཞིན་ཧ་ཅང་གསལ་ལྷམ་མེར་བཞེངས་འདུག དེ་ཡང་། འཇིག་རྟེན་དཀར་ངོགས་སུ་འཚོ་གཞེས་དུས། སྐུ་ཞབས་ཁང་ཕུ་སུང་ནི་ཁྲིམས་རྩོད་པའི་ལས་རིགས་གཉེར་མཁན་ཞིག་རེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཏང་སྒྱིད་ལུག་དང་རྣམ་གཡེང་གི་དབང་དུ་ཕྱིན་ཏེ། མི་ཚེ་ཆང་ལ་བསྒྲེས་ཤིང་འཁང་ར་དང་སྡུག་ཡུས་ཀྱིས་དུས་འདའ་བར་མ་ཟད། ཁོང་གི་རེ་ཆད་དང་ཡི་མུག་གི་འབྱུང་བ་མ་ལུས་ཀྱང་བུ་ཆེ་བ་ཁོན་ཏིང་ལ་བསྒོས་ཤིང་འགོས་པར་གྱུར། ཁོའི་བཟའ་ཟླའམ་ལྕམ་མོ་ཁང་ཕུ་སུང་ནི་རང་འདོད་དྲག་ཅིང་སྒེར་སེམས་ཆེ་བ། ནད་མེད་གཅོང་སྐད་འདོན་པ། དུས་ནམ་ཡང་སྡུག་སྨྲེ་དང་འཁང་ཚིག་ཅི་འདོད་དུ་སྨྲ་བའི་གོ་རིམ་ཁྲོད། སྐུ་དྲག་མི་དྲག་གི་སྲས་མོར་འཁྲུངས་པའི་རྫུ་བག་བསྟེན་པར་མོས་པ་ཁོང་ནས་ཟབ་པ་ལས། ཁྱིམ་གྱི་བདག་མོ་དང་བྱིས་པའི་ཨ་མ་ཞིག་གི་བསམ་སྦྱོར་ཡེ་ནས་བྲལ་པ་ཞིག་རེད། བུ་མོ་ཁའེ་ཏི་ནི་བྱུང་རིམ་གྱི་ཕྲེང་བ་བསྟར་པའི་མདོ་འཛིན་ལྟ་བུར་མཆིས་ཏེ། སྒྲུང་གཏམ་དུ་མོའི་མཐོང་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ནས་བྲིས་པའི་ས་བཅད་གཅིག་ཀྱང་མེད་ནའང་། མི་སྣ་གཞན་བྱིངས་ཀྱི་བྱ་བྱེད་མཐའ་དག་མོ་དང་འབྲེལ་བས་གྲུབ་པ་ཞིག་ཏུ་འཁུམས། འགན་ཁུར་མང་བའི་དབང་གིས་ད་གཟོད་འགན་ཁུར་དོར་ཞེས་པ་ལྟར། མོ་ལྷོ་ཕྱོགས་གཞིས་རྙིང་ཞིག་གི་སྒྲིག་ལམ་ནན་མོ་རབ་དང་རིམ་པ་ལས་ཐར་རྗེས། འཁོར་བའི་ཚུལ་ལུགས་ལས་འགོངས་པའི་འཆལ་སྤྱོད་ཀྱི་ལམ་བུར་དེངས་ཤིང་། རང་ཉིད་ཀྱི་ནལ་ཕྲུག་གཅིག་པུའང་མ་ཁྱིམ་དུ་བསྐྱུར་ཏེ་ཕྱི་ཡུལ་ངེས་མེད་འགྲིམས། ཁོན་ཏིང་ནི་མོའི་ཕུ་བོ་ཡིན་ལ། ཁོ་གཉིས་ཀྱི་སྤུན་འདང་ཤིན་ཏུ་ཟབ། ཉམས་རྒུད་དུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་གཞིས་རྙིང་དེའི་ཆེས་མཐའ་མཇུག་གི་སྐུ་ཚབ་པའི་ངོས་ནས་བཤད་ན། རེ་ཆད་དང་ཡི་མུག་གི་སྣང་བ་ཞིག་གིས་ཐོག་ཐག་ཀུན་ཏུ་ཁོར་བཟོད་དུ་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པར་བྱེད། ཁོས་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱི་ལ་རྒྱ་དང་མཚན་སྙན་བསྲུང་འདོད་ཀྱི་འདུན་པ་དེ་ཚེ་སྲོག་ལས་ཀྱང་གལ་ཆེན་དུ་ལྟ་བས་ན། སྲིང་མོའི་ལང་ཚོ་ཤོར་རྗེས་ཀྱི་ཟླ་གཅིག་ལྷག་གི་མཚམས་དེར་རང་སྲོག་བཅད། དོན་དམ་དུ། ཁོ་ནི་སྲིང་མོའི་ཆེད་དུ་ཤི་བ་མ་ཡིན་པར། ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱི་དབུལ་ཕོངས་དང་ཉམས་རྒུད་ཀྱི་སླད་དུ་ལྕེབས་པ་གོར་མ་ཆག ཅེ་སུང་ནི་ཁའེ་ཏི་ཡི་སྤུན་ཆུང་སྟེ། ཁོ་དང་ཕུ་བོ་ཁོན་ཏིང་གཉིས་མི་འདྲ་བར། ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་དང་དབང་ཐང་གི་སྟོབས་ཇེ་བཙན་དུ་འགྱུར་བའི་བབ་དང་བསྟུན། ཁེ་ཕན་ཁོ་ན་གཙིགས་སུ་བཟུང་བའི་མུར། ཁོང་ཁྲོ་དང་ཞེ་སྡང་གིས་མིག་བསྒྲིབས་ཤིང་། གཞན་འཚེ་དང་འཁོན་སེམས་ཀྱིས་རྒྱུད་བརླམས་པས། ཐ་ན་རང་གི་ཨ་ཅེ་ཁའེ་ཏི་དང་ཁའེ་ཏི་ཡི་ནལ་ཕྲུག་བཅས་པར་ཅི་མི་སྙམ་པའི་རྣམ་འགྱུར་འཛིན་པར་བྱེད། ཉེས་ཕྱོགས་མི་སྣའི་འཐུས་ཚབ་ཏུ་གྱུར་པའི་ཆ་ནས་བལྟས་ཚེ། ཅེ་སུང་གི་སྣང་བརྙན་དེ་ཤིག་སེ་ཕིར་གྱི་ཨེ་ཀོ་དང་ལྕམ་མོ་མའེ་ཁི་པེ་ལྟ་བུའི་ཆུ་ཚད་དུ་སླེབས་ཡོད། སྒྲུང་གཏམ་འདིར་ཐོག་མར་མངོན་པའི་མི་སྣ་གཙོ་བོ་སྟེ། པན་ཅི་ནི་ཁའེ་ཏི་ཡི་སྤུན་ཐ་ཆུང་ཡིན། ལྷན་སྐྱེས་ནས་གླེན་པའི་ལུས་རྟེན་བླངས་ཤིང་། སྤྱི་ལོ1928ལོར་ན་སོ33ལ་བུད་ནའང་། ད་དུང་བྱིས་པ་རུམ་བཟུང་ཞིག་གི་བློ་རིག་ཀྱང་རྒྱས་མེད། ཁོར་ཚོར་བ་སྐྱེན་པོ་ཞིག་ལས་བསམ་བློ་གཏོང་བའི་དབང་རྩ་ཡེ་ནས་བྲལ། སྒྲུང་གཏམ་གྱི་མཚམས་ཤིག་ནས། ཨ་ཅེ་ཁའེ་ཏི་ཁོ་དང་ཁ་བྲལ་པས། མ་མའམ་གཡོག་མོ་ཏི་ཨར་ཞུ་ཡི་གཅེས་སྐྱོང་ཁོ་ནར་བསྟེན་ནས་ཉིན་མཚན་མི་སྐྱེལ་ཀ་མེད་བྱུང་། པན་ཅི་ཡི་ས་བཅད་དེ་ནི་གླེན་པའི་གླེན་བཤད་ཁོ་ནར་གཏོགས་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་རྩོམ་པ་པོས་བསམ་གཟས་ནས་བཀོད་སྒྲིག་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་ནི་ལི་ཝུན་ཅུན་གྱི་རྒྱ་འགྱུར་མའི་སྔོན་འགྲོར་གསལ་བ་ལྟར་རོ། །[5]ཁོན་ཏིང་ཆུང་བ་ནི་ཁའེ་ཏི་ཡི་ནལ་ཕྲུག་ཡིན་ལ། ཁའེ་ཏི་ཡིས་རང་གི་ཕུ་བོར་རྗེས་དྲན་ཞུ་ཆེད་དུ་ཁོན་ཏིང་དུ་བཏགས་པར་གྲགས། དེ་བས་ཚང་མས་ཁོན་ཏིང་ཆུང་བ་ཞེས་འབོད་པར་གོམས། ལྕམ་མོ་ཁང་ཕུ་སུང་གི་བརྩེ་བྲལ་དང་ཨ་ཞང་ཅེ་སུང་གི་གདུག་རྩུབ་ཀྱི་དབང་གིས། ཁོན་ཏིང་ཆུང་བ་ཁྱིམ་ཚང་དེར་འདུག་འདོད་མེད་ལ་དོན་དུ་འདུག་ཐབས་ཀྱང་ཡེ་ནས་མ་མཆིས། སྤྱི་ལོ1928ལོའི་ཡེ་ཤུ་འདས་ལོག་གི་དུས་དྲན་ཉིན། ཁོན་ཏིང་ཆུང་བས་ཨ་ཞང་ཅེ་སུང་གི་དཀོར་རྫས་བླངས་རྗེས།[6]གར་པ་ཞིག་དང་མཉམ་དུ་ཐག་རིང་ལ་བྲོས། དོན་དེས་ཅེ་སུང་ལ་བརྡབ་གསིག་དང་ཁོང་ཁྲོ་ཆེན་པོ་བསླངས་པས། རླངས་འཁོར་བསྐོར་ནས་ར་མདར་ཕྱིན་ཅིང་། མེ་འཁོར་སྟེང་འགལ་རྐྱེན་ཅི་རིགས་བྱུང་སྟེ་ཐ་ན་རང་ཉིད་ཀྱི་སྲོག་ཀྱང་ཤོར། སྒྲུང་གཏམ་འདིར་ཅེ་སུང་དང་ལྡོག་ཟླར་གྱུར་པའི་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་སྣ་ནི་ཏི་ཨར་ཞུ་ཡིན། མོའི་གཞུང་རྒྱུད་དྲང་ཞིང་དགེ་སེམས་ཆེ། སྤྱི་ལོ1940ལོར་ལོ་བརྒྱ་འཚོས་པའི་མོ་འཇིག་རྟེན་ཕྱི་མར་ཆས་པ་ན། རྩོམ་པ་པོས་མོའི་དུར་བྱང་དུ། ཁྱོད་ཀྱི་མི་དཀར་གྱི་བྱིས་པས་ཁྱོད་ལ་སྨོན་ལམ་འདེབས། ཞེས་བྲིས་མྱོང་། དེར་མ་ཟད། སྤྱི་ལོ1942ལོར་སྒྲུང་གཏམ《སོང་ཞིག མོ་ཞི》ཞེས་པ་པར་དུ་བསྐྲུན་རྗེས། དེབ་འདི་ཏི་ཨར་ཞུ་ལ་ཕུལ་པ་ཡིན། ཞེས་ཀྱང་འཁོད་དོ། །ཏི་ཨར་ཞུ་ཡི་ས་བཅད་དེ་ཡེ་ཤུ་འདས་ལོག་གི་ཉིན་མོར་བཀོད་སྒྲིག་གནང་བའང་སྟེས་དབང་ཁོ་ནས་མ་ཡིན་ཏེ། རྩོམ་པ་པོའི“མི་གཤིས་སླར་གསོའི”སྐོར་གྱི་དགོངས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་འབྲེལ་འདུག་པའང་ལི་ཝུན་ཅུན་གྱི་སྔོན་འགྲོ་དང་དཔྱད་ཡིག་གཞན་དག་ཏུ་གཟིགས་ཏེ་ཤེས་པར་འཚལ། གཉིས། དེ་ལྟར་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་ནང་དོན་མདོར་བསྡུས་པ་ཞིག་སྔོན་དུ་སོང་སྟེ། ད་ནི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ཕྱོགས་གསུམ་དུ་བཀར་ནས་གླེང་བ་ལ། ཐོག་མར། རྩོམ་པ་པོས་མཐོང་སྣེ་དུ་མ་དཀྱུས་གཅིག་ཏུ་སྦྲགས་པའི་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་བརྗོད་པ(多角度的叙述方法)ལྷུར་བླངས་ཡོད།[7]ཧྥོ་ཁི་ནཱའི་གོང་རོལ་ཏུ་བྱོན་པའི་སྒྲུང་གཏམ་པ་སྐོར་ཞིག“ཀུན་མཁྱེན་གྱི་མཐོང་སྣེ” (全能、全知或上帝视角)ཞེས་པ་འདི་ལག་ལེན་དུ་འདེབས་པར་སྤྲོ། དེ་ནི་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་ཕག་ཏུ་མི་མངོན་པར་བསྐུངས་པའི་བྱེད་པོ་གང་དེས་ལག་མཐིལ་དུ་སྐྱུ་རུ་ར་བླངས་པའི་རྣམ་ཐར་བསྐྱངས་ཐོག མི་སྣའི་བྱ་བྱེད་ལས་གསུམ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པར་འབྲི་བའམ་ཡང་ན་བརྩམས་ཆོས་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྣ་གང་རུང་གི་ངག་ལ་ཐབས་མཁས་ཀྱིས་བརྫུས་འཕྲལ། རང་སྒོའམ་རང་མིང་གི[8]ལམ་ནས་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་བྱུང་རིམ་ལུ་གུ་རྒྱུད་དུ་བསྟར་པའི་རིགས་སོ། །རྗེས་སུ་ཧིན་རོས·ལྗེམ་སི་དང་ཁང་ལ་ཏི་སོགས་ཀྱི་གནས་སྐབས་སུ་སླེབས་པ་ན། ཁོང་ཚོས“ཀུན་མཁྱེན་གྱི་མཐོང་སྣེ”སྤྱད་ཚེ་ཀློག་པ་པོར་ངེས་ཚབས་སྟེར་དཀའ་བར་འདོད་དེ། མི་སྣ་གཙོ་བོ་ལས་གཞན་པའི་མིག་དབང་ཞིག་གི་མཐོང་སྣེར་དྲངས་ཐོག གང་དེའི་ངག་སྒོ་དང་དྲན་ཚུལ་ལས་བརྩམས་པའི་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་བརྗོད་པ་སྤེལ་བར་མོས། ཧྥོ་ཁི་ནཱ་ནི་ཁོང་ཚོ་ལས་ཀྱང་གོམ་གང་མདུན་དུ་སྤོས་པར་མ་ཟད། ཐ་ན་མི་སྣ་བཅུ་ཕྲག་ལྷག་གི་མཐོང་སྣེ་བརྒྱུད། གཏམ་རྒྱུད་གཅིག་ཚིག་དོན་གཉིས་ཡང་ཡང་བསྐོར་བའི་ཐབས་ལ་བརྟེན་ནས་རོ་གཅིག་ཏུ་བྲིས་ཡོད་པ་ནི་དཔེར་ན། 《འཆི་ཁ་མའི་གཏམ》ལྟ་བུའོ། །བྱེ་བྲག་ཏུ《ཅ་ཅོ་དང་ཁོང་ཁྲོ》ཞེས་པའི་སྒྲུང་གཏམ་འདིར་མཚོན་ནའང་། པན་ཅི་དང་ཁོན་ཏིང་། ཅེ་སུང་རེ་རེ་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཕྱིར་དྲན་གྱི་ཚུལ་དུ་བརྗོད་པའི་འཕྲོས་སུ། མཐར་ཏི་ཨར་ཞུ་ཡི“ཀུན་མཁྱེན་གྱི་མཐོང་སྣེ”སྤྱད་ནས་མཇུག་བསྡུས་ཤིང་། མི་ལོ་བཅོ་ལྔ་འདས་རྗེས། རྩོམ་པ་པོས་ཁང་ཕུ་སུང་ཚང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཞེས་པ་སླར་ཡང་ཞར་བྱུང་ལྷན་ཐབས་སུ་སྦྱར་པར་བརྟེན། ཁ་དོག་སྣ་ལྔས་གྲུབ་པའི་འཇའ་ཚོན་གྱི་གུར་ཁང་ལྟ་ན་སྡུག་པ་ཞིག་ཏུ་གྲུབ་འདུག དཔེར་ན་ཐོལ་བྱུང་གི་དོན་རྐྱེན་ཞིག་གི་ཐད། གསར་འགོད་པས་རང་ཉིད་དོར་ཏེ། ཡིད་རྟོན་འཕེར་བའི་སྐབས་ཐོག་གི་མི་སྣ་མང་པོར་བཅར་འདྲི་བྱས་ཐོག ཁོ་ཚོའི་ངག་ལས་གསར་འགྱུར་གྱི་བདེན་པའི་ཆ་བསྔོག་པའི་ཁྱད་ཆོས་དང་གཅིག་མཚུངས་རེད། བོད་ཀྱི་དེང་རབས་བརྩམས་ཆོས་ཁྲོད། པད་མ་ཚེ་བརྟན་གྱི《ཨ་ཁུ་ཐོད་པར་བཅར་འདྲིར་ཕྱིན་པ》ལྟ་བུ་ནི་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་ཚིག་རྒྱན་དང་བྱེད་ལས་དེའི་ཉེར་ལེན་གྱི་འབྲས་བུར་སྨིན་པ་ཤ་སྟག་ཏུ་སྣང་ངོ་། །འདིར་ཀློག་པ་པོས་ཐུགས་མཉམ་འཇོག་རྒྱུ་ཞིག་ལ། སྒྲུང་གཏམ་འདིའི་ཞར་བྱུང་ཕུད་གཞུང་དངོས་ཀྱི་ས་བཅད་བཞི་བོའི་གོ་རིམ་ནི“ཀ་ཁ་ག་ང”ལྟར་ལུགས་འབྱུང་དུ་སོང་མེད་པར། “ཁ་ཀ་ག་ང”བཞིན་གནས་དུས་ངེས་མེད་དུ་བསྒྲིགས་ཡོད་ཕྱིར། རང་རང་སོ་སོའི་ཁམས་དང་མོས་པར་བསྟུན་ནས་ལུགས་འབྱུང་དུ་བཀླག་པའམ་ལུགས་ལྡོག་ཏུ་བལྟ་བ། ཡང་ན་དཀྱིལ་ནས་གོང་འོག་ཏུ་འཇུག་པ་ཅི་བདེར་བྱར་རུང་། འདི་ཡང་སྒྲུང་གཏམ་འདིའི་བློས་བསླངས་དང་སྒྲིག་གཞིའི་མཛེས་པ་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་ཏུ་བརྩི་ཆོག བར་དུ། རྟོག་པ་འོག་འགྱུའམ་འདི་འཕྲོར་དེ་བྱུང་གི་འདུ་ཤེས་འགྱུ་སྟངས་ནི་སྒྲུང་གཏམ་འདིའི་ཁྱད་ཆོས་གཞན་ཞིག་རེད། སྔོན་གོམས་ཀྱི་དངོས་ཡོད་རིང་ལུགས་སྨྲ་བའི་སྒྲུང་གཏམ་དག་གིས་ཀྱང་། མི་སྣའི་སེམས་བྱུང་ཕྲ་རགས་ཅི་རིགས་འབྲི་བ་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས་མོད། འོན་ཏང་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི། དང་པོ་ཡིན་ན་མི་སྣའི་དྲན་ཚུལ་ཆུ་ལོག་བརྡོལ་པ་ལྟར་བྱུང་བ་མཐའ་དག རྩོམ་པ་པོས་ཇི་བཞིན་དུ་ཟིན་བྲིས་སུ་འདེབས་པ་ལས། དེའི་སྔོན་འགྲོར“ཁོས་འདི་ལྟར་དྲན”པ་དང“མོས་འདི་ལྟར་དོགས་པ་ཟོས”ཞེས་པའི་གསལ་བཤད་ཀྱི་ཚིག་འདྲེན་པ་ཤིན་ཏུ་དཀོན། གཉིས་པ་ཡིན་ན་དྲན་ཤེས་ཀྱིས་མ་ཟིན་པ་ལྟ་བུའི་ཚོར་བ་དེ་དག་གནས་དུས་ཡན་གར་བ་དང་གོ་རིམ་ཆ་མི་འཚལ་བའི་ངང་འཕྱོ་ཞིང་ལྡིང་བས་ན། རྟོག་གེ་ཐ་སྙད་པའི་རྒྱ་ལས་ཡོངས་སུ་འགོངས་འདུག དཔེར་ན། 《ཅ་ཅོ་དང་ཁོང་ཁྲོ》ཞེས་པར། ཁོན་ཏིང་གི་ས་བཅད་དུ“གནས་དུས་བརྗེ་སྤོར”(场景转移)གྱི་གྲངས་ཀ་ཆེས་མང་ཞིང་། བསྡོམས་པས་ཐེངས200ལྷག་དང་། པན་ཅི་ཡི་ས་བཅད་དུ་ཐེངས100ལྷག་འབྱུང་བར་བཤད།[9]དེ་དག་ཀྱང་རྒྱུ་མེད་རྐྱེན་མེད་དུ་བྱུང་བ་ཡེ་ནས་མ་ཡིན་པར། གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་སོགས་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་པ་ཤ་སྟག་རེད་དེ། ཁའེ་ཏི་ཞེས་པའི་སྒྲ་ལས་ཨ་ཅེ་སེམས་ལ་དྲན་པ་དང་དྲི་ཞིམ་རིགས་ཤིག་ལས་སྲིང་མོ་ཡིད་ལ་འཁོར་བ་སོགས། སྔོན་ཆད་གློག་བརྙན་གྱི་སྦྱོར་ཐབས་སུ་སྤྱོད་རྒྱུག་ཆེ་བ་དེ་སྒྲུང་གཏམ་གསར་རྩོམ་གྱི་ལག་ལེན་དུ་དྲངས་པ་ཡིན་ལོས་ཆེ། བོད་ཀྱི་དེང་རབས་བརྩམས་ཆོས་ཁྲོད། ཁྲི་སེམས་དཔའི《ཆུ་དཀར། ཆུ་ནག》ལྟ་བུ་ཡང་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་ཚིག་རྒྱན་དང་བྱེད་ལས་དེའི་ཉེར་ལེན་གྱི་འབྲས་བུར་སྨིན་པ་གོར་མ་ཆག མཐའ་མར། ལྷ་སྒྲུང་གི་རྣམ་པར་སྣང་ཚུལ་ནི་སྒྲུང་གཏམ་འདིར་འཇུག་པའི་ལྡེ་མིག་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད། ལྷ་སྒྲུང་གི་རྣམ་པར་སྣང་ཚུལ་འདིའི་མགོ་ཁུངས་ཡོ་རོབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་རིང་ལུགས་པར་ཐུག་ཅིང་། ཕྱིས་སུ་ཁེ་ན་ཏ་པ་ཧྥུ་ལའེ་ཡིས་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་བར་གྲགས།[10]དེའི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ནི། བརྩམས་ཆོས་གསར་རྩོམ་གྱི་ཐོག་མཐའ་གང་རུང་དུ། གང་དེའི་གཏམ་རྒྱུད་དང་མི་སྣ། སྒྲིག་གཞི་སོགས་ཕལ་ཆེར་ཀློག་པ་པོའི་ཁ་བྱང་རྣ་བྱང་དུ་སོང་བའི་ལྷ་སྒྲུང་དང་འགྲོས་གཅིག་ཏུ་སོང་བར་བཤད་ཆོག དཔེར་ན། ཆའོ་དབྱི་སི་ཡི《ཡིའུ་ལི་ཞི་སི》ནི་ཧོ་མའི་ལོ་རྒྱུས་སྙན་རྩོམ་རིང་མོ《ཨོ་ཏི་ཞིའུ་ཡི་ལོ་རྒྱུས》དང་སྦྲགས་ཤིང་། ཨའེ་ལུ་ཐི་ཡི《འབྲོག་ཐང》[11]ནི་རྒྱལ་པོ་ཡ་ཟི་ཡིས་ལྷ་ཡི་བཞེས་ཕོར་བཙལ་བའི་གཏམ་རྒྱུད་དང་གུང་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིགས་པ་ལྟ་བུའོ། །བྱེ་བྲག་ཏུ《ཅ་ཅོ་དང་ཁོང་ཁྲོ》ཞེས་པའི་སྒྲུང་གཏམ་འདིར་མཚོན་ནའང་། ས་བཅད་གསུམ་པ་དང་དང་པོ། བཞི་པ་བཅས་སྤྱི་ལོ1928ལོའི་ཟླ4པའི་ཚེས6ནས་ཚེས8བར་དུ་ཁེལ་འདུག་པ་དེ་ནི་ཏག་ཏག་ལ་ཡེ་ཤུ་གྲོངས་ཤིང་འདས་ལོག་བྱུང་བའི་ཉིན་གསུམ་གྱི་དུས་ཚོད་དང་གཅིག་ཏུ་མཐུན། རྩོམ་པ་པོས་འདི་ལྟར་བཀོད་སྒྲིག་གནང་དོན་ཐད། “ཡེ་ཤུ་འདས་ལོག”དང“མི་གཤིས་སླར་གསོ”གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བས་གྲུབ་པའི་དགོངས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་བསྡུས་བརྗོད་ཀྱིས་བསྟན་ཡོད་པར་བཤད། ཡིན་ནའང་། སྒྲུང་གཏམ་དུ་ཡ་རབས་སྤྱོད་བཟང་དང་དགེ་སེམས་ཡར་སྐུལ་གྱི་ཟླ་བ་མར་ངོ་དེ་བྲི་བ་ནས་ཀྱང་བྲི་བའི་ལམ་དུ་ཞུགས་འདུག དེ་ཡང་རྩོམ་པ་པོས་ཟོལ་སྨད་ཅེས་པའི་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་ཚིག་རྒྱན་ལ་བརྟེན་ཏེ།[12]ཁྱིམ་ཚང་འབྱོར་ལྡན་ཞིག་གི་དར་རྒུད་ལས་ཡོངས་སུ་འགོངས་ཤིང་། མིའི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་ལ་ཁ་གཏད་པའི་རབ་རྟོག་གི་ས་བོན་གང་རུང་སྦྲུམ་པར་གནང་སྐད།[13]དེང་རབས་བོད་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་ཁྲོད། བཀྲ་བྷའི《ནས》ལྟ་བུ་ནི་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་ཚིག་རྒྱན་དང་བྱེད་ལས་དེའི་ལུགས་སུ་སོང་བར་བཤད་ཀྱང་མི་འགལ་ལོ། །ཞེས་པའང་ཞར་བྱུང་གི་གཏམ་མོ། །

　　ཝེ་ལམ·ཧྥོ་ཁི་ནཱ་ཡིས་གསར་རྩོམ་གནང་བཞིན་པ།

　　ཝེ་ལམ·ཧྥོ་ཁི་ནཱ་ཡི་ཕྱག་ཡུལ།

　　གསུམ་པ་ལོ་ཙཱའི་ཉམས་མྱོང་གི་ཐད་ནས་ཅུང་ཟད་ཞུས་ཏེ་མཇུག་བསྡུ་བ་ལ། གཤམ་གྱི་དོན་ཚན་འགས་འཐུས་པར་བྱའོ། །གཅིག སྒྲུང་གཏམ་འདིའི་མིང་གི་བསྒྱུར་ཚུལ་ཐད། དེ་སྔར《སྐད་སྒྲ་དང་ཟིང་ཆ》དང《ཀུ་ཅོ་དང་ཟིང་སློང》《འུར་ཟིང་དང་འཁྲུག་ལོང》[14]ཞེས་པའི་འགྱུར་མི་འདྲ་བ་རེ་གཉིས་མཐོང་ཐོས་སུ་བྱུང་། དེ་དག་ཁྲོད་མིང་དང་པོ“喧哗”ཞེས་པའི་འགྱུར་ཕལ་ཆེར་མཐུན་ནའང་། གཉིས་པ“骚动”ཞེས་པར་གོ་བ་ལེན་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་བྱུང་འདུག གུས་པས་དབྱིན་ཡིག་གི་འབྱུང་ཁུངས་དང་ཚིག་དོན་གྱི་གོ་བའི་ཐད་ཆེད་དུ་མི་གཞན་ལ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པའི་མུར། སྒྲུང་གཏམ་གྱི་དངོས་གཞི་དང་རྒྱ་འགྱུར་མའི་འགྲེལ་བ་ཟུང་དུ་སྦྲེལ་ཐོག[15]དགྲ་སོགས་སེམས་ཅན་དང་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལས་བྱུང་བའི་གནས་གང་རུང་ལ་བརྣབ་སེམས་འཆང་བའི་ཁོང་ཁྲོའི་སེམས་བྱུང་གི་ཐ་སྙད་འདི་སྤྱད་ན་འོས་ཤིང་འཚམ་པའི་རྒྱུ་མཚན་དཔང་དུ་བཞག་སྟེ། 《ཅ་ཅོ་དང་ཁོང་ཁྲོ》ཞེས་བཏགས་པ་ཡིན། གཉིས། གཞུང་དངོས་ཀྱི་ལོ་ཙཱར་མ་ཞུགས་པའི་གོང་དུ། གུས་པས《ཝེ་ལམ·ཧྥོ་ཁི་ནཱ་ཡི་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་དོན་བརྗོད[16]སྒྱུ་རྩལ་ལ་དཔྱད་པ》[17]དང《ཝེ་ལམ·ཧྥོ་ཁི་ནཱ་ཡི་ལོ་རྒྱུས》གཉིས་ཀར་གོམས་འདྲིས་ཡང་ཡང་བསྟེན་པར་མ་ཟད། རྒྱ་འགྱུར་མ་བསྡོམས་པས་བཞི་མཆིས་པའི་ཁྲོད་ཀྱི་ལག་སོན་བྱུང་བ་གཉིས་ཕན་ཚུན་གོ་བསྡུར་ཏེ།[18]མཇུག་མཐར་ཐུན་མོང་གི་ཁས་ལེན་ཐོབ་པའི་འགྱུར་སྔ་གྲས་ལི་ཝུན་ཅུན་གྱི་པར་གཞི་དེར་ཁུངས་བཅོལ་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་བྱེ་བྲག་གི་གོ་རིམ་ཁྲོད་ལོ་ཙཱ་པ་ཁོང་གཉིས་ཐ་དད་དུ་ཕྱིན་པའི་གནས་ཚུལ26ལ་ཕྲད་པ་དུས་དེའི་ཚེ།[19]མ་ཡིག་བཙལ་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་གོ་སྟོབས་སུ་འདྲེན་པའི་ངལ་བ་བསྟེན་རུང་རྔོ་ཅི་ཡང་མ་ཐོགས་ཤིང་། དབྱིན་ཡིག་གི་སྦྱངས་པ་མི་དམན་པ་རེ་གཉིས་ལ་དོགས་སེལ་ཞུས་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ཅན་དུ་ལུས་པས། དཔེ་གཞི་གཅིག[20]མ་གཏོགས་བྱིངས་ཐམས་ཅད་ལི་ཝུན་ཅུན་གྱི་པར་གཞིར་བསྟུན་ཤ་སྟག་བྱས་པ་ཡིན། གསུམ། ང་རང་གི་བསམ་ཚོད་དུ། ལི་ཝུན་ཅུན་གྱི་རྒྱ་འགྱུར་དེས་ཐད་བསྒྱུར་གཙོར་བཟུང་ཞིང་། མ་ཡིག་གི་ཚིག་རིས་ཇི་བཞིན་དུ་ཐོན་པར་བྱས་འདུག་སྙམ། དེ་བས། གུས་པས་ཀྱང་འབྲུ་ནག་གདོང་འདེད་ཀྱི་རྩོལ་བ་ལྷུར་བླངས་པ་ནི་དཔེར་ན། མི་སྣ་ཕན་ཚུན་ཁ་བརྡ་བྱེད་པའི་གོང་འོག་གི་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚིག་ལ། བོད་ཡིག་གིས་འདི་སྐད་དུ། དེ་སྐད་དུ། འདི་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ། ན་རེ། བཤད་རྒྱུར། སྨྲས་དོན། ཞེས་ཟེར། ཞེས་བརྗོད། ཞེས་ཐལ། ཞེས་ཕྱུང་། ཞེས་ལྡོན་སོགས་མང་དུ་འབྱུང་ཞིང་། ཚན་པ་གཅིག་གམ་དུ་མར་བསྐྱར་ཟློས་མི་འབྱུང་བའི་ཆེད། དེ་དག་གདམ་ང་ཅན་དུ་བྱས་ནས་རེས་བསྐོར་ཏེ་ཅི་བདེར་སྤྱད་ན་རྣར་སྙན་ཞིང་ངག་ལ་འབྱོར་བར་མ་ཟད་རང་ཁྱད་ལྡན་པའི་དགེ་མཚན་མཆིས་མོད། འོན་ཀྱང་། དབྱིན་ཡིག་གི་ཐོག་ཐག་ཀུན་ཏུ“said”དང་རྒྱ་ཡིག་ལའང་དེ་བསྟུན་གྱིས“说”ཞེས་པ་ཁོ་ནས་འཐུས་པ་ལས། “ཁོས་དེ་ལྟར་ཁོང་ཁྲོའི་ངང་བཤད་པ”དང“མོས་འདི་བཞིན་སྡང་མིག་གིས་བལྟས་ནས་སྨྲས”ལྟ་བུ་རྣམ་འགྱུར་སྦྲགས་མའི་ཚིག་གཅིག་ཀྱང་མེད་པར། དེ་དག་མ་ལུས་བྱེ་བྲག་གི་བྱུང་རིམ་དང་ཁ་བརྡའི་ཁྲོད་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་དང་ཏིལ་ལ་ཏིལ་མར་གྱི་ཚུལ་དུ་སོང་ཕྱིན། བོད་ཀྱི་སྒྲུང་གཏམ་ཁྲོད་གོམས་ལོབས་དང་སྒྱིད་ལུག་གི་དབང་དུ་ཕྱིན་པའི་ཚིག་ཚོགས་དེ་དག་དོར་ནས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བཤད་ཅེས་པ་གཅིག་པུ་བཀོལ་པ་ཡིན། གཞན་ཡང་། བོད་སྐད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་ལུགས་དང་མི་མཐུན་པའི་སྐད་ཆ་ཕལ་མོ་ཆེ་ཡང་མ་ཡིག་སོར་བཞག་གིས་བསྒྱུར་པ་སྟེ། དཔེར་ན། སྒྲུང་གཏམ་གྱི་དངོས་གཞིར། “གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་པན་ཅི་མེན་ལ་ལྭ་བ་བསྐོན་ཆེད་དུ་བྱ་བ་གཞན་རྣམས་ལེ་ལོར་ཤོར་ཚེ། ང་མར་བབས་ཏེ་ནངས་ཇ་བསྐོལ་ཀྱང་ཆོག ཁྱོད་ཀྱིས་མི་ཤེས་པ་ག་ལ་སྲིད།ནངས་ཇ་འཕྱིས་ན་ཅེ་སུང་གིས་ཅི་ཞིག་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པ”ལྟ་བུར་མཚོན་ན། “ནངས་ཇ་འཕྱིས་ན་ཅེ་སུང་གིས་ཅི་ཞིག་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་ཤེས་པ་ག་ལ་སྲིད། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་པན་ཅི་མེན་ལ་ལྭ་བ་བསྐོན་ཆེད་དུ་བྱ་བ་གཞན་རྣམས་ལེ་ལོར་ཤོར་ཚེ།ང་མར་བབས་ཏེ་ནངས་ཇ་བསྐོལ་ཀྱང་ཆོག”ཅེས་མགོ་མཇུག་ལྡོག་ནས་བརྗོད་དགོས་པ་འདྲ་མོད། འོན་ཀྱང་། གུས་པས་མི་སྒེར་གྱི་ངོས་ཟིན་དང་རྩ་དོན་ལྟར། མ་ཡིག་གི་ཚིག་འགྲོས་ཇི་བཞིན་རང་སོར་བཞག་པ་ཡིན། དེ་མིན། ཚེག་དང་ཤད་ཀྱི་ངོས་ཐད་ནས་ཀྱང་། མ་ཡིག་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་བསྟུན་པ་ལས། སྦྱོར་བདེའི་ཆེད་དུ་ཁྱད་ཆོས་ཤོར་བའི་བརྟུལ་ཞུགས་བསྐྱངས་མེད། དཔེར་ན། ཁོན་ཏིང་གི་ས་བཅད་དུ་ཤད་ཀྱིས་མ་ཆོད་ཅིང་ཅི་འཕྲོས་འདི་འཕྲོས་མེད་པའི་ཚན་པ་མང་པོ་མཆིས་པ་དག་ཀྱང་ཀློག་པ་པོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཚིག་མཚམས་འཛིན་དགོས་པའི་ལས་བྱར་སྤྲད་པ་ལས། བལྟ་སླ་མོ་དང་བཀླག་བདེ་མོའི་རིགས་ཀྱི་དོན་བསྒྱུར་བྱེད་ལུགས་རྦད་དེ་སྤངས་པ་ཡིན། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། གཅིག་ན་མ་ཡིག་ལ་བརྩི་བཀུར་དང་མཐོང་ཆེན་སྤྲད་པའི་ཟོལ་དང་། གཉིས་ན་མི་སྣ་འབྲི་བཞེང[21]གི་དགོས་མཁོར་དམིགས་པ་དང་། གསུམ་ན་ཀློག་པ་པོའང་དཀྱིལ་འཁོར་གཅིག་གི་ལྷ་ལྟར་བརྩམས་ཆོས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན། གུས་པས་ཝེ་ལམ·ཧྥོ་ཁི་ནཱ་ཡི《ཅ་ཅོ་དང་ཁོང་ཁྲོ》ཞེས་པ་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་ཟེར་མི་ཕོད་ལ། དེ་ག་བོད་ཡིག་གི་གཟུགས་སུ་བསྒྲུགས་ཤིང་བསྒྲིགས་པ་ཙམ་མོ་ཞེས་བཤད་པ་ལས་འོས་གཞན་མ་མཆིས། བསྒྲུགས་ཤིང་བསྒྲིགས་ཟེར་བ་ཡང་མཐར་གཏུགས་ན། གོང་སྨོས་ཀྱི་ཀློག་པ་པོའི་འོས་འགན་ཞིག་ལ་གོ་བར་བྱ་སྟེ། རྩོམ་པ་པོས་གནས་དུས་ངེས་མེད་དུ་སྟོར་བའི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་བྱུང་རིམ་མ་ལུས་ཡང་བསྐྱར་བསྒྲུགས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་བློ་ངོར་གོ་རིམ་ངེས་ཅན་དུ་བསྒྲིགས་ཀྱང་འགྲུབ་གྱུར་ན། ཁྱེད་ཉིད་ཀློག་པ་པོ་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་བརྩམས་ཆོས་དེའི་བྱེད་པོའི་ཁྲོད་ཀྱི་ཡ་གྱལ་ཞིག་ཀྱང་ངོ་ཞེས་ངོམ་སོ་བྱ་ཆོག་ཆོག་རེད། འོན་ཀྱང་། ངོམ་སོ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ལས་སླ་མོ་ཞིག་ག་ལ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་ནི་ཝེ་ལམ·ཧྥོ་ཁི་ནཱ་ཁོང་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བས་སོ། །

　　ཝེ་ལམ·ཧྥོ་ཁི་ནཱ་ཡི་དུར་ས།

　　མཆན།

　　[1]方柏林：《喧哗与骚动》，凤凰出版传媒股份有限公司、译林出版社，2015年。

　　[2]འདིར་ལྡོང་བུའི་བོད་འགྱུར་བཞུགས། ལྡོང་བུས་བསྒྱུར། 《ཨེ་མི་ལི་ལ་ཕུལ་པའི་རྒྱ་སེ་རྐང་གཅིག》(ནུབ་ཕྱོགས་སྒྲུང་ཐུང་ཉིང་བཏུས) མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2019ལོའི་ཟླ12པར།།

　　[3]李文俊：《福克纳传》，中国出版集团、现代出版社，2017年。

　　[4]李文俊：《喧哗与骚动》译序：人生如痴人说梦，充满着喧哗与骚动，却没有任何意义。中国出版集团、现代出版社，2019年。

　　[5]李文俊：《喧哗与骚动》，中国出版及图、现代出版社，2019年。

　　[6]འདིར་བརྐུས་ཞེས་པའི་བཤད་སྲོལ་མ་སྤྱད་པ་ནི་སྒྲུང་གཏམ་དངོས་གཞི་དང་སྦྲགས་ཏེ་རྟོགས་པར་གྱིས།

　　[7]བརྗོད་པ་ནི་ཡི་གེ་དང་མིང་དང་ཚིག་བཅས་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་ཚིག་གི་ཚོགས་རིང་ཐུང་ཅི་རིགས་ལ་བྱར་རུང་། དེ་སྔར་སྤྲོས་བརྗོད་དང་ལྷུག་བརྗོད་སོགས་ད་ལྟ་བ་དང་འདས་པ་གང་རུང་གིས་གྲུབ་པའི་བརྡ་ཆད་སྤྱོད་པ་མང་ནའང་། གཞུང་ཁུངས་ཐུབ་དག་དང་བསྟུན་ཚེ། སྒྲུང་གཏམ་གྱི་བརྗོད་པ་ཞེས་པ་ནི་ཞིབ་འབྲི་ལས་ལོགས་སུ་ཐོན་པའི་ཚིག་སྦྱོར་སྤེལ་སྟངས་ཤིག་ཡིན་པས། དེར་སྤྲོས་དང་ལྷུག་སོགས་ཀྱིས་མཚན་མི་འོས་སྙམ། དཔེར་ན་བརྗོད་པ་དེར་མི་སྣའི་ཁ་བརྡའང་འདུ་བ་ལྟ་བུས་མཚོན་ནོ། །

　　[8]རང་རེའི་སྙན་གཞུང་དག་ཏུ་འབྱུང་བའི་རང་སྒོ་དང་གཞན་སྒོའམ་རང་མིང་དང་གཞན་མིང་ཞེས་པ་ནི་ད་ལྟ་སྤྱོད་བཞིན་པའི་མིང་འབོད་དང་པོ་དང་མིང་འབོད་གཉིས་པ་ཟེར་བ་དག་ལས་དོན་ལ་འབྱོར་ཞིང་རྣར་སྙན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ནོ། །ཞིབ་པར་འབྲུག་ཁམས་སྤྲུལ་གྱི་སྙན་འགྲེལ་དབྱངས་ཅན་ངག་གི་རོལ་མཚོ་ཞེས་པར་གསལ།

　　[9]李文俊：《喧哗与骚动》译序，中国出版集团、现代出版社，2019年。

　　[10]诺斯普罗·弗莱：《批评的解剖》，百花文艺出版社，2006年。

　　[11]以上分别为：乔伊斯：《尤利西斯》，荷马史诗：《奥德修纪》，亚瑟王寻找圣杯的模式。

　　[12]ཟོལ་སྨད་ནི་རྒྱ་ཡིག་གི“反讽”ཞེས་པའི་དོན་ཡིན། དབྱིན་ཇིའི་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་ཚིག་རྒྱན(小说修辞)གལ་ཆེན་ཞིག་སྟེ། རང་རེའི་སྙན་གཞུང་དུ་ཟོལ་བསྟོད་ཀྱི་རྒྱན་ཞེས་པ་དང་བསྟུན་ནས་བཏགས་པ་འཐད་ལྡན་དུ་སྤྱད་པ་ཡིན། ཤ་བོ་ཚེ་བརྟན། 《བོད་ལྗོངས་ཞིབ་འཇུག》《སྒྲུང་རིང་བཀྲས་ཟུར་ཚང་གི་གསང་བའི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་ཚིག་རྒྱན་ལ་དཔྱད་པ》 2018ལོའི་དེབ་བཞི་པ།

　　[13]李文俊：《喧哗与骚动》译序，中国出版集团、现代出版社，2019年。

　　[14]སྐྱབས་ཆེན་བདེ་གྲོལ། 《སྒྲུང་གི་རྒྱུན་དང་ཚོར་བའི་ནམ་མཁའ》(2019ལོའི《མི་རིགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག》བོད་ཡིག་པར་མའི་རྩོམ་པ་པོ་དང་ལོ་ཙཱ་བའི་གསོ་སྦྱོང་འཛིན་གྲྭའི་སྟེང་འཆད་ཁྲིད་མ་ཟིན) དྲ་རྩོམ། ཀུན་དགའ། 《ནུབ་ཕྱོགས་དེང་རབས་སྨྲ་བའི་རྩོམ་རིག་གི་དྲི་གཞི་ལྔ་བརྒྱ》 ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2000ལོར། ཚེ་དབང་རྣམ་རྒྱལ། 《བོད་ཀྱི་དེང་རབས་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་དེང་རབས་ཀྱི་ཆ་ལ་དཔྱད་པ》 དྲ་རྩོམ།

　　[15]李文俊：《喧哗与骚动》译序：这自然激起了杰生的“狂怒”(书名中的“骚动”愿意即为狂怒)，中国出版集团、现代出版社，2019年。

　　[16]དོན་བརྗོད་ནི་རྒྱ་ཡིག་གི“叙事”ཞེས་པ་སྟེ། དཔའ་རིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས། སྔ་རྐྱེན་ཕྱི་འབྱུང་སོགས་སྨྲ་བའི་དོན་བརྗོད་ཅེས་གསུངས་པར་གཞི་བཅོལ་པ་ཡིན། 《ནུབ་བྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་གྱི་རིག་གཞུང་དུས་དེབ》《རྩོམ་ཚུལ་གནད་བསྡུས་མཛུབ་མོ་རི་སྟོན》 1998ལོའི་དེབ་གཉིས་པ།

　　[17]张曦：《威廉·福克纳小说叙事艺术研究》，中国社会出版社，2017年。

　　[18]第三种版本：李继宏：《喧哗与骚动》，天津人民出版社，2018年。

　　[19]百度文章吧：《喧哗与骚动读后感10篇》。

　　[20]“快哭，班吉。”凯蒂说，李版第38页。“别哭了，班吉。”凯蒂说，方版第41页。

　　[21]李文俊：《喧哗与骚动》译序：服从刻画特殊人物的需要。中国出版集团、现代出版社，2019年。

རྩོམ་སྒྲིག་པ། གངས་དགའ།

རྩོམ་ཁུངས། མཚོ་སྔོན་བོད་ཡིག་གསར་འགྱུར་ཁང་གི་བོད་ཡིག་གི་འཕྲིན་སྟེགས།